Vườn mẫu của gia đình ông Hà Văn Chiến, xóm Nam Sơn 2, xã Thu Phong (Cao Phong) được chăm sóc tốt, cho thu nhập cao.
Năm 1966, Bác Hồ ra lời kêu gọi cả nước đứng lên kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Dân quân xã Thu Phong đã tập trung đông đủ tại nhà đồng chí Bùi Văn Chiêm, Phó Chủ tịch UBND, Trưởng Công an xã để lắng nghe lời "Hiệu triệu” của Bác. Sau đó, Đảng bộ xã phát động phong trào đánh Mỹ cứu nước với tinh thần "Lấy đồng ruộng, nương rẫy làm chiến hào! Tay cày, tay súng! Mỹ đến thì đánh! Mỹ chạy thì cuốc!”. Khẩu hiệu "Cuốc cày là vũ khí, nhà nông là chiến sỹ, hậu phương thi đua với tiền phương” đã trở thành phương châm hành động của xã. Các đồi cao được chọn làm trận địa trực chiến. Bốn trung đội dân quân của các xóm Bưng, Vỏ, Nam, Sơn, Hợp Tiến đều trực chiến trận địa 24/24 giờ, sẵn sàng chiến đấu khi địch xâm phạm đến quê hương trong bất cứ thời tiết nào, ngày hay đêm.
Vào khoảng 14h ngày 20/7/1966, toàn bộ cán bộ chủ chốt của xã đang trực chiến tại Ủy ban hành chính xã. Hai chiếc máy bay F105D nối đuôi nhau bay từ phía Tây Bắc tới, bay dọc núi Mâm xôi, vòng quanh đồi Trám, rồi theo đường 12B về đỉnh dốc Cun. Đến đây, chúng bổ nhào bắn một loạt đạn vào một chiếc ô tô của Công ty vận tải Hòa Bình đang dừng ở đỉnh dốc Cun. Ngay lập tức, dưới sự chủ trì của đồng chí Bùi Văn Kệnh (Xã đội phó), đội hình chiến đấu được triển khai nhanh chóng theo các phương án đã được tập luyện, với tinh thần mau lẹ. Bằng 2 loạt đạn súng trường của các đồng chí dân quân xã, gồm: Bùi Văn Kệnh, Nguyễn Thế Ngung, Đoàn Đức Tính, Nguyễn Trấn Thanh và Bùi Văn Láy đã bắn rơi tại chỗ máy bay F105D, nâng tổng số máy bay của Mỹ bị quân và dân tỉnh Hòa Bình bắn rơi lên 3 chiếc.
Với chiến công oanh liệt dùng súng trường bắn rơi máy bay của Mỹ, Đảng bộ, nhân dân và lực lượng vũ trang xã Thu Phong được Chủ tịch nước Việt Nam dân chủ cộng hòa tặng Huân chương Quân công hạng ba và tặng Huân chương Chiến công hạng ba cho tổ dân quân trực tiếp lập công. Đảng bộ, nhân dân xã phấn khởi đón đồng chí Phạm Văn Đồng, Thủ tướng Chính phủ về thăm, khen ngợi, động viên tinh thần chiến đấu anh dũng, quả cảm của dân quân tự vệ.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, các thôn, xóm trong xã Thu Phong đã thực hiện tốt khẩu hiệu "Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, nhân dân và lực lượng vũ trang trong xã vừa lao động vừa sản xuất, vừa xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân, quốc phòng toàn dân, mỗi người là một chiến sỹ, mỗi bản làng là một pháo đài sẵn sàng chiến đấu bảo vệ quê hương, lực lượng vũ trang trong xã nhiều năm liền được công nhận đơn vị quyết thắng. Trong suốt 21 năm chống Mỹ cứu nước, xã Thu Phong đã đóng góp trên 3.000 tấn thóc, trên 500 tấn thịt lợn hơi…; đóng góp hàng trăm ngày công đào được 198 hầm hố và 164m giao thông hào để tránh bom đạn Mỹ; cả xã có 198 thanh niên lên đường chiến đấu ở các chiến trường, trong đó 19 đồng chí đã hy sinh, 15 thương, bệnh binh và nạn nhân chất độc da cam.
Với những đóng góp to lớn về sức người, sức của cho kháng chiến và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, Đảng bộ, nhân dân xã Thu Phong được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý. Đặc biệt, xã vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Đồng chí Bùi Thanh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã Thu Phong cho biết: Phát huy truyền thống quê hương cách mạng, những năm qua, cấp ủy, chính quyền, nhân dân xã Thu Phong không ngừng nỗ lực phát triển kinh tế và đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Đời sống văn hóa, tinh thần của người dân được nâng cao. Công tác giáo dục - đào tạo được quan tâm, hệ thống y tế đảm bảo chăm sóc sức khoẻ nhân dân. Tình hình chính trị ổn định, công tác xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể được chú trọng, an ninh - quốc phòng bảo đảm. Đến hết năm 2024, thu nhập bình quân đầu người của xã đạt 47 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 3,05%, hộ cận nghèo còn 2,99%; xã duy trì đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 1 khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu và 1 vườn mẫu.
Đỗ Hà
