Quang cảnh hội nghị.

Hội nghị nằm trong chuỗi các hoạt động do Bộ Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Việt Nam tại Bỉ kiêm nhiệm Luxembourg tổ chức, nhân dịp kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Liên minh châu Âu (EU).

Trên 500 trí thức, doanh nhân, nhà nghiên cứu từ 20 quốc gia châu Âu đã hội tụ về Brussels để cùng các đại biểu từ trong nước trao đổi, đề xuất và kết nối thực chất.

Đây là lần đầu tiên cộng đồng người Việt tại châu Âu được gặp gỡ, đối thoại trực tiếp với đông đảo lãnh đạo cấp cao từ các bộ, ngành như Bộ Ngoại giao, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cùng đại diện Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài. Hội nghị đã trở thành điểm hẹn đặc biệt để kiều bào trí thức và doanh nhân từ khắp châu Âu chia sẻ tầm nhìn, đóng góp vào công cuộc xây dựng phát triển đất nước, cũng như tăng cường hợp tác Việt Nam - EU.

Phát biểu khai mạc, Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Bỉ kiêm Trưởng Phái đoàn Việt Nam bên cạnh EU, ông Nguyễn Văn Thảo nhấn mạnh hội nghị lần này là một bước tiến mang tính đột phá trong việc kết nối trí tuệ kiều bào với nhu cầu phát triển thực tiễn của đất nước. Đại sứ cho rằng trong bối cảnh Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng xanh, sáng tạo và bền vững, thì nguồn lực trí thức người Việt ở châu Âu không chỉ quý giá về chuyên môn mà còn về khả năng kết nối với hệ sinh thái tri thức và công nghệ tiên tiến tại châu Âu. Đại sứ khẳng định các cơ quan đại diện ngoại giao sẽ là cầu nối chủ động, tích cực tháo gỡ rào cản, đồng hành cùng trí thức kiều bào hiện thực hóa các sáng kiến mang tầm quốc gia.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng khẳng định với tâm huyết, trí tuệ, kiều bào sẽ góp phần thúc đẩy hơn nữa hợp tác Việt Nam - EU, đồng thời đóng góp để cùng viết tiếp những trang sử hào hùng của cách mạng Việt Nam trên con đường đưa đất nước phát triển bứt phá trong kỷ nguyên mới, thực sự sánh vai với các cường quốc năm châu như Bác Hồ kính yêu hằng mong đợi.

Hội nghị đã ghi nhận hơn 20 bài tham luận sâu sắc từ các nhà khoa học, doanh nhân, trí thức gốc Việt đang sinh sống và làm việc tại nhiều quốc gia châu Âu. Một trong những điểm sáng của hội nghị là tinh thần đồng thuận, tâm huyết đóng góp, đặc biệt là sự hưởng ứng mạnh mẽ Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, vốn xác định rõ mục tiêu thu hút nguồn lực tri thức Việt toàn cầu phục vụ công cuộc xây dựng quốc gia hùng cường vào năm 2045.

Ông Phạm Huy Hoàng, Chủ tịch Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam tại châu Âu (VINEU), cho biết hiện có hàng chục nghìn chuyên gia người Việt đang làm việc tại các viện nghiên cứu, trường đại học, tập đoàn công nghệ lớn tại châu Âu. Theo ông, cần nhìn nhận lực lượng này từ ba khía cạnh: chuyên môn cao và khả năng cập nhật công nghệ tiên tiến; mạng lưới kết nối quốc tế sâu rộng và tinh thần hướng về quê hương luôn mạnh mẽ. Ông Phạm Huy Hoàng đề xuất xây dựng các cơ chế chính sách tạo hành lang pháp lý ổn định để kiều bào yên tâm đóng góp, đồng thời thiết lập các đầu mối kết nối để các dự án hợp tác có thể triển khai nhanh chóng, hiệu quả.

Trong phần phát biểu của mình, Tiến sĩ Phùng Quốc Trí, Chủ tịch Hội Trí thức Việt Nam tại Bỉ và Luxembourg (VILAB), nhấn mạnh vai trò trung tâm của kết nối tri thức và chuyển giao công nghệ. Ông đề xuất Bộ Khoa học và Công nghệ nên tổ chức các diễn đàn định kỳ để kiều bào chuyên gia gặp gỡ và cùng tham gia vào các dự án phát triển trong nước. Ngoài ra, ông cũng đề xuất xây dựng mạng lưới nhân tài Việt tại châu Âu, tạo cơ chế hỗ trợ chuyển giao các công nghệ mũi nhọn từ EU về Việt Nam, từ trí tuệ nhân tạo đến công nghệ sinh học, y tế hạt nhân và năng lượng tái tạo.

Trao đổi riêng với phóng viên TTXVN, ông Nguyễn Xuân Thính, Chủ tịch Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt - Đức, đánh giá Nghị quyết 57 là chủ trương rất sáng suốt, tạo nền tảng lâu dài để huy động kiều bào trong phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, giúp Việt Nam bắt kịp xu thế toàn cầu. Đây là bước đi chiến lược, kết nối chuyên gia trí thức với trong nước, xây dựng các dự án chuyển giao công nghệ một cách bài bản và bền vững.

Ông Thính chia sẻ về những dự án cụ thể đang triển khai tại Việt Nam, trong đó có đô thị thông minh hợp tác với VinGroup, sử dụng công nghệ IoT, AI và mô phỏng 3D để quan trắc vi khí hậu. Mạng lưới của ông còn xây dựng nền tảng hỗ trợ cho các đoàn công tác từ Việt Nam tiếp cận hệ sinh thái nghiên cứu công nghệ hiện đại tại Đức và châu Âu.

Với vai trò Thư ký Hội Trí thức Việt Nam tại Bỉ và Luxembourg (VLAB), anh Lê Nguyên Tùng, sáng lập viên Bệnh viện Việt - Bỉ, đã chia sẻ về các nỗ lực kết nối trong lĩnh vực y tế. Anh Tùng cho biết VLAB đã chủ động xây dựng sân chơi kết nối các tập đoàn, trung tâm nghiên cứu, đại học và bệnh viện, đặc biệt trong lĩnh vực y tế. Từ đây, có thể mở ra hợp tác sớm với các trung tâm y tế hàng đầu thế giới, giúp nâng cao tay nghề và chất lượng điều trị tại Việt Nam.

Anh Tùng nhấn mạnh với lĩnh vực hỗ trợ sinh sản, điều trị hiếm muộn, Bệnh viện Việt - Bỉ đã hợp tác với các đối tác quốc tế từ Oxford, cùng phát triển nghiên cứu đa trung tâm, giảm chi phí điều trị cho bệnh nhân và nâng cao uy tín y tế Việt Nam trên trường quốc tế. Anh cho biết thêm rằngVLABkỳ vọng có sự hỗ trợ từ các cơ quan trong nước như Bộ Y tế, Bộ Khoa học Công nghệ, các bệnh viện lớn như 108… để cùng xây dựng các dự án có tầm quốc tế. Đối tác châu Âu hoàn toàn sẵn sàng, điều còn thiếu là sự phối hợp hiệu quả để biến cơ hội thành hành động cụ thể.

Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Phạm Ngọc Chu, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Việt kiều châu Âu, khẳng định mong muốn mạnh mẽ được trở về Việt Nam cống hiến sau hơn 30 năm sống và làm việc tại Hungary. Ông kiến nghị Nhà nước cần "trải thảm đỏ” hỗ trợ các doanh nghiệp kiều bào mang công nghệ mới về nước, nhằm triển khai nhanh chóng, hiệu quả và tránh bỏ lỡ thời cơ cạnh tranh toàn cầu.

Ở một khía cạnh khác, nhà báo Kiều Bích Hương, đồng sáng lập Kênh truyền thông Việt Happiness Station, nhấn mạnh vai trò truyền thông của người Việt tại nước ngoài. Theo bà Hương, mỗi cá nhân người Việt hay gốc Việt đều có thể trở thành một "sứ giả” văn hóa. Bà đề xuất thành lập mạng lưới các kênh truyền thông của người Việt tại châu Âu nhằm lan tỏa thông tin chính xác, xây dựng hình ảnh Việt Nam hiện đại, đổi mới và hội nhập.

Hội nghị không chỉ là một sự kiện đối ngoại, mà còn là cột mốc đánh dấu sự hình thành một hệ sinh thái đổi mới xuyên biên giới, lấy trí tuệ kiều bào làm trung tâm.

Sự đồng hành của người Việt ở nước ngoài, với tri thức, kinh nghiệm quốc tế và tinh thần hướng về quê hương, chính là nguồn năng lượng quý giá để Việt Nam tạo bước đột phá trong kỷ nguyên mới. Với sự hỗ trợ từ chính phủ, các ban ngành và cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, những ý tưởng, kết nối và dự án từ Brussels hôm nay sẽ là những hạt giống cho một tương lai sáng tạo, hội nhập và phát triển bền vững của Việt Nam ngày mai.