(HBDT) - Thew li̭ch xứ la̒ng Kwe̒n Thi̭ thuô̭c xa̭ Kaw Zương, hwiḙ̂n Lương Xơn ản khai xinh va̒i tlăm năm tlước. Dâ̒w tiên la̒ng chí kỏ 7 hô̭ bớ dươ̭c khác wê̒l an kư lâ̭p ngiḙ̂p. Khâw rỉ fát chiến thee̒nh la̒ng kỏ thên la̒ la̒ng Tla̭i Mít, ka̭ ni̒ la̒ Kwe̒n Thi̭. Kắch ni khwáng 300 năm, nhan zân la̒ng Kwe̒n Thi̭ xâi zư̭ng di̒nh la̒ng dớ fṷng thơ̒ kác vi̭ thâ̒n Tán Viên Xơn, Kun Tlươ̒ng Thung, Thee̒nh Wa̒ng la̒ng.
Lḙ̂ hô̭i chiê̒n thôổng di̒nh la̒ng Kwe̒n Thi̭
Ó chí
la̒ dươ̭c xinh hwa̭t tỉn ngươ̭ng zân zan, di̒nh la̒ng la̒ dươ̭c hô̭i ho̭p, ba̒n
wiḙ̂c la̒ng kuố ngươ̒i zân. Di̒nh ản xâi zư̭ng khươ keẻnh dôô̒ng ngỏ wê̒l
hưởng nam. Khả dôông, tâi, bắc kỏ khṷ dả bôl baw bo khuôn viên la̒ng.
Di̒nh la̒ng Kwe̒n Thi̭ ản vớ rôô̭ng gô̒m 7 zan, kỏ hâ̭w kung, xâi zư̭ng
bă̒ng gô̭ kwỉ. Thew thơ̒i zan, nha̒ di̒nh bi̭ thuổng kấp. Năm 1996, nhân zân
la̒ng Kwe̒n Thi̭ da̒ doỏng kóp kôông khức, thiê̒n kuố xâi zư̭ng la̭i di̒nh
ta̭i dươ̭c ku dớ thơ̒ kác vi̭ thâ̒n, Tán Viên Xơn va̒ Thee̒nh Wa̒ng la̒ng.
Tloong năm di̒nh la̒ng Kwe̒n Thi̭
tốchức 5 ngă̒i lḙ̂ chỉnh, tloong rỉ lḙ̂ dâ̒w xwân baw ngă̒i 12 khảng
chiêng ha̒ng năm ản tố chức tlang tloo̭ng, gô̒m fâ̒n lḙ̂ tố chức rước
bát hương kuố nga̒i wê̒l di̒nh Ká. Fâ̒n hô̭i tố chức dôông bui kỏ kác
tlo̒ chơi zân zan, hát dổi, kác hwa̭t dôô̭ng văn ngḙ̂, thế thaw. Baw ngă̒i
4/4 âm li̭ch, di̒nh la̒ng tố chức lḙ̂ kâ̒w dác ma̭, kỏ ôông Tư̒ kủng khẩn
cho mươ thwâ̭n xỏ hwa̒, muô̒ ma̒ng tốt tươi. Ngă̒i 12/6 âm li̭ch la̒ lḙ̂
thuổng dôô̒ng, Tư̒ kủng khẩn xin fáp
thân linh, tlơ̒i dất xoong zâm mḙ̂ thuổng kẩl. Ngă̒i 18/8 âm li̭ch la̒ lḙ̂
thướ lả lo̭. Khi̒ ni̒ lo̭ dang thơ̒i ki̒ ửng kải, hăi bi̭ bêḙ̂nh fả ha̭i.
Zân la̒ng la̒ lḙ̂ kâ̒w mươ thwâ̭n xỏ hwa̒, chăng kỏ khu bêḙ̂nh fả ha̭i muô̒
ma̒ng. Ngă̒i 12/10 âm li̭ch la̒ lḙ̂ kơm mởi. Baw thơ̒i diếm ni̒, lo̭ bắt
dâ̒w hải wê̒l nha̒. Ni la̒ lḙ̂ kảm ơn tlơ̒i dất, thâ̒n linh da̒ fu̒ hô̭ cho
muô̒ ma̒ng bô̭i thu, zân la̒ng la̒ ăn thi̭nh vươ̭ng, meḙnh khwé.
Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.
Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.
Vươ̒ la̒ diếm kă̭p văn hwả, kác kâw la̭c bô̭ (KLB) báw tô̒n fát hwi zả tli̭ văn hwả tlêênh diḙ̂ ba̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn ko̒n lad dươ̭c thưư̭c hă̒nh, môi tlươ̒ng cho ngḙ̂ nhân, nhưửng ngươ̒i am hiếw va̒ iêw thích văn hwả zân tôô̭c xinh hwa̭t, tâ̭p liḙ̂n, tlaw dối kinh ngiḙ̂m, ki̭ năng va̒ chiê̒n ră̭i cho thể hḙ̂ tlé.
Tính Hwa̒ Bi̒nh ản hăi dẳi têểnh la̒ bu̒ng tất kỏ bê̒ tă̒i li̭ch xứ, văn hwả, môô̭ch tloong ta̒n kải tlă̭ng kuố mo̭l Viḙ̂t kố, kư tlủ ớ tơ̒ tính khải Bắc mé ta̭p tlung kho̭m nhất ớ tính Hwa̒ Bi̒nh kôô̒ng nê̒n "Văn Hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng i ta̒ kết tinh dêênh kải thôốch kuố bu̒ng tất, kon mo̭l Hwa̒ Bi̒nh
Hwa̒ Bi̒nh la̒ bu̒ng tất kố pớ mâ̭n ngă̒i, kôô̒ng pơ̭i ta̒n tlải khṷ pôl nổl doo̭c thew hưởng Dôông Nam, ti tôi pơ̭i tlải khṷ Tlươ̒ng Xơn ớ pên khải Tâi i ta̒ la̒ tha dêênh tư̒ bô̒n diḙ̂, thung lṷng kôô̒ng hḙ̂ thôổng, thư̭c bâ̭t foong fủ. Ngăl pớ thơ̒i tiê̒n xứ, kon mo̭l i ta̒ khởm té tha khôổng ớ nơi ni̒ tlêênh meénh tất ni̒, tí la̭i môô̭ch nê̒n văn hwả nối thiểng thể zởi - "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” (VHHB).
