(HBDT) - Ngă̒i 3/10, ớ khuôn biên zi tích dê̒n Chuổ ngo̒i, tố 3, fươ̒ng Kwi̒nh Lâm, WBNZ thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh tố tlức lḙ̂ tỏn nhâ̭n bă̒ng xếp ha̭ng zi tích li̭ch xứ kấp tính dê̒n Chuổ Ngo̒i. Zư̭ lḙ̂ kỏ dôô̒ng chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch WBNZ tính.
Dôô̒ng chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch WBNZ tính tlaw bă̒ng xếp ha̭ng zi tích kấp tính dê̒n Chuổ Ngo̒i pơ̭i tă̭ng hwa chúc mơ̒ng Dáng bô̭, chỉnh kwiê̒n, Nhân zân fương Kwi̒nh Lâm, thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh.
Dê̒n Chuổ Ngo̒i, fươ̒ng Kwi̒nh Lâm, ản hi̒nh thă̒nh pơ̭i tô̒n ta̭i gẳn pơ̭i tỉn ngươ̭ng văn hwả zân zan thơ̒ pa̒ Chuổ Ót (hăi Chuổ Út - Chuổ Dḙ̂ tam Lâm Thaw) pơ̭i thơ̒ Hưng Da̭w Da̭i Bương Tlâ̒n Kuốc Twẩn (1228 - 1300) la̒ bi̭ tưởng kỏ ta̒i thaw lươ̭c, tlỉ zṷng xoong twa̒n. Ôông lă̭nh da̭w kwân zân nha̒ Tlâ̒n chiển dẩw 3 lâ̒n tẳnh thẳng kwân xâm lươ̭c Ngwiên - Môông, zư̭ bư̭ng nê̒n dôô̭c lâ̭p cho zân tôô̭c. Chăng chí ản hăi têểnh la̒ nha̒ chí hwi kwân xư̭ thiên ta̒i, Tlâ̒n Kuốc Twẩn ko̒n ản hăi dẳi têểnh la̒ môô̭ch nha̒ văn hwả ká kuố zân tôô̭c Viḙ̂t Nam, ôông la̒ tác zá kuố tư̒ tác fấm thuô̭c ta̒n thế lwa̭i văn hoo̭c: thơ chư̭ Nôm, Hi̭ch Tưởng Xi̭, Binh thư iểw lươ̭c.
I nhơ tư̒ nơi thew tỉn ngươ̭ng zân zan. Nhân zân fương Ki̒nh Lâm tlước ni pơ̭i ngă̒i măi lḙ̂ dê̒n Chuổ Ngo̒i la̒ tlung tâm xinh hwa̭t tỉn ngươ̭ng kuố kôô̭ng dôô̒ng. Ha̒ng năm paw ngă̒i 10 khảng Chiêng âm li̭ch, xinh hwa̭t văn hwả tỉn ngươ̭ng ớ dê̒n Chuổ Ngo̒i ản tố tlức thew ngi lḙ̂ mâ̭n ngă̒i, mé go̭n nhḙl, dơn zán hơn tlước. Lḙ̂ bâ̭t zơng kủng la̒: nhúc kủi, nhúc ka, kơm dếp, ha̭w, tlu̒ nang, hwa tlải, peẻnh kḙw… Wa̒i tha, ta̒n ngă̒i lḙ̂ khác tloong năm ản tố tlức go̭n nhḙl kôô̒ng tỉnh chất zư̭ lḙ̂. Tloong ta̒n ngă̒i lḙ̂ chỉnh, ta̒n zả tli̭ tliê̒n thôổng thôốch tḙp i ản zwi tli̒, fát hwi, dáp ửng nhu kâ̒w tâm linh tỉn ngươ̭ng kuố Nhân zân. Tloong ta̒n ngă̒i tố tlức lḙ̂ hô̭i ko̒n kỏ ta̒n tlo̒ chơi zân zan (kẻw ko, nẻm ko̒n) boỏng chwiê̒n… thu hút tư̒ mo̭l tham za.
Thôông kwa ta̒n ngi tli̒nh, ngi thức kuố lḙ̂ hô̭i ziḙ̂n tha ớ zi tích kóp fâ̒n zảw zṷc thể hḙ̂ tlé wê̒l zả tli̭ li̭ch xứ - văn hwả, tliê̒n tổổng thôốch tḙp kuố ôông cha. Dê̒n Chuổ Ngo̒i ko̒n la̒ zi tích nă̒m tloong tôống thế ta̒n kác diếm zi tích kuố TF Hwa̒ Bi̒nh nhơ: di̒nh Ká, di̒nh Ngo̒i, di̒nh Mươ̒ng Tla̭i, di̒nh pơ̭i dê̒n Thi̭nh Lang, dê̒n Pa Kô Tiên - dôô̭ng Thăng, nha̒ tu̒ Hwa̒ Bi̒nh, thắng kắnh dôô̭ng Tiên Fi…
Kôô̒ng pơ̭i ta̒n zả tli̭ wê̒l li̭ch xứ, văn hwả, khwa hoo̭c, dê̒n Chuổ Ngo̒i ản WBNZ tính kấp bă̒ng kôông nhâ̭n zi tích li̭ch xứ kấp tính, la̒ kơ xớ fáp lỉ kwan tloo̭ng, ta̭w diê̒w kiḙ̂n thwâ̭n lơ̭i cho wiḙ̂c kwán lỉ, báw bḙ̂, fát hwi zả tli̭ kuố zi tích.
Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.
Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.
Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.
Vươ̒ la̒ diếm kă̭p văn hwả, kác kâw la̭c bô̭ (KLB) báw tô̒n fát hwi zả tli̭ văn hwả tlêênh diḙ̂ ba̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn ko̒n lad dươ̭c thưư̭c hă̒nh, môi tlươ̒ng cho ngḙ̂ nhân, nhưửng ngươ̒i am hiếw va̒ iêw thích văn hwả zân tôô̭c xinh hwa̭t, tâ̭p liḙ̂n, tlaw dối kinh ngiḙ̂m, ki̭ năng va̒ chiê̒n ră̭i cho thể hḙ̂ tlé.
Tính Hwa̒ Bi̒nh ản hăi dẳi têểnh la̒ bu̒ng tất kỏ bê̒ tă̒i li̭ch xứ, văn hwả, môô̭ch tloong ta̒n kải tlă̭ng kuố mo̭l Viḙ̂t kố, kư tlủ ớ tơ̒ tính khải Bắc mé ta̭p tlung kho̭m nhất ớ tính Hwa̒ Bi̒nh kôô̒ng nê̒n "Văn Hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng i ta̒ kết tinh dêênh kải thôốch kuố bu̒ng tất, kon mo̭l Hwa̒ Bi̒nh
Hwa̒ Bi̒nh la̒ bu̒ng tất kố pớ mâ̭n ngă̒i, kôô̒ng pơ̭i ta̒n tlải khṷ pôl nổl doo̭c thew hưởng Dôông Nam, ti tôi pơ̭i tlải khṷ Tlươ̒ng Xơn ớ pên khải Tâi i ta̒ la̒ tha dêênh tư̒ bô̒n diḙ̂, thung lṷng kôô̒ng hḙ̂ thôổng, thư̭c bâ̭t foong fủ. Ngăl pớ thơ̒i tiê̒n xứ, kon mo̭l i ta̒ khởm té tha khôổng ớ nơi ni̒ tlêênh meénh tất ni̒, tí la̭i môô̭ch nê̒n văn hwả nối thiểng thể zởi - "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” (VHHB).
