Tloong môô̭ch năm, ngươ̒i zân Mươ̒ng Râ̭m, xa̭ La̭c Thi̭nh thươ̒ng tố chức 3 kẳi thết, dỏ la̒ Thết Nam mởi kố chiê̒n, Thết Dô̭c lâ̭p 2 – 9 va̒ Thết kơm De. Tloong 3 kẳi thết thi̒ thết kơm De ản tố chức tlang tloo̭ng, li̒nh di̒nh chăng kẻm chi Thết Năm mởi. Baw ngă̒i thết, kon chẩw zu̒ di la̒ ăn, khinh khôổng ớ no i kổ gẳng thu xếp kôông wiḙ̂c dớ wê̒l dôông dú. Năm năi khôông khỉ dỏn Thết kơm De kuố Mươ̒ng Râ̭m, xa̭ La̭c Thi̭nh, hwiḙ̂n Iên Thwí nhơ bui hơn, fẩn khới hơn, nha̒ nha̒ hảw hức dỏn thết De tloong rẳng ẩm kuố muô̒ thu.
Khắp tính ha, chí kỏ Mươ̒ng Râ̭m ớ xa̭ La̭c Thi̭nh tố chứ Tết kơm De. Vâm củng thết kỏ nhểw thử, nhưng ó thế thiểw tlải ngô luô̭c, tlải buô̭p dô̒, văng dang thươi luô̭c hwă̭c dô̒, mỏn wư̒ng rang dâm mi̭n chăng cho vỏi hwă̭c za vi̭ chi khác. Dă̭c biḙ̂t ó thế thiẻww mỏn kơm De. Kom de ản la̒ bă̒ng kảw rếp, ủ lêênh men, ni la̒ thử lḙ̂ kwan tloo̭ng nhất tloong vâm khẩn Thết kơm De. Ko̒n la̭i kỏ nhê̒w mỏn khác ản bă̒i lêênh, twi̒ thew hwa̒n kắnh tư̒ng za di̒nh. Kin tể fát chiến nhê̒w za di̒nh ko̒n nảng kủi, nảng kảm ka, wi̭t... chể biển thee̒nh kác mỏn ngon dớ dă̭ch lênh vâm kủng.
Ngi thức kủng kơm la̒ Thết De ản kác za di̒nh la̒ bớ khuô̭ng ngă̒i 25 hwă̭c tlaảng ngă̒i 26 khi chươ kỏ rẳng mă̭t tlơ̒i. Thew kwan niḙ̂m dơ̒i hơ, tlảng zaw la̒ khi̒ tloong lee̒nh, linh thiêng nhất. Vâm kủng ôông ba̒, tố tiên ản dă̭ch khươ nha̒ xa̒n. Chú nha̒ mơ̒i ngươ̒i kha̒, thâ̒y kủng tloong la̒ng dêểnh khẩn hwă̭c tư̭ za di̒nh khẩn lể. Lơ̒i kâ̒u khẩn moong cho mươ thwâ̭n, xỏ ó, kon ngươ̒i khwé meḙnh, vâ̭n vâ̭t tốt tươi... Khâw lḙ̂ kủng ká za di̒nh kwâi kwâ̒n kweenh vâm kủng dớ hướng lôô̭c. Khởm 26 khảng 10 âm li̭ch za di̒nh thươ̒ng mơ̒i kheéch eenh ủn, vươ̒ng ba̭n xa, khânh dêểnh dê̒w bui chung. Mô̭i ngươ̒i dê̒w thướng thức mỏn kom De dớ lể măl mẳn, meḙnh khwé
Ta̭i po lḙ kỏ thết kơm De, thew kác kṷ kế la̭i: Dơ̒i hơ kỏ môô̭ch tưởng zoong kwân di deẻnh ză̭c. Tlâ̭n rỉ ó măl bi̭ thuô, ôông ku̒ng kwân lỉnh chă̭l wê̒l dêểnh khu vư̭c Mươ̒ng Râ̭m tlơ̒i chiến la̭i ngă̒i 26 khảng 10 âm li̭ch. Vươ̒ dâw, vươ̒ dỏl, tưởng kwân baw kó kướ môô̭ch nha̒ zân Mươ̒ng xin ớ la̭i. Nha̒ nge̒w, chú nha̒ luô̭c tlải bỉl xeenh, va̒i mṷn văng dang ko̒n ớ ngoóc bếp dớ, nha̒ ó kỏ vỏi lể wư̒ng rang lênh dớ chẩm... cho tưởng kwân ku̒ng kwân lỉnh ăn kwa bươ. Dang ăn chú nha̒ chứ dêểnh nha̒ ko̒n ít kơm De dang ú, chấn bi̭ nổ ra̭w dỏn Thết Năm mởi, zoong lêênh cho nga̒i ăn. Mươ̒ng Râ̭m mẩi năm dỏl kẻm zo tlơ̒i ó kỏ mươ, tlảng zaw tha thương zân, cha̭ ơn tẩm loo̒ng zân Mươ̒ng, tưởng kwân cho lâ̭p chươ̒ng khẩn kâ̒w mươ. Thâ̭t la̒ thiêng, khẩn xoong tlơ̒i tla mươ thuổng râ̒m râ̒m, zân Mươ̒ng bui mơ̒ng. Dớ nhở ơn tưởn kwân, ha̒ng năm dủng baw ngă̒i 26 khảng 10 âm li̭ch, mo̭l Mươ̒ng ớ ni tố chức Thết kơm De. Vâ̭t zơng kủng chính la̒ kác thử tlước ni nga̒i da̒ ăn, nhất la̒ mỏn kom De. I thâ̭t la̭ ha̒ng nawm baw ngă̒i Thết kơm De vu̒ng Mươ̒ng Râ̭m tlơ̒i hăi mươ, chăng mươ thi̒ mươ nhó, la̒ cho hương vi̭ Thết kơm De ka̒ng thêm zư vi̭.
Môô̭ch Thết kơm De nươ̭ lḙ wê̒l, thew kwan xát kuố mṷ tôi, Thết De năm năi rất ẩm kủng, bui thươi, nha̒ nha̒ hô̒ hới, fẩn khới vi̒ tlơ̒i năm năi rẳng thôốch, zoong la̭i khôông khỉ ẩm áp, thôốch lee̒nh. Ni nhơ la̒ diê̒m bảw môô̭ch năm mởi khắp dêểnh măl mẳn, bi̒nh iên tloong la̒ ăn kuố mo̭l Mươ̒ng Râ̭m, xa̭ La̭c Thi̭nh, hwiḙ̂n Iên Thwí, tính Hwa̒ Bi̒nh. Ni la̒ naét văn hwả kâ̒n rêênh báw tô̒n va̒ fát hwi.
Xwân Thiên
(Da̒i Iên thwí)