(HBDT) – Xâi zư̭ng vươ̒n ươm tlói gép kwi mô kỏ thiểng tloong vu̒ng, ta̭w kôông ăn wiḙ̂c la̒ cho 4 law dôô̭ng thươ̒ng xwiên va̒ 20 – 30 law dôô̭ng thơ̒i vuk, eenh Hwa̒ng Văn Zang ớ xỏm La Văn Kâ̒w, xa̭ Thươ̭ng Kôốc la̒ môô̭ch tloong nhửng hô̭ za di̒nh xán xwất, kinh zwănh zói tiêw biếw kuố hwiḙ̂n La̭c Xơn.
Eenh Hwa̒ng Zang (bên chiêw) chiê xé ki̭ thwâ̭t tlôông, chăm xoóc tlói gép kôô̒ng kheéch ha̒ng.
Bớ tính Iên Bải xa xôi, ni la̒ bân thử 2 eenh Ngwiḙ̂n Dức Loong lă̭n lô̭i wê̒l vươ̒n ươm tlói gép kuố za di̒nh eenh Hwa̒ng Văn Zang dớ thi̒m hiếw, nẳm bắt ki̭ thwâ̭t va̒ muô zôổng wê̒l tlôông. Eenh Loong cho mắt: Muô̒ tlôông tlói tâ̒m ni̒ năm hơ, eenh da̒ chư̭ctiếp thuổng dă̭ch muô 600 kâl gép wê̒l tlôông tlêênh Văn Chẩn. Ziḙ̂n tích dô̒l tlôông thứ ngiḙ̂m cho kết kwá khá kwan, kâl xinh tlướng va̒ fát chiến tốt. Chính vi̒ thể ma̒ bâ̭n ni̒ enh nhâ̭p thêm 800 kâl bớ vươ̒n ươm kuố eenh Zang dớ tiếp tṷc thôông thêm.
Kwa chiê xé eenh Zang, kâl tlói, bớ khi̒ tlôông ản 6 năm tlêênh ziḙ̂n tích tlêênh 1ha. Ziḙ̂n tích kâl, kâl tlói thư̭c xinh cho bỏl tlải vất khwáng 7 năm, bớ năm thử 10 mḙ̂ cho khai thải. Bă̒ng kan thiḙ̂p khwa hoo̭c ki̭ thwâ̭t, chí dêểnh năm thử 3, tlói da̒ cho bỏl tlải, chu ki̒ thu hwă̭ch kẻw za̒i va̒i ba chṷc năm. Ni la̒ lỉ zo tlôông tlói gép tlôông ản dư̒ ngươ̒i ươ chuô̭ng. Bớ tiỉn hiḙ̂w tốt kuố thi̭ tlươ̒ng, eenh Zang chiến khai mô hi̒nh vươ̒n ươm tlói gép ớ ziḙ̂n tích dất vươ̒n tlêênh 1ha kuố za di̒nh.
Eenh Hwa̒ng Văn Zang dươ dâ̒n tôi tham vươ̒n tlói gép 6 năm tlêênh ziḙ̂n tích hơn 1ha. Ziḙ̂n tích cho thu tlải năm 2018 kỏ zả baảnh bi̒nh kwân 1,3 tliḙ̂w dôô̒ng/kg hô̭t, thu 400 tliḙ̂w/ vṷ. Tlêênh da̒ tâ̭p chung xâi zư̭ng mô hi̒nh, dang tiển hă̒nh muô gom dất dớ vớ rôô̭ng ziḙ̂n tích tlôông va̒ la̒ vươ̒n ươm tlói zôổng, tloong rỉ chú iểw la̒ ziḙ̂n tích tlôông tlói gép khwáng 3 ha, tlói thư̭c xinh 1 ha.
Tlaw dối thêm wê̒l mô hi̒nh tlôông tlói gép kuu̒ng nhơ tỉn hiḙ̂w nguôn tiêw thṷ, eenh Zang cho mắt: Năm 2014, nhơ̒ tham za chương chi̒nh khwiển nôông, khwiển lâm kuố hwiḙ̂n, eenh ản tâ̭p hwẩn chiến zaw khwa hoo̭c ki̭ thwâ̭t gép tlói. Bớ vươ̒n ươm, mối năm eenh baảnh tha khânh 10 va̭n kâl zôổng, thu la̭i 500 tliḙ̂w dôô̒ng, khâw khi chư̒ mo̭i chi fỉ. Ka̭ ni̒ vươ̒n ươm zwi chi̒ xán lươ̭ng khwáng 30 va̭n kâl kung kấp hco thi̭ tlươ̒ng, ta̭w ản wi tỉn bớ Bắc chí Nam. Tlong rỉ, kheéch ha̒ng wê̒l muô zôổng ớ vươ̒n ươm kuố eenh nhê̒w nhất la̒ Dắc Lăk, Thănh Hwả, iên Bải, law Kai. Kôô̭ng ká nguô̒n thu bớ hô̭t, nguô̒n thu za di̒nh eenh thu la̭i 900 tliḙ̂w dôô̒ng/ năm.
Thew deẻnh zả kuố dôô̒ng chỉ Bu̒i Văn Khẳnh, Bỉ thư Dáng wí xa̭ Thươ̭ng Kốc, wa̒i mô hi̒nh diến hi̒nh wê̒l vươ̒n ươm tlói gép va̒ tlôông tlói hô̭t, eenh Zang ko̒n la̒ môô̭ch tloong nhửng hô̭ di dâ̒w ớ xa̭ Thươ̭ng Kốc fát chiến ziḙ̂n tích tlôông kam Vinh, kam Dươ̒ng kănh kỏ zwănh thu 400 – 500 tliḙ̂w dôô̒ng, thu la̭i tlêênh, chơ̒ 300 tliḙ̂w dôô̒ng. Ó chí la̒ zẩw, ta̭w wiḙ̂c la̒ cho nhê̒w law dôô̭ng diḙ̂ fương, eenh ko̒n tích kư̭c doỏng kóp thư̭c hiḙ̂n kửng hwả dươ̒ng zaw thôông nôông thôn liên xỏm di dâ̒w foong tla̒w thi duô iêw nước ớ kơ xớ.
Bu̒i Minh
Kinh tể hơ̭p tác chăng tlí zúp ốn di̭nh pơ̭i fát tliến xán xwất, kinh zwănh mo̒ ko̒n la̒ tha ản wiḙ̂c la̒, tăng thu nhâ̭p, hô̭ tlơ̭ xwả tỏl, zám nge̒w, ốn di̭nh tơ̒i khôổng kuố thă̒nh biên. Thơ̒i zan kwa, xác di̭nh bai tlo̒ kôô̒ng pơ̭i tâ̒m kwan tloo̭ng luố fát tliến kinh tể tâ̭p thế (KTTT), tlêênh kơ xớ ta̒n kwi di̭nh kuố Tlung ương, tính Hwa̒ Bi̒nh i ta̒ lâ̭p ban hă̒nh ta̒n tlỉnh xắch hô̭ tlơ̭, ta̭w dôô̭ng lư̭c thúc tấi KTTT fát tliến. Kwa di̭ toỏng kóp kwan tloo̭ng paw fát tliến KT-XH kuố diḙ̂ fương.
Tloong ta̒n năm kwa, foong tla̒w dwa̒n biên, thănh niên bươ̭t khỏ la̒ kinh tể ản thuối tlé xa̭ Lô̭ Xơn, hwiḙ̂n Tân La̭c tích kư̭c hướng ửng. Ngă̒i ka̒ng kỏ tư̒ dwa̒n biên, thănh niên pă̒ng khát boo̭ng bươn lêênh la̒ ză̒w, zảm ngẳm ngi̭, zảm la̒ ti lêênh pớ hal pa̒n thăi tlẳng tí tlớ thă̒nh ta̒n thănh niên tiêw biếw la̒ kinh tể zói kuố hwiḙ̂n.
Thew Bảw kảw Tlí khổ hiḙ̂w kwá kwán tli̭ pơ̭i hă̒nh tlỉnh kôông kấp tính (PAPI) lâ̒n thử 15 ản Tlương tli̒nh Fát tliến Liên hơ̭p kuốc ớ Viḙ̂t Nam tê̒w pơ̭i Tlung tâm Bô̒i zươ̭ng kản bô̭ pơ̭i Viḙ̂n ngiên kửw khwa hoo̭c Mă̭t tlâ̭n Tố kuốc Viḙ̂t Nam kôô̒ng môô̭ch khổ tố tlức tloong nước bươ̒ kôông bổ mởi ni, năm 2023 Hwa̒ Bi̒nh da̭t ản 43,5493 diếm, ớ thử 20/63 tính, thă̒nh tloong ká nước wê̒l Tlí khổ PAPI, tăng 23 bâ̭c xo pơ̭i năm 2022, nă̒m tloong nhỏm tlung bi̒nh – kaw )nhỏm xếp thử 2). Kết kwá ni̒ ản dố ha̒i loo̒ng kuố mo̭l zân pơ̭i hiḙ̂w kwá thư̭c hti tlỉnh xắch, fáp lwâ̭t kuố Nha̒ nước, kwán tli̭ diḙ̂ fương kôô̒ng pơ̭i kung ửng zi̭ch bṷ kôông kuố tlỉnh kwiê̒n ta̒n kác kấp tí fṷc bṷ nhân zân.
