Nă̒m pên khải tăm khôông Da̒, thuô̭c fươ̒ng Kwi̒nh Lâm (thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh), di̒nh ngo̒l ản kấp bă̒ng xếp ha̭ng zi tích li̭ch xứ văn hwả kấp tính pớ năm 1999. Nhân zân nơi ni̒ zư̭ tliê̒n thôổng xinh hwa̭t, lḙ̂ ngôl di̒nh la̒ tlung tâm kuố la̒ng, kuố xỏm. Ta̒n ngă̒i lḙ̂, thết, ngă̒i ză̒m, môô̒ng 1 ha̒ng khảng, pa̒ kon thươ̒ng têểnh thắp hương tướng nhở ta̒n bi̭ thâ̒n pơ̭i kă̒w moong cho mươ thwâ̭n, xỏ hwa̒, muô̒ ma̒ng thôốch thươi.


Di̒nh Ngo̒l, fươ̒ng Kwi̒nh Lâm (TF Hwa̒ Bi̒nh) ản dâ̒w tư tôn ta̭w pơ̭i báw bḙ̂,fát hwi zả tli̭ zi tích li̭ch xứ văn hwả.

 

I nhơ tư̒ ngôl di̒nh ớ tloong tính, di̒nh ngo̒l ản Nhân zân thơ̒ fṷng Tán Biên Xơn Thẳnh kôô̒ng pơ̭i tôn la̒ thă̒nh hwa̒ng la̒ng. Ớ tlêênh môô̭ch khu tất hôô̭ng, pă̒ng fắng, ziḙ̂n tích khwáng 2.000 m2, di̒nh ngó pớ pên keẻnh tôô̒ng, keḙnh tlṷc ta̭ng khả tlỉnh kuố la̒ng, khải khăw la̒ khu zân kư, xa xa kỏ tô̒l, khṷ. Tlước mă̭t di̒nh la̒ khwáng xân hôô̭ng, kỏ thế fṷc bṷ cho ha̒ng tlăm mo̭l têểnh la̒ lḙ̂. Pên wa̒i khwáng xân la̒ hỏl pển nhó chắi pớ tloong khṷ khẳi khăw chắi tha, têểnh khânh di̒nh uổn koong la̭i pơ̭i chă̭l ngăl tlước mă̭t la̒ dêênh ‘tṷ fúc”. Thew ta̒n kác kṷ tloong la̒ng pô̭ la̭i, di̒nh Ngo̒l kỏ pớ ta̒ lô, zo nhu kâ̒w wê̒l thơ̒ kủng thâ̒n linh tí zân khang, bâ̭t thi̭nh, ta̒ kỏ la̒ng thi̒ fái kỏ nơi tí kới gẳm tâm linh, la̒ nơi tí xinh hwa̭t văn hwả kôô̭ng dôô̒ng. 

Wê̒l kẩw tlúc, di̒nh kỏ mă̭t pă̒ng hi̒nh chư̭ nhâ̭t, gô̒m 3 zan, 2 tlải, mải lơ̭p ngỏi, bắch ản la̒ pă̒ng gô̭ bản xé, nê̒n nha̒ pă̒ng tất nḙ̂n, tlêênh thươ̭ng lương kỏ gi zoo̒ng chư̭ năm xâi tẩng di̒nh "hwa̒ng tliê̒w Báw Da̭i thâ̭p nhi̭ niên twể thử Mâ̭w Zâ̒n thâ̭p nhất ngwiḙ̂t thâ̭p ngṷ nhâ̭t lương thi̒n zảm tlṷ thươ̭ng lương da̭i kát” (Ngiḙ̂ la̒ di̒nh ản tlu̒ng tu paw tliê̒w buô Báw Da̭i năm thử 12, khảng 11, ngă̒i 15 năm Mâ̭w Zâ̒n - 1938). I nhơ tư̒ zi tích khác, di̒nh Ngo̒l thuổng kấp thew thơ̒i zan pơ̭i ản xướ tư̒ lâ̒n. Mé, ta̒n kiển tlúc pơ̭i cha̭m chố kuố di̒nh i ko̒n ản zư̭ ngwiên. 

Mâ̭n ngă̒i, tloong di̒nh ớ khân khươ̭ kỏ 1 ban thơ̒ lứng ză̭l 2m ản hôốc la̒ Kung Xớ. Tlêênh Kung Xớ tă̭ch 3 ngăi thơ̒ tam bi̭ Thẳnh Tán Biên Xơn kôô̒ng pơ̭i môô̭ch khổ dô̒ thơ̒ khác. 2 pên tá hư̭w tê̒w kỏ 1 ban thơ̒ nhó, i ản thửng lứng. Ni la̒ ban thơ̒ tí tă̭ch pát hương woong thơ̒ ta̒n kác ôông tlức xắc, ôông tlú tư̒, tlú tể kôô̒ng ta̒n ôông kuố ta̒n za di̒nh ză̒w kỏ tloong la̒ng chăng kỏ kon ôông tưở pơ̭i chí ngă̒i hô̭i mởi tă̭ch pát hương tí kủng. Zo thơ̒i zan, ta̒n kác ban thơ̒ tloong di̒nh i ta̒ bất ti cho dêênh Nhân zân tă̭ch môô̭ch ban thơ̒ mởi ớ khân khươ̭ kuố di̒nh. Ban thơ̒ tă̭ch lứng ză̭l 2m, pên tloong tă̭ch pát hương, ho̒m dởng xắc foong kôô̒ng môô̭ch khổ dô̒ thơ̒ la̒ nơi cho pa̒ kon têểnh thắp hương tloong ta̒n ngă̒i lḙ̂, ngă̒i Thết. 

Ta̒n năm khânh ni, zi tích di̒nh Ngo̒l ản dâ̒w tư tôn ta̭w pơ̭i kwan tâm báw bḙ̂. Dă̭c biḙ̂t năm 2017, lḙ̂ hô̭i di̒nh ngo̒l ản tố tlức pơ̭i kwi mô kấp thă̒nh fổ tí fṷc zư̭ng la̭i lḙ̂ hô̭i pớ mâ̭n ngă̒i, báw tô̒n zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng thôốch tḙp kuố zân tôô̭c. Thew dôô̒ng chỉ Ngwiḙ̂n Thải Hwa̒, Tlướng foo̒ng VH-TT thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh, ha̒ng năm, fát hwi zả tli̭ li̭ch xứ văn hwả lô tơ̒i, diḙ̂ fương thươ̒ng zwi tli̒ ta̒n hwa̭t dôô̭ng văn hwả, tỉn ngươ̭ng ớ di̒nh. Dă̭c biḙ̂t la̒ lḙ̂ khai ha̭ ản tố tlức tê̒w dă̭n paw ngă̒i môô̒ng 8 - 10 khảng ziêng. Ngă̒i môô̒ng 9 la̒ tlỉnh hô̭i, i la̒ ngă̒i kho̭m ha̒ pui nhất. Puối lảng khởm, fâ̒n tể lḙ̂ ziḙ̂n tha tâ̒i tú kỏ zơng dăng, zơng hương, zơng dác, tlu̒ nang, zơng xớ, zơng ha̭w pơ̭i zơng kải ăn. Khăw khi tể lḙ̂ xoong, la̒ng tố tlức zước kiḙ̂w tí zước xắc, zước biể lo̭, zước dác wê̒l di̒nh thơ̒. Puối khuô̭ng, la̒ng bớ hô̭i, thănh niên ôông tưở, ỉ pả kôô̒ng ha̒ tố tlức ta̒n tlo̒ chơi zân zan nhơ teẻnh dảw, nẻm ko̒n, cho̭i ka, teẻnh du… Puối thổl thi hát zân ka thiểng Mươ̒ng nhơ hát Dủm, Thươ̒ng dang, Bô̭ mḙng. Wa̒i lḙ̂ khai ha̭, la̒ng ko̒n tố tlức ta̒n kác lḙ̂ khác thew li̭ch âm: lḙ̂ thuổng tôô̒ng paw ngă̒i môô̒ng 5/2, lḙ̂ kẩl thâ̒n nôông paw ngă̒i môô̒ng 5/6, lḙ̂ Thết Tlung thu tố tlức paw ngă̒i 15/8, lḙ̂ mơ̒ng kơm mởi paw ngă̒i 15/10. 

Chăng chí la̒ nơi thwá ma̭n nhu kâ̒w tâm linh kuố Nhân zân diḙ̂ fương, pơ̭i diḙ̂ hi̒nh khânh kê̒ kôô̒ng ta̒n kác diếm zu li̭ch nối thiểng la̒ Nha̒ mẳi thwí diḙ̂n Hwa̒ Bi̒nh, thẳng kắnh dôô̭ng Tiê̒n Fi, dê̒n Thác Bơ̒,… di̒nh Ngo̒l la̒ nơi têểnh kuố tư̒ zu kheéch, kóp fâ̒n zoong thă̒nh fổ hwa̒ Bi̒nh tlớ thă̒nh tlung tâm zu li̭ch, ngiên kửw văn hwả kỏ zả tli̭ kaw cho kheéch zu li̭ch tloong pơ̭i wa̒i nước.


KÁC TIN KHÁC


Tô̭l Ngḙ̂ nhân Ưw tủ tâm hwiết xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c

Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.

Hwiḙ̂n Kaw Foong: Khai thác lơ̭i thể tí fát tliến zu li̭ch pê̒n bư̭ng

Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.

Hwiḙ̂n Mai Châw khơi nguô̒n văn hwả dớ fát chiến zu li̭ch

Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.

Hwiḙ̂n La̭c Xơn nhân rôô̭ng mô hi̒nh kác kâw la̭c bô̭ báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ zi xán văn hwả

Vươ̒ la̒ diếm kă̭p văn hwả, kác kâw la̭c bô̭ (KLB) báw tô̒n fát hwi zả tli̭ văn hwả tlêênh diḙ̂ ba̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn ko̒n lad dươ̭c thưư̭c hă̒nh, môi tlươ̒ng cho ngḙ̂ nhân, nhưửng ngươ̒i am hiếw va̒ iêw thích văn hwả zân tôô̭c xinh hwa̭t, tâ̭p liḙ̂n, tlaw dối kinh ngiḙ̂m, ki̭ năng va̒ chiê̒n ră̭i cho thể hḙ̂ tlé.

Tliê̒n thôông hi̒nh ắnh văn hwả, kon mo̭l tính Hwa̒ Bi̒nh

Tính Hwa̒ Bi̒nh ản hăi dẳi têểnh la̒ bu̒ng tất kỏ bê̒ tă̒i li̭ch xứ, văn hwả, môô̭ch tloong ta̒n kải tlă̭ng kuố mo̭l Viḙ̂t kố, kư tlủ ớ tơ̒ tính khải Bắc mé ta̭p tlung kho̭m nhất ớ tính Hwa̒ Bi̒nh kôô̒ng nê̒n "Văn Hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng i ta̒ kết tinh dêênh kải thôốch kuố bu̒ng tất, kon mo̭l Hwa̒ Bi̒nh

Lưw zư̭ zả tli̭ nê̒n “Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng thể zởi

Hwa̒ Bi̒nh la̒ bu̒ng tất kố pớ mâ̭n ngă̒i, kôô̒ng pơ̭i ta̒n tlải khṷ pôl nổl doo̭c thew hưởng Dôông Nam, ti tôi pơ̭i tlải khṷ Tlươ̒ng Xơn ớ pên khải Tâi i ta̒ la̒ tha dêênh tư̒ bô̒n diḙ̂, thung lṷng kôô̒ng hḙ̂ thôổng, thư̭c bâ̭t foong fủ. Ngăl pớ thơ̒i tiê̒n xứ, kon mo̭l i ta̒ khởm té tha khôổng ớ nơi ni̒ tlêênh meénh tất ni̒, tí la̭i môô̭ch nê̒n văn hwả nối thiểng thể zởi - "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” (VHHB).