(HBDT) - Ză̒nh tloo̭n kuô̭c dơ̒i xăw tâ̒m va̒ zư̭ zi̒n chiêng kố, Ngḙ̂ nhân Ưw tủ Bu̒i Tiển Xô, xa̭ Vỉnh Tiển (Kim Bôi) ản vỉ la̒ ngươ̒i "ziên nơ̭” kôô̒ng chiêng Mươ̒ng. Xăi dẳm thiểng chiêng, ôông xă̭n xă̒ng deẻnh dối ba̭c thiê̒n, thơ̒i zan, kôông khức dớ zư̭ zi̒n va̒ lan twá nét văn hwả dôô̭c dảw kuố zân tôô̭c Mươ̒ng.
Ngḙ̂ nhân Ưw tủ Bu̒i Tiển Xô, xa̭ Vỉnh Tiển (Kim Bôi) bên nhưửng kẳi chiêng kwỉ zả.
Ngḙ̂ nhân Ưw tủ Bu̒i Tiển Xô, xa̭ Vỉnh Tiển khinh năm 1953, kwê kôốc ớ hwiḙ̂n La̭c Xơn, năm 17 thuối ôông thew bổ mḙ̂ chiến dêểnh thôn 168, xạ Vỉnh Tiển. Ngăi bớ khi̒ ko̒n rét, dơ̒i khôổng văn hwả kuố zân tôô̭c Mươ̒ng Mươ̒ng, dă̭c biḙ̂t la̒ thiểng chiêng nhơ meḙch nguô̒n tư̭ nhiên ngẩm baw ôông. Tloong nhưửng năm 90 kuố thể kí tlước, khi̒ kinh tể dất nước ko̒n nhê̒w khỏ khăn, nhê̒w nha̒ kẳnh thăng baảnh di nhửng chiêng hơ. Chăng dee̒nh loo̒ng tlước xư̭ "chắi mẩw” văn hwả, ôông Xô khi̒ rỉ la̒ kôông tác viên kuố Dwa̒n Văn kôông tính, da̒ roong ruối tlêênh kẳi xe da̭p di khắp Hwa̒ Bi̒nh dớ thi̒m muô la̭i chiêng. Zu̒ ảng khả khỏ khăn, thiểng chiêng nhơ bên thai thúc zuṷc fái di. Kỏ bâ̭n dớ lể ản 2 kẳi chiêng, ôông vất 3 ngă̒i vươ̭t hơn 100 km ảng khả dô̒l, khṷ ớ hwiḙ̂n Tân La̭c, La̭c Xơn dớ muô chiêng.
Ngḙ̂ nhân Ưu tủ Bu̒i Tiển Xô chiê xé: "Xwất fát bớ xư̭ dam mê, năm 1970, tôi di kôông tác ớ chơ̭ Vṷ Bán hwiḙ̂n La̭c Xơn, thẩi bâ̭w baảnh chiêng hơ, tôi muô wê̒l. Kứ măng ớ nỏ baảnh tôi thi̒m dêểnh hói muô. Kỏ khi̒ nha̒ chăng kỏ thiê̒n, kinh tể khỏ khăn, tloong nha̒ kỏ 6 – 7 kon bo̒, zo dam mê kwả, tôi ba̒n kôô̒ng vơ̭ baảnh bo̒ muô wê̒l”
Bă̒ng tâm hwiết va̒ thiê̒n kuố kuố mêê̒nh, ôông Xô da̒ xưw tâ̒m ản khâânh 60 kẳi chiêng, tloong rỉ kỏ 38 chiêng kố, 18 chiêng kim, ko̒n la̭i la̒ chiêng thâw. Nghḙ̂ nhân Ưw tủ Bu̒i Tiển Xô ko̒n la̒ ngḙ̂ xi̭ da ta̒i, ôông mắt chơi va̒ thế hiḙ̂n khâânh 20 lo̭i nha̭c kṷ kuố kác zân tôô̭c miê̒n nủi va̒ môô̭ch xổ nha̭c kṷ hiḙ̂n hiḙ̂n da̭i.
Ka̭ ni̒, mă̭c zu̒ thuối kaw, ôông Xô vấn thươ̒ng xwiên di chiê̒n ră̭i deẻnh chiêng tlêênh khắp diḙ̂ ba̒n tloong va̒ wa̒i hwiḙ̂n, vởi tâm hwiết lưw zư̭, báw tô̒n chiêng Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khâw. Ôông chí lo chăng thi̒m ản mo̭l hoo̭c, chứ thiê̒n ră̭i ôông ó zắc dêênht khi̒ no̒.
Ba̒ Bu̒i Thi̭ Kwiên, kâw la̭c bô̭ chiêng Mươ̒ng xỏm Thaw Ká, xa̭ Vỉnh Tiển cho mắt: Bớ khi̒ thee̒nh lâ̭p kâw la̭c bô̭ chiêng Mươ̒ng, ản Nghḙ̂ nhân Ưu tủ Bu̒i Tiển Xô tlưư̭c tiếp záng ră̭i, kác thă̒nh viên kâw la̭c bo̭ da̒ deẻnh tha̭w kác ba̒i chiêng Mươ̒ng”.
Dôô̒ng chỉ Bu̒i Văn Nam, Fỏ Chú ti̭ch UBNZ xa̭ Vỉnh Tiển cho mắt: Nghḙ̂ nhân Ưu tủ Bu̒i Tiển Xô luôn la̒ ngươ̒i di dâ̒w tloong wiḙ̂c báw tô̒n, fát hwi kác zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c, dă̭c biḙ̂t la̒ zả tli̭ văn hwả chiêng Mươ̒ng. Wa̒i wiḙ̂c tham za hwa̭t dôô̭ng biếw ziḙ̂n ta̭i diḙ̂ fương, ôông tích kưư̭c chiê̒n ră̭i cho kác thể hḙ̂ tlêênh diḙ̂ ba̒n xa̭. Doỏng kóp kuố ôông Xô da̒ kóp fâ̒n lưw zư̭ văn hwả Chiêng Mươ̒ng nhơ meḙch ngâ̒m chắi mái cho thể hḙ̂ mai khâw.
Ngỏ paw tlang fṷc mo̭l ỉ pả, kỏ thế ản dố ta̒n nét văn hwả kuố zân tôô̭c Mươ̒ng, Thải, Zaw, Môông…
Tloong 2 ngă̒i 12 – 13/4 (tức ngă̒i 15 – 16/3 âm li̭ch), thi̭ tlẩn Vṷ Bán, hwiḙ̂n la̭c Xơn tố tlức lḙ̂ hô̭i dê̒ Tlươ̒ng Kha̭ năm 2025. Lḙ̂ hô̭i ản la̒ la̭i pớ năm 2019, tố tlức di̭nh ki̒ 3 năm/lâ̒n tí dáp ửng nhu kâ̒w văn hwả, tinh thâ̒n kuố mo̭l zân, kóp fâ̒n báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ zi xán.
Văn hwả Mươ̒ng la̒ môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw tloong pức tlănh tư̒ mă̒w kuố nê̒n văn hwả Viḙ̂t Nam. Ngẳm ản ho̭ zả tli̭ kuố zi xán, tloong nô̭ lư̭c báw tô̒n zi xán văn hwả Mươ̒ng, tư̒ kả nhân i ta̒ toỏng kóp tảng kế. Pớ ta̒ lô, ta̒n mo̭l dam mê văn hwả Mươ̒ng i ta̒ la̒ tư̒ hwa̭t dôô̭ng báw tô̒n, kóp fâ̒n zư̭ zi̒n kho ta̒ng zi xán văn hwả bươ̭t thơ̒i zan.
Zân tôô̭c Mươ̒ng la̒ môô̭ch tloong ta̒n zân tôô̭c thiếw khổ ká ớ Viḙ̂t Nam, tâ̭p tlung tlú iểw ớ tính Hwa̒ Bi̒nh. Văn hwả Mươ̒ng tính Hwa̒ Bi̒nh la̒ kho ta̒ng zi xán foong fủ, cho dố bán xắc dôô̭c dảw kuố zân tôô̭c Mươ̒ng. Kôô̒ng pơ̭i hơn 63% zân khổ kuố tính la̒ mo̭l Mươ̒ng, zân tôô̭c Mươ̒ng i ta̒ xán xinh pơ̭i zư̭ ản tư̒ zả tli̭ văn hwả dă̭c xắc, la̒ dêênh bán xắc tluổ. Zi xán văn hwả kuố mo̭l Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh la̒ ta̒i xán bô zả, la̒ kốt kuố bán xắc zân tôô̭c, cho dố ản tơ̒i khôổng tinh thâ̒n foong fủ kâ̒n ản báw tô̒n pơ̭i fát hwi tloong tơ̒i khôổng hiḙ̂n da̭i.
Ngă̒i 26/3/2025, Hô̭i dôô̒ng bi̒nh cho̭n, tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tiếw biếw xwất xắc 50 năm khăw ngă̒i dất nước thôổng nhất (30/4/1975 - 30/4/2025) ban hă̒nh thôông bảw khổ 35/TB-HĐBC wê̒l kết kwá bi̒nh cho̭n pơ̭i dê̒ kứ tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tính Hwa̒ Bi̒nh tiêw biếw xwất xắc 50 năm khăw ngă̒i dất nước thôổng nhất Thew di̭, la̒ kể hwă̭ch kuố Ban thươ̒ng bṷ Tính wí pơ̭i WBNZ tính Hwa̒ Bi̒nh wê̒l ta̒n hwa̭t dôô̭ng tôống kết 50 năm nê̒n văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t Viḙ̂t Nam khăw ngă̒i dất nước thoỏng nhất, tloong di̭ tố tlức bi̒nh cho̭n, tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tiêw biếw, xwất xắc 50 năm.
Tlỉnh thức bớ kướ pớ khảng 2/2025, Khu zu li̭ch xinh thải Ngo̒l Hwa̒ (PriorBay Resort) thuô̭c xa̭ Xuổi Hwa (Tân La̭c) thu hút zu kheéch têểnh khảm fả, tlái ngiḙ̂m ta̒n xán fấm zu li̭ch dắng kấp, dôô̭c dảw pơ̭i hấp zâ̭n.