Tất cả mẫu cây mô lan đột biến con đều được nuôi trong phòng lạnh.

Thời gian gần đây, cơn sốt lan đột biến bùng phát trở lại với nhiều thương vụ mua bán, giao dịch liên tiếp được công bố trên các diễn đàn, từ vài chục đến cả trăm tỷ đồng. Giá lan đột biến được thổi lên ngày càng cao cộng thêm một số "gương" làm giàu nhanh chóng từ hoa lan khiến nhiều người càng "phát sốt" lao vào đầu tư. Họ vay nợ người thân, bạn bè, ngân hàng với hy vọng giấc mơ làm giàu nhanh từ lan đột biến.

Tuy nhiên, lan phi điệp đột biến được nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô lại có giá rẻ bất ngờ. 

Đơn cử, cây lan đột biến 5 cánh trắng Phú Thọ, 5 cánh trắng Hiển Oanh ngoài thị trường bán giá 1,5-4 triệu đồng/cm thì vẫn 2 loại cây này được sinh sản bằng phương pháp nuôi cấy mô có giá 160.000-800.000 đồng/chai, tùy số lượng cây.

Anh Hải Phan, chuyên bán các loại cây lan đột biến cấy mô ở huyện Bình Chánh, TP.HCM cho biết cửa hàng anh có đủ loại lan phi điệp đột biến như 5 cánh trắng Phú Thọ, 5 cánh trắng Hiển Oanh, 5 cánh trắng Hoà Bình...

Trong đó, loại 5 cánh trắng Phú Thọ và 5 cánh trắng Hiển Oanh là loại lan đột biến phổ biến nhất trên thị trường có giá bán 160.000 đồng/chai 20-25 cây, tính ra chỉ hơn 6.000 đồng/cây. 

"Cây trồng, chăm sóc 2 năm sẽ cho ra hoa, cam kết cho ra đúng loại 5 cánh trắng", anh nói và lý giải nhân giống bằng phương pháp cấy mô số lượng lớn nên có giá rẻ so với ngoài thị trường nhân kie số lượng ít nên có giá đắt.

Chủ cửa hàng này cũng cho biết chính anh là người tiến hành cấy mô số lan đột biến đó. "Cây lan đột biến cấy mô sẽ cho ra hoa giống với loại nhân kie nhưng sẽ có biến thiên nhẹ, nghĩa là độ chính xác từ 90-95%", anh Phan chia sẻ.

Tương tự, anh Vũ Công (Thủ Dầu Một, Bình Dương) cũng rao bán lan đột biến cấy mô các loại như: 5 cánh trắng Hiển Oanh, 5 cánh trắng Phú Thọ, 5 cánh trắng Minh Vũ, Hồng mỹ nhân, Hồng yên thủy... với giá từ 800.000-1,2 triệu đồng/chai 25-30 cây.

Ngoài ra anh còn bán cây gieo bằng hạt giá 250.000 đồng/chai trên 40 cây, mua trên 50 chai sẽ có giá sỉ. "Nếu chăm nhanh thì khoảng 6-8 tháng sẽ ra hoa, còn phương pháp cấy mô phải từ 1-1,5 năm", anh Công nói và cho biết loại cấy mô có chi phí đắt hơn vì đòi hỏi kỹ thuật cao và xác suất cây ra hoa giống cây mẹ cũng cao hơn. Loại này anh mới thử nghiệm khoảng hơn một năm nay nhưng chưa có kết quả, dự kiến cuối năm nay cây sẽ ra hoa.

Hiện, mỗi tháng anh cung cấp ra thị trường khoảng 200-300 chai lan đột biến cấy mô. "Tôi bán cho khách hàng nhưng không bảo hành mặt hoa cho bất cứ ai vì tôi cũng chưa chắc chắn", anh Công nói thêm.

Không chỉ vậy, trên các trang thương mại điện tử như Lazada, Sendo... cũng rao bán cây lan đột biến gieo hạt hay cây lan đột biến cấy mô với giá từ 70.000-500.000 đồng, tuỳ loại. 

Trao đổi với Zing, PGS.TS Đặng Văn Đông, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Rau quả, khẳng định lan phi điệp đột biến hoàn toàn có thể nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô với số lượng lớn.

Theo vị PGS này, ngày nay nhiều loại cây trồng trong đó có lan đột biến hoàn toàn có thể tạo ra bằng con đường nhân tạo (thông qua các tác nhân vật lý, hóa học) và khi đã có cây "lan đột biến” đúng nghĩa, ổn định về mặt di truyền thì hoàn toàn có thể nhân giống vô tính (bằng giâm đoạn cành hoặc nuôi cấy mô cải tiến).

Giâm cành dễ làm hơn, nhưng hệ số nhân giống chậm hơn, còn nuôi cấy mô tế bào (cũng thực chất là giâm cành trong môi trường và điều kiện tối ưu) thì đòi hỏi kỹ thuật cao, đầu tư ban đầu lớn, nhưng hệ số nhân giống cao, chất lượng cây tốt hơn.

"Cả 2 phương pháp này đều giữ nguyên được đặc tính di truyền của cây mẹ và sau một năm có thể nhân được hàng nghìn cây con", ông khẳng định.

Ngoài ra, vị PGS này cho biết hiện Viện Nghiên cứu Rau quả đã và đang nhân hàng vạn cây giống lan phi điệp đột biến bằng kie do một khách hàng đặt hàng. "Giá của những cây giống này chỉ tương đương những cây lan bình thường khác", vị chuyên gia thông tin.

"Là nhà sinh học, khoa học nghiên cứu về cây hoa nói chung về lan nói riêng, bản thân tôi cũng không hiểu tại sao 'lan đột biến' không có gì ghê gớm lắm, chúng có thể được nhân giống với số lượng lớn mà lại đắt kinh khủng vậy", ông chia sẻ thêm.

Trước thực trạng nhiều người bị lừa khi mua lan đột biến tiền tỷ, PGS.TS Đặng Văn Đông khuyến cáo trước khi mua bán, trao đổi người tiêu dùng nên cân nhắc, tìm hiểu kỹ, phải yêu cầu bên bán có hợp đồng bảo lãnh giống chặt chẽ tránh trường hợp đáng tiếc xảy ra. Đồng thời, bên bán cần có những cam kết đảm bảo đúng giống, chất lượng, kể cả việc hướng dẫn cho người mua các kỹ thuật trồng, chăm sóc cây lan đó.