Haang xỏm Tla̭i, xa̭ Tân Lâ̭p (La̭c Xơn), môô̭ch tloong zi tích kố tiêw biếw kuố nê̒n "văn hwả Hwa̒ Bi̒nh”.
Thew nguô̒n thôông tin pớ Báw ta̒ng tính: Pớ ta̒n năm 20 kuố thể kí XX, kác haang dôô̭ng tloong kác khṷ khổi dả pôl Hwa̒ Bi̒nh ta̒ ản ta̒n nha̒ kwa hoo̭c kuố Tlươ̒ng Viḙ̂n Dôông Bác Kố chủ ỉ têểnh. Kwa kwá tli̒nh kháw xát, thám xát, khai kwâ̭t, ngiên kửw, kác nha̒ khwa hoo̭c thi̒m dố tloong haang dôô̭ng kuố kác khổi khṷ pôl Hwa̒ Bi̒nh môô̭ch nê̒n văn hwả fát chiến tloong zai dwa̭n pớ hâ̭w ki̒ dả kṷ têểnh xơ ki̒ dả mởi, nê̒n văn hwả ni̒ ản tă̭ch thên la̒ nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh”. Tloong thơ̒i zan pớ năm 1926-1932 pa̒ Madeline Colani (nha̒ kháw kố hoo̭c ngươ̒i Fáp) fát hiḙ̂n, khai kwâ̭t 54 zi chí kháw kố ớ miê̒n Bắc Viḙ̂t Nam. Năm 1932, ta̭i Hô̭i ngi̭ Tiê̒n Xứ Viḙ̂n Dôông lâ̒n thử nhất ớ Ha̒ Nô̭i (hô̭i ngi̭ tâ̒w tiên wê̒l kháw kố tlêênh tất Viḙ̂t Nam), pa̒ Madeline Colani pắt dâ̒w tli̒nh bă̒i tâ̒i tú bă̒ng chửng xư̭ hiḙ̂n ziḙ̂n môô̭ch nê̒n văn hwả kố chăng chôổng ta̒n nê̒n văn hwả tiê̒n xứ hăi têểnh tlước di̭ tlêênh thể zởi. Dôô̒ng thơ̒i dê̒ xwất thên hôốc la̒ "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” khăw di̭ ản hô̭i ngi̭ thôông kwa.
"Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” ản xác di̭nh la̒ gă̭ch nổl khươ̭ thơ̒i da̭i dả kṷ (Văn hwả Xơn Vi - Fủ Tho̭) pơ̭i thơ̒i da̭i dả mởi (Văn hwả Bắc Xơn - Laa̭ng Xơn), Nê̒ văn hwả ni̒ tô̒n ta̭i tloong khwáng thơ̒i zan 30.000 – 4.000 năm kắch ngă̒i măi nả chăng chí tô̒n ta̭i tlêênh dất nước Viḙ̂t Nam mo̒ ko̒n fân bổ rất hôô̭ng ớ khu bư̭c Dôông Nam Ả nhơ: Tluung Kuốc, Indonesia, Miển Diḙ̂n, Filippin. Thải Lan. Hiḙ̂n măi, ớ Viḙ̂t Nam ta̒ thi̒m dố tlêênh 130 diḙ̂ diếm thuô̭c nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh”, tloong di̭ tlêênh mô̭ch nướ zo kác nha̒ kháw kố hoo̭c Viḙ̂t Nam fát hiḙ̂n tloong ta̒n năm 1966-1980. Kác zi tích Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh fân bổ chăng tê̒w, tâ̭p tluung tư̒ nhất ta̭i 2 tính Hwa̒ Bi̒nh (72 diếm) pơ̭i Thănh Hwả (32 diếm), khổ ko̒n la̭I fân bổ zái zác ớ kác tính Lai Châw, Xơn La, Ha̒ Zaang, Ninh Bi̒nh, Ngḙ̂ An, Kwáng Bi̒nh, Kwáng Tli̭.
Kác zi tích kháw kố tiêw biếw kuố nê̒n "Văn hhwả Hwa̒ Bi̒nh” ản fát hiḙ̂n tlêênh diḙ̂ ba̒n tính ha gô̒m: Zi tích Haang xỏm Tla̭I, xa̭ Tân Lâ̭p (La̭c Xơn); zi tích haang Chố, xa̭ Kaw Zương (Lương Xơn); zi tích Haang Dôổng Thớt, thi̭ tlẩn Ba Haa̒ng Dô̒I (La̭c Thwí); zi tích Haang Muổi, thi̭ trấn Ma̭n Dức (Tân La̭c)… kác zi tích, zi bâ̭t tiêw biếw thi̒m dố tlêênh buu̒ng tất Hwa̒ Bi̒nh fán ẳnh tơ̒i khôổng xa̭ hô̭i kôô̒ng kác fương thức xinh khôổng kuố mo̭l tiê̒n xứ ta̭i Hwa̒ Bi̒nh, Têểnh măi, Hâ̒w hết kác zi tích ni̒ ta̒ ản báw bḙ̂, tu bố, tôn ta̭w pơ̭i dḙ̂ chi̒nh xếp haa̭ng. Thew di̭, tư̒ zi tích kháw kố hoo̭c thuô̭c "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” tlêênh diḙ̂ ba̒n tính ta̒ ản xếp haa̭ng kấp kuốc za.
Tí thư̭c hiḙ̂n kỏ hiḙ̂w kwá wiḙ̂c báw bḙ̂ pơ̭i fát hwi kác zả tli̭ kuố nê̒n văn hwả, thơ̒i zan kwa, kác kấp wí Dáng, chỉnh kwiê̒n kôô̒ng nhân zân kác zân tôô̭c tloong tính, nhất la̒ ngă̒nh Văn hwả ta̒ tâ̭p tluung thư̭c hiḙ̂n nhiḙ̂m bṷ khwa hoo̭c wê̒l văn hwả, báw tô̒n pơ̭i fát hwi kác zả tli̭ văn hwả dă̭c xắc kuố nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh”. Tăng kươ̒ng hơ̭p tác pơ̭i ta̒n tố chức tloong nước, kuốc tể, khwiển khích ta̭w diê̒w kiḙ̂n cho tố chức, kả nhân ngiên kửw wê̒l "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh”. Tiển hă̒nh diê̒w tla, kháw xát thôổng kê kác zi tích kháw kố hoo̭c "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh”, lâ̭p hô̒ xơ zi tích pơ̭i thư̭c hiḙ̂n ta̒n zái fáp kwán lỉ, báw tô̒n, fát hwi kác zả tli̭ kuố nê̒n văn hwả. Môô̭ch mă̭t, tấi mă̭nh twiên chwiê̒n, kwáng bả bă̒ng hi̒nh thức tlư̭c kwan, kwa internet, kwa bảw chỉ, pă̒ng tư̒ thử thiểng khác ha̒ têểnh kác tluung tâm văn hwả, kinh tể, chỉnh tli̭ lởn kuố ká nước kôô̒ng ta̒n ziḙ̂n da̒n khwa hoo̭c kuốc tể. Kwa di̭, nhă̒m twiên chwiê̒n, kwáng bả, zởi thiḙ̂w pơ̭i tôn binh ta̒n zả tli̭ văn hwả kháw kố dă̭c xắc wê̒l môô̭ch nê̒n văn hwả thơ̒I dô̒ dả nối thiểng thể zởi tlêênh kwêl hương Hwa̒ Bi̒nh.
Hưởng têểnh kí niḙ̂m 90 năm thể zởi kâng nhâ̭n pơ̭i tă̭ch thên cho nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” (1932-2022), pớ ta̒n ngă̒i tâ̒w năm, WBNZ tính ta̒ ban hă̒nh Kể hwă̭ch xổ 50/KH-UBND wê̒l wiḙ̂c tố chức kác xư̭ kiḙ̂n văn hwả, thế thaw, zu li̭ch tính năm 2022. Tloong di̭ nêw ro̭: Kác xư̭ kiḙ̂n văn hwả, thế thaw, zu li̭ch ziḙ̂n tha tloong năm 2022 tê̒w hưởng têểnh chú dê̒ kí niḙ̂m 90 năm tă̭ch thên cho nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh”. Nô̭i zuung ta̒n hwa̭t dôô̭ng gô̒m: Tố chức kuô̭c thám xát pơ̭i khai kwâ̭t kháw kố ta̭i môô̭ch khổ zi tích tiêw biếw wê̒l nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh”, chưng bă̒i chiến la̭m chwiên dê̒; khai tlương twiển taa̭ng khả zoong thên nha̒ kháw kố hoo̭c ngươ̒i Fáp - pa̒ Madeline Colani; tố chức hô̭i tháw kuốc za 90 năm xác lâ̭p pơ̭i ngiên kửw wê̒l nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh”.
Phát triển bởi ICT GROUP.
