(HBDT) – Năm 2021, tính xḙ kỏ nhê̒w hwa̭t dôô̭ng thiết thư̭c kí niḙ̂m 135 thă̒nh lâ̭p tính va̒ 30 năm tải lâ̭p tính va̒ 30 năm tải lâ̭p tính. Hwa̒ Bi̒nh la̒ thuô̭c tiếw vuu̒ng Tâi Bắc kuố vuu̒ng tluung zu miê̒n nuỉi Bắc Bô̭, kỏ vi̭ chỉ kwan tloo̭ng, chiển lươ̭c wê̒l kinh tể, chỉnh tli̭, AN-KF… Tính la̒ miê̒n dất xán xinh tha văn hwả Hwa̒ Bi̒nh nối thiểng – kẳi nôi văn hwả kuố ngươ̒i Viḙ̂t kố; la̒ vuu̒ng dất xứ thi Dé dất dé rác.

Tính Hwa̒ Bi̒nh ản thă̒nh lâ̭p ngă̒i 22/6/1886 thew ngi̭ di̭nh kuố Kinh lươ̭c Bắc Ki̒ kỏ thên go̭i la̒ tính Mươ̒ng, tác fâ̒n dất kỏ mo̭l Mươ̒ng ớ bớ kác tính: Hiưng Hwả, Xơn Tâi, Ha̒ Nô̭i, Ninh Bi̒nh. Tính Mươ̒ng kỏ 4 fú: Waa̒ng An, Lương Xơn, La̭c Xơn, Chơ̭ Bơ̒. Tính li̭ dă̭c ở Chơ̭ Bơ̒ thuô̭c Châw Da̒ Bắc, cho rêênh hốc la̒ tính Chơ̭ Bơ̒. Dêểnh khảng11/1886 chiến wê̒l xa̭ Fương Lâm, zo Kôông Xử Fáp kai tli̭. Ban dâ̒w tính gô̒m ká Môô̭c Châw, Fù Iên Châw kuu̒ng vởi vuu̒ng kỏ zân tôô̭c Mươ̒ng thuô̭c 2 châw Thănh Xơn, Iên Lâ̭p (khaảng 10/1888 kắch 2 châw ni̒ wê̒l tính Hưng Hwả).

Ngă̒i 5/9/1896, tính li̭ Mươ̒ng chỉnh thức ản chiến wê̒l doỏng ta̭i xa̭ Hwa̒ Bi̒nh, nâ̒m tlải kôông Da̒. Bớ rỉ tính Mươ̒ng ản hôốc la̒ tính Hwa̒ Bi̒nh, kỏ 4 châw: Lương Xơn, Ki̒ Xơn, La̭c Xơn, Mai Da̒. Hwiḙ̂n La̭c Thwí khi̒ rỉ thuô̭c châw La̭c Xơn.

Bớ năm 1950, kác châw ản dối thee̒nh hwiḙ̂n va̒ kác dơn vi̭ hă̒nh chỉnh kuố tính Hwa̒ Bi̒nh kỏ xư̭ thăi dối: Ngă̒i 21/9/1956, hwiḙ̂n Mai Da̒ chiê thee̒nh 2 hwiḙ̂n: Da̒ Bắc ở fiể Bắc Khôông Da̒ va̒ Mai Châw ở fiể Nam khôông Da̒. Ngă̒i 15/10/1957 hwiḙ̂n La̭c Xơn chiê thee̒nh e hwiḙ̂n: La̭c Xơn va̒ Tân La̭c. Ngă̒i 17/4/1959, hwiḙ̂n Lương Xơn chiê thee̒nh 2 hwiḙ̂n Lương Xơn mân Kim Bôi. Ngă̒i 17/8/1964 hwiḙ̂n La̭c Thwí chiê thee̒nh 2 hwiḙ̂n La̭c Thwí va̒ Iên Thwí.

Ngă̒i 27/12/1975, ta̭i Ki̒ ho̭p thử 2, Kwuốc hô̭i khwả V da̒ tha ngi̭ kwiết hơ̭p nhất tính Hwa̒ Bi̒nh kôông tính Ha̒ Tâi thee̒nh tính Ha̒ Xơn Bi̒nh. Thew Ngi̭ kwiết kuố Kwuốc hô̭i khwả VIII, Ki̒ ho̭p thử 9 ngă̒i 12/8/1991, tính Ha̒ Xơn Bi̒nh tắch tắch tha thee̒nh 2 tính Hwa̒ Bi̒nh va̒ Ha̒ Tâi. Khi̒ rỉ tính Hwa̒ Bi̒nh kỏ ziên tích 4.967 km2 , zân xổ 670.000 mo̭l, gô̒m 10 dơn vi̭ hă̒nh chỉnh kấp hwiḙ̂n: 1 thi̭ xa̭ Hwa̒ Bi̒nh va̒ 9 hwiḙ̂n: Da̒ Bắc, Mai Châw, Lương Xơn, Ki̒ Xơn, La̭c Thwí, Kim Bôi, Tân La̭c, Iên Thwí.

Bớ ngă̒i 1/1/2020, thew Ngi̭ kwiết xổ 830/NQ-UBTVQH14, ngă̒i 17/12/2019 kuố Wí ban Thươ̒ng vṷ Kwuốc hô̭i wê̒l xắp xếp kác dơn vi̭ hă̒nh chỉnh kấp hwiḙ̂n, kấp xa̭ thuô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh, to̒n bô̭ ziḙ̂n tích hơn 204 km2kuố hwiḙ̂n Ki̒ Xơn xáp nhâ̭p baw TF Hwa̒ Bi̒nh

Tỉnh dêê̒nh chi̒ ni̒, tính Hwa̒ Bi̒nh kỏ 10 hwiḙ̂n, thă̒nh fổ, 151 xa̭, fươ̒ng, thi̭ chẩn.


KÁC TIN KHÁC


Ko̒n ngwiên wḙn kỉ ức wê̒l tlâ̭n chiển Tô̒l A1

Té năm 1934, năm năi zu̒ i ta̒ 90 thuối mé ka̭ kế la̭i ta̒n ngă̒i kôô̒ng pơ̭i dôô̒ng dô̭i tẩn kôông Tô̒l A1 ớ chiển tlươ̒ng Diḙ̂n Biên Fú kắhc ni tlo̒n 70 năm, tôi mă̭t kuố kư̭w chiển binh (KCB) Mai Da̭i Xả ớ tố 7, fươ̒ng Dôô̒ng Tiển (TF Hwa̒ Bi̒nh) nhơ kỏ kúi, zoo̭ng pô̭ tlớ dêênh mă̭nh mḙ nhơ ka̭ 20 thuối thăi kâ̒m khủng, choo̭ng zâ̭l pớ chiển ha̒w hô xung foong…