Bà Đinh Thị Kiều Dung (trái), khu Bo, thị trấn Bo (Kim Bôi) truyền dạy những giá trị văn hóa Mường cho thế hệ sau.
Đón chúng tôi tại căn nhà trong ngõ nhỏ, ấn tượng đầu tiên khi tiếp xúc với bà Dung là sự nhiệt tình, trẻ trung và nhiệt huyết. Trong phòng khách là những bằng khen, giấy khen và các giải thưởng về lĩnh vực văn hóa. Bà Dung bộc bạch: Khi lớn lên tôi thường tự học và ghi chép lại những lời ví đúm, rằng thường, những bài chiêng cổ của ông bà. Thời gian công tác ở ngành văn hóa cũng là những năm tháng tôi thực hiện ước mơ của mình là thổi hồn cho văn hóa Mường luôn tỏa sáng. Tôi thường đến các bản làng, gặp các cao niên để sưu tầm những bài chiêng cổ, những làn điệu dân ca cổ cha ông để lại. Tôi luôn có tinh thần trách nhiệm cao trong việc học tập và làm theotư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để góp một phần nhỏ của mình trong việc gìn giữ, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc trong thời kỳ hội nhập có xu hướng bị mai một.
Bà Dung chia sẻ thêm, chiêng là một phần của hồn Mường, là "vật báu hồn thiêng”, âm thanh của chiêng Mường là tiếng của hồn Mường, là tiếng của núi rừng, sông suối hòa cùng nhịp sống của người dân. Trong trình tấu chiêng, mỗi chiếc đều có âm tiết khác nhau. Một dàn chiêng thường có 12 chiếc, từ xưa được quan niệm biểu thị cho 12 tháng trong năm, theo thứ tự từ chiêng Chót đến chiêng 12. Chiêng Chót âm cao nhất, chiêng 12 âm trầm nhất (còn gọi là chiêng khầm). Mỗi vùng Mường có những bài chiêng khác nhau, cũng có nhiều bài trùng tên nhưng khác về cách trình tấu và cách thể hiện như các bài: Séc bùa, Đi đường, Lóng 2, 3, 9... Nhiều nơi trong dịp lễ, Tết thường có phường bùa đi chúc Tết đến từng gia đình, cầu chúc cho năm mới gặp nhiều may mắn. Trong việc gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa phi vật thể chiêng Mường, bà Dung đã truyền dạy các bài chiêng cho đội ngũ cán bộ nghiệp vụ văn hóa và các hạt nhân văn nghệ cơ sở.
Khi còn công tác trong ngành văn hóa huyện, bà Dung là một trong những cán bộ năng nổ, nhiệt huyết và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của người cán bộ phong trào. Với tâm huyết, tình yêu nghề, quý trọng bản sắc văn hóa dân tộc Mường, đặc biệt là hát dân ca và chiêng Mường, bà đã truyền dạy cho 14 đội chiêng với hơn 200 nghệ nhân trên địa bàn huyện và các vùng lân cận. Từ năm 2004 đến nay, các lớp học do bà Dung mở đã truyền dạy cho trên 500 người biết đánh những bài chiêng cơ bản và hát dân ca Mường. Sau khi nghỉ hưu năm 2016, bà dành nhiều thời gian mở các lớp truyền dạy chiêng Mường và hát dân ca tự nguyện cho các cháu ở độ tuổi 8 - 15 tuổi. Bà xác định truyền dạy văn hóa cho thế hệ trẻ không chỉ giúp bảo tồn bản sắc dân tộc, mà còn tạo ra sự kết nối giữa các thế hệ.
Trong quá trình giảng dạy, bà Dung lựa chọn những gương mặt triển vọng để bồi dưỡng, luyện tập đi biểu diễn ở những buổi giao lưu văn nghệ và các lễ hội ở địa phương. Bà cũng tự biên soạn 2 cuốn sách với nhan đề: "Những làn điệu dân ca Mường” và "Nghệ thuật đánh cồng chiêng của người Mường Động” để lưu giữ lại những nét đẹp văn hóa của dân tộc Mường cho thế hệ sau.
Đồng chí Bùi Văn Đạt, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Bo cho biết: "Bà Đinh Thị Kiều Dung là tấm gương sáng tích cực tuyên truyền, vận động bà con ở khu dân cư thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Bà cũng là một trong những tấm gương tiêu biểu về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Chúng tôi mong muốn bà tiếp tục nêu gương sáng trong việc nghiên cứu, sưu tầm, lưu giữ và bảo tồn những di sản văn hóa của dân tộc Mường. Qua đó góp phần gìn giữ, phát huy giá trị bản sắc dân tộc, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Đức Anh
