Trước, trong và sau khi phạm tội, Bùi Văn Khoa, xóm Minh Sơn, xã Yên Trị (Yên Thủy) bị bệnh tâm thần, hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi.
(HBĐT) - “Bình thường thì họ rất hiền lành nhưng khi bị kích động, lên cơn hầu như người tâm thần không thể làm chủ được hành vi. Những hành vi bộc phát ấy có khi gây ra những hậu quả mà không ai có thể lường trước được. Trên thực tế, điều đó đã được minh chứng bằng những án mạng đau lòng do người tâm thần (NTT) gây ra cho chính những người thân thời gian qua... - Bác sỹ Vũ Trung Thành, Trưởng khoa Tâm thần - Trung tâm Phòng -chống Bệnh xã hội (TTPCBXH) tỉnh chia sẻ.
Giết người thân vì tưởng là... thú dữ
Cho đến tận bây giờ, khi kể lại, nhiều người dân xóm Tưa, xã Ân Nghĩa (Lạc Sơn) vẫn còn nguyên cảm giác hãi hùng khi thấy Bùi Văn Mạnh, SN 1982 dùng gậy đánh chết rồi kéo xác chị dâu là Bùi Thị Sinh, SN 1983 ra ngoài đường. Theo những người chứng kiến vụ việc đau lòng trên, vào khoảng 16h15 ngày 25/4/2014, sau khi đi chăn trâu về, vào nhà thấy chị Bùi Thị Sinh đang nằm ở trên giường, Mạnh nghĩ rằng đó là... trăn tinh nên đã chạy ra ngoài cầm chày gỗ vào đánh liên tiếp vào đầu chị Sinh. Theo chị Hoài, cán bộ Trung tâm y tế dự phòng huyện Lạc Sơn, Bùi Văn Mạnh là đối tượng bị mắc bệnh tâm thần phân liệt hoang tưởng trong nhiều năm, mỗi khi lên cơn đều có hành vi gây nguy hiểm cho người khác. Tháng 5/2013, gia đình, chính quyền đã đưa Mạnh đi chữa trị tại Bệnh viện tâm thần (Thường Tín - Hà Nội), ngày 19/8/2013 được trở về. Sau đó đã xảy ra vụ việc đau lòng trên.
Trước đó, tại xóm Mu, xã Yên Nghiệp (Lạc Sơn) cũng đã xảy ra vụ án đau lòng khi ông Bùi Văn Khởi , SN 1956 bị chính con trai là Bùi Văn Xiền, SN 1989 gây ra. Theo những người thân trong gia đình, sau khi ăn cơm xong, ông Khởi đang ngồi ở cầu thang nhà sàn thì bất ngờ Bùi Văn Xiền cầm dao chém nhiều nhát từ phía sau vào phần lưng, gáy vì tưởng ông Khởi là... cọp dữ. Những nhát chém đã làm ông Khởi tử vong tại chỗ. Trưởng Công an xã Yên Nghiệp Bùi Văn Tiệp cho biết: Bùi Văn Xiền là đối tượng bị mắc bệnh tâm thần, nhiều lúc không làm chủ được bản thân hay bỏ đi lang thang. Khi lên cơn, đối tượng thường đập phá đồ đạc, gây nguy hiểm cho người khác.
Mới đây, ngày 4/2/2015, TAND tỉnh đã mở phiên tòa sơ thẩm xét xử đối với Bùi Văn Khoa (sinh năm 1971) trú tại xóm Minh Sơn, xã Yên Trị (Yên Thủy) về tội giết người. Theo đó, vào khoảng 21h30’ ngày 4/7/2013, khi đang ngồi ăn cơm một mình ở nhà, ông Bùi Văn Hòa (bố đẻ) sang chơi. Sau một hồi lời qua, tiếng lại, Bùi Văn Khoa đã cầm dao chém ông Hòa. Bị con chém bất ngờ, ông Hòa bỏ chạy nhưng vẫn bị Khoa đuổi theo để chém. Tiếp đó, Bùi Văn Khoa đã nhặt chiếc bồ cào bổ liên tiếp vào đầu ông Hòa làm ông tử vong tại chỗ. Trong quá trình điều tra, thấy Bùi Văn Khoa có biểu hiện về tâm thần không bình thường, cơ quan CSĐT đã đưa đi giám định pháp y tâm thần. Bản giám định pháp y của Viện giám định tâm thần T.Ư đã kết luận: “Trước, trong và sau khi phạm tội, Bùi Văn Khoa có bị bệnh tâm thần... Bị can hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi”.
Quản lý NTT ngoài cộng đồng, những vấn đề đặt ra
Trên thực tế, vấn đề NTT phạm tội và việc quản lý NTT ngoài cộng đồng đang là một trong những vấn đề khá phức tạp và còn gặp nhiều khó khăn. Bác sỹ Vũ Trung Thành chia sẻ: Nguyên nhân dẫn đến tình trạng người bệnh tâm thần chưa có điều kiện chăm sóc, quản lý là do hệ thống bệnh viện của tỉnh chưa có giường điều trị cho bệnh nhân tâm thần. Cùng với đó, chúng ta vẫn còn rất thiếu cán bộ chuyên ngành tâm thần. Hiện nay, toàn tỉnh mới chỉ có 12 cán bộ chuyên trách về tâm thần ở các huyện, thành phố và Trung tâm BHXH tỉnh được đào tạo chuyên khoa định hướng về tâm thần tại Bệnh viện Tâm thần T.Ư. Trong khi đó, số bệnh nhân tâm thần không giảm mà ngày càng tăng. Theo thống kê tính đến hết tháng 2/2015, toàn tỉnh có 3.223 bệnh nhân tâm thần các dạng, trong đó có 2.035 bệnh nhân tâm thần, 1.016 bệnh nhân động kinh, 116 bệnh nhân trầm cảm đang quản lý và điều trị. Đáng chú ý có 82% bệnh nhân bỏ không sử dụng thuốc điều trị, chiếm 25,6%, bệnh nhân sử dụng thuốc không đều, chiếm 8,9%.
Trước những khó khăn về con người, cơ sở vật chất việc giám sát hành vi của NTT hiện chỉ trông cậy vào gia đình người bệnh. Tuy vậy có không ít những người bệnh tâm thần tuy có biểu hiện bên ngoài không nặng nhưng lúc lên cơn hoặc bị tác động mạnh, hoang tưởng ảo giác chi phối thì người bệnh có thể gây ra những hành vi phạm pháp. Theo số liệu thống kê, mỗi năm, toàn tỉnh xảy ra hàng chục vụ án hình sự do người tâm thần gây ra. Riêng năm 2014, toàn tỉnh đã xảy ra 5 vụ án giết người do NTT gây ra. Đáng chú ý là người tâm thần phạm tội đang có xu hướng ngày càng gia tăng. Theo bác sỹ Vũ Trung Thành, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên nhưng nguyên nhân trực tiếp là do sự quản lý của gia đình đối với người thân. Hiện nay, đã xuất hiện nhiều bệnh nhân tâm thần, loạn thần do rượu và sử dụng ma túy đã gây nên những tác động, ảo giác hoang tưởng cho người bệnh. Bên cạnh đó, việc ngày càng có nhiều NTT có biểu hiện rối loạn hành vi, gây nguy hiểm cho người khác cũng một phần là do chúng ta đang thiếu nguồn thuốc điều trị. Trên thực tế, kinh phí từ chương trình mục tiêu quốc gia và sự hỗ trợ của địa phương còn hạn chế nên hiện nay, hầu hết các địa phương đều thiếu thuốc để cấp cho người bệnh.
Có thể nói, để giải quyết vấn đề NTT trong cộng đồng luôn được xem là một trong những vấn đề khá phức tạp và còn gặp nhiều khó khăn. Tuy vậy, điều quan trọng nhất đó là sự quan tâm quản lý của gia đình, cộng đồng xã hội, không có sự kỳ thị, xa lánh NTT. Bên cạnh đó, việc đảm bảo duy trì cho người bệnh sử dụng thuốc đầy đủ, ổn định cũng là một trong những giải pháp tích cực để góp phần phòng ngừa có hiệu quả tình trạng NTT gây mất TTATXH, hạn chế thấp nhất các hậu quả không đáng có do NTT gây ra.
Mạnh Hùng
Phát triển bởi ICT GROUP.
