Nhà tôi có một cái ao nhỏ cạnh đụn rơm lùn lè tè khoác một tấm áo choàng màu úa, một bên khoảnh vườn nhỏ mẹ trồng đủ loại cây rau quả, một bên là con đường quanh co dẫn đến cái cổng tre. Những trưa hè nắng đặc quánh vào không khí. Mùa giận dữ đổ lửa xuống sân bê tông, hằn học hắt nóng hầm hập bóng rát đáp trả.
Mẹ đưa tôi ra ngồi bên cạnh bờ ao dưới bóng cây dừa. Bác dừa già cần mẫn dang rộng những cánh tay xanh gom chao chát nắng lọc qua mắt lá biêng biếc thả xuống một vùng bóng râm sâu hõm. Mẹ bảo: “Cây dừa này được trồng từ hồi bố mẹ mua mảnh đất này của bà thím bên đằng nội, cũng mấy chục năm rồi!”. Mẹ thì tranh thủ đan làn, còn tôi thơ thẩn ngắm mây, ngắm trời và thỉnh thoảng ngước mắt lên hỏi mẹ những câu hỏi vu vơ. Mặt ao thả vào không khí những luồng hơi nước làm dịu cái nóng hầm hập của trưa hè. Thỉnh thoảng có ngọn gió đi lạc trượt trên mặt ao rồi đậu lên đôi má phính phính như cánh gió từ chiếc quạt nan phe phẩy. Trên đỉnh trời chót vót xanh có một mặt trời và dưới đáy ao cũng có một mặt trời. Mặt ao phẳng lặng như tấm gương phản chiếu, tôi nhúng đôi chân ngắn ngủn xuống làn nước xanh màu rêu rồi khua khua bì bõm thả ra mặt ao cả một đàn sóng hốt hoảng chạy về phía bờ bên kia. Bóng mặt trời vỡ nát, nước sóng sánh ánh nắng.
Tôi thường hay la cà bên bờ ao cả ngày không biết chán. Có khi là ngồi ngắm những vũ công gọng vó khiêu vũ trên mặt ao những điệu múa mà chỉ chúng mới hiểu. Có khi là ngồi câu cá bằng một thanh củi khô khẳng khiu buộc sợi chỉ ở đầu và mồi câu là mấy hạt cơm nguội. Ngồi cả tiếng không có chú cá nào chịu mắc câu còn hạt cơm mồi trương phềnh. Nản, tôi chạy vào trong nhà đến bên bàn học lục lọi quyển vở nháp cũ trong chiếc thùng cát tông ở gầm bàn, lôi ra xé mấy tờ rồi lại ra bờ ao. Hì hụi gấp gấp, miết miết nhoáng một cái mấy tờ giấy nhàu nát biến thành dăm ba chiếc thuyền giấy đủ loại: thuyền buồm này, tàu thủy, ghe... Lấy bút chì vẽ nguệch ngoạc hình con gà, con lợn, hoa lá cành trang trí cho thuyền. Nâng trên tay đưa lên đưa xuống ngắm nghía rồi tự cười một mình, tôi thả thuyền giấy xuống mặt ao, khẽ khàng. Đăm đắm nhìn theo những con thuyền trôi bập bềnh trên dòng nước và mơ hồ trong đầu giấc mơ quen thuộc là được biến thành người tí hon, leo lên con thuyền giấy kia và đi khám phá những vùng đất mới.
Mùa lục bình nở, cả mặt ao mênh mang sắc tím, tím nhuần nhị không gắt, tím dịu dàng, tím đến nao lòng. Bông hoa lục bình như một cô gái thôn quê chân chất, mộc mạc, giản dị. 6 - 8 bông hoa cùng bung nở trên một đài hoa. Cánh hoa vươn lên cao nhất mang trên mình họa tiết đuôi công. Những cánh hoa mỏng tang kiêu hãnh vươn mình mặc cái nắng đắng chát của mùa hè. Lũ trẻ chúng tôi thi nhau hái mỗi đứa một ôm rồi lấy sợi rơm buộc lại thành từng bó chơi đồ hàng. Những bó hoa lục bình tím và nụ cười giòn tan cũng tím.
Những lúc nô nghịch đến mệt nhoài chúng tôi bắc ghế ngồi ngắm đàn cá cờ diện những bộ váy áo sặc sỡ múa xòe, mấy chú ốc bám chặt vào thành tường rêu xanh ngủ gật hay dăm ba anh châu chấu bật càng tanh tách trên bè lục bình. Đăm đắm nhìn theo những con sóng lăn tăn dắt tay nhau chạy mải miết trong lòng những đứa trẻ chúng tôi lại dậy lên khát khao được khám phá, phiêu lưu như chú Dế Mèn trong truyện của ông Tô Hoài.
Đi học xa nhà, mỗi lần về quê, tôi đều dành cho mình một khoảng lặng, tha thẩn bên bờ ao. Hôm qua mẹ gọi điện bảo nhà mình sắp lấp cái ao để trồng cây ăn quả, tôi nghe trong mình có tiếng lạo xạo vỡ của những mảnh ký ức tuổi thơ. Rồi giờ đây mỗi khi nhớ về cái ao nhỏ ấy chỉ còn là những sóng nhớ màu rêu.
Tản văn của Đào Mạnh Long
(Xóm 1, xã Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng)
Ngày 19/4, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức giới thiệu hai cuốn sách "Ngàn năm văn hiến quốc gia Việt Nam” và "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam”.
Phát triển bởi ICT GROUP.
