Khoa học và công nghệ (KH&CN), nguồn nhân lực (NNL) là hai yếu tố không thể tách rời trong quá trình phát triển. KH&CN là đòn bẩy giúp quốc gia bứt phá, còn NNL là nền tảng đảm bảo sự phát triển bền vững, lâu dài. Những năm qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hòa Bình đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, ban hành và tổ chức thực hiện Đề án số 04-ĐA/TU, ngày 11/10/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy giai đoạn 2021-2025, đạt được nhiều kết quả quan trọng và toàn diện trên nhiều phương diện. Các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở đã triển khai đồng bộ, sâu rộng Đề án số 04-ĐA/TU, gắn với việc nâng cao chất lượng giáo dục, KHCN và phát triển NNL chất lượng cao. Nhận thức chung về vai trò của KHCN, đổi mới sáng tạo và giáo dục được nâng cao rõ rệt.

Tỉnh Hòa Bình đã xây dựng và nhân rộng các mô hình hợp tác giữa doanh nghiệp, trường, viện - đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp và kỹ thuật. Ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục có bước phát triển vượt bậc; đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, gắn với thực tiễn địa phương.

Giáo dục hướng nghiệp được đẩy mạnh; văn hóa đọc, hoạt động nghiên cứu khoa học trong học sinh được quan tâm. Các giá trị di sản văn hóa dân tộc được tích hợp vào chương trình học. Tỉnh đã hoàn thiện quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, bảo đảm phát triển ngành nghề phù hợp với nhu cầu thực tế.

Tổng kinh phí thực hiện Đề án số 04-ĐA/TU đến thời điểm báo cáo đạt trên 14.045 tỷ đồng, vượt dự toán ban đầu. Mười chỉ tiêu trọng yếu của Đề án đều hoàn thành và vượt kế hoạch, nổi bật như: Số lượng văn bằng bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp đạt 457, vượt 52,3%; 100% trẻ 6 tuổi vào lớp 1; 80,75% học sinh tiểu học học 2 buổi/ngày, vượt 7,5%; 86,5% thanh niên đạt trình độ THPT hoặc tương đương; 61,24% trường học đạt chuẩn quốc gia, vượt 2,24%; Tỷ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ đạt 25%; Đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng kinh tế đạt 40%; Tỷ lệ đầu tư từ ngân sách và xã hội hóa cho KH&CN đạt 1,23%; 100% trường THCS và THPT thực hiện chương trình giáo dục hướng nghiệp. Kết quả này thể hiện nỗ lực của toàn xã hội trong nâng cao chất lượng nguồn lực và thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế - xã hội tỉnh.

Tuy nhiên, hoạt động nghiên cứu, ứng dụng KH&CN trong doanh nghiệp, trường học và cơ sở đào tạo chưa đồng đều, thiếu chiều sâu. Nhiều đơn vị chưa chủ động kết nối với các viện, trường để tiếp nhận và chuyển giao công nghệ. Các hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo chủ yếu dừng ở các cuộc thi dành cho học sinh, sinh viên, thanh niên, phụ nữ; chưa có chính sách hoặc mô hình hỗ trợ cụ thể về tài chính, hạ tầng, công nghệ cho các dự án khởi nghiệp. NNL chất lượng cao còn thiếu, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có trình độ sau đại học và chuyên môn sâu. Tỷ lệ lao động đã qua đào tạo nghề còn thấp; phần lớn lao động nông thôn chưa chủ động chuyển đổi nghề theo hướng tiếp cận công nghệ, kỹ thuật mới. Việc huy động nguồn lực xã hội hóa đầu tư cho các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường, giám định tư pháp còn hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng phát triển của tỉnh...

Nguyên nhân do nhận thức của một số cấp ủy, chính quyền chưa sâu hoặc chưa kiên trì trong chỉ đạo, thực hiện. Cơ chế phối hợp giữa các ngành chưa chặt chẽ; thiếu kiểm tra, giám sát thường xuyên. Chưa có chính sách ưu đãi cụ thể để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, thu hút nhân tài, hỗ trợ khởi nghiệp... 

Thời gian tới tỉnh Hòa Bình tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, đầu tư hạ tầng, đào tạo nhân lực, nâng cao chất lượng hợp tác, ứng dụng kỹ thuật và số hóa toàn diện, đảm bảo định hướng chiến lược dài hạn của tỉnh.

Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo tiếp tục triển khai hiệu quả các nghị quyết của Trung ương, quyết định cấp trên; đồng bộ với kế hoạch tỉnh (Kế hoạch số 327-KH/TU); thành lập Hội đồng tư vấn chuyên gia. Phân định rõ trách nhiệm từng sở, ngành, địa phương; đánh giá trách nhiệm người đứng đầu.

Nâng cao nhận thức xã hội ứng dụng công nghệ, kết hợp phương thức trực tiếp và trực tuyến để phổ biến chủ trương, chính sách. Xây dựng tài liệu khoa học dễ tiếp cận; tổ chức các diễn đàn, tọa đàm chuyên đề. Rà soát, sửa đổi các quy định liên quan đến đất đai, thuế, sở hữu trí tuệ, tín dụng... Ưu đãi đầu tư cho doanh nghiệp KH&CN; khuyến khích mô hình đối tác công - tư (PPP). Đơn giản hóa thủ tục hành chính, đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến. Đầu tư hạ tầng số (4G, 5G, cáp quang), đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, khu vực trường học, bệnh viện. Hình thành không gian sáng tạo, vườn ươm, trung tâm kết nối viện - trường - doanh nghiệp. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: xây dựng chiến lược phát triển NNL; đào tạo chuyên sâu theo nhu cầu thực tiễn. Bồi dưỡng kỹ năng số cho cán bộ; hợp tác quốc tế về đào tạo, hỗ trợ du học, thực tập. Phát triển trường học thông minh, tài nguyên học tập số; khuyến khích sinh viên nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, chuyển đổi số kinh tế: Kết nối với các quỹ đầu tư và doanh nghiệp công nghệ toàn cầu; tham dự hội chợ, diễn đàn quốc tế. Thu hút chuyên gia nước ngoài, thúc đẩy ký kết hợp tác và chuyển giao công nghệ.