Chăng chí pa̒ F.Martine têểnh pớ nước Fáp mo̒ ko̒n tư̒ zu kheéch pớ khắp nơi tlêênh thể zởi ha̒w hửng, măng ươ ka̭ ản hwa̒ mêê̒nh paw dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Thải, hwiḙ̂n Mai CHâw tloong diḙ̂w muổ nhắi xa̭p tliê̒n thôổng, ản iểng âm thănh pui nhô̭n tloong diḙ̂w keeng Loỏng dă̭c xắc…


Kôô̒ng pơ̭i wiḙ̂c zoong văn hwả thă̒nh xán fấm zu li̭ch, mơ̭i mo̒ năm, hwiḙ̂n Mai Châw tỏn ha̒ng chṷc ngi̒n lươ̭t zu kheéch kuốc tể. (Ắnh: Ôông pa̒ F.Martine, zu kheéch têểnh pớ nước Fáp tlái ngiḙ̂m nét văn hwả zân tôô̭c dă̭c xắc kuố dôô̒ng ba̒w ta̒n kác zân tôô̭c hwiḙ̂n Mai Châw).


Zoong văn hwả tlớ thă̒nh "xán fấm” zu li̭ch

Pa̒ F.Martine chiê xé: "Tôi zất pui khi ản tlái ngiḙ̂m diḙ̂w muổ xa̭p pui nhô̭n. Ôông ăi i tê̒w kâ̒m thăi ha̒ kôô̒ng nhắi, mo̒ ôông ăi i thân thiḙ̂n”. I nhơ pa̒ F.Martine, tư̒ zu kheéch kuốc tể ka̭ têểnh pơ̭i Mai Châw i ta̒ nga̭c nhiên pơ̭i khá năng xảng ta̭w dă̭c biḙ̂t kuố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c nơi ni. Chí pớ ta̒n kâl luô̒ng, kâl kâ̭i kôô̒ng môô̭ch kôốc gô̭ to, pâ̭w kỏ thế muổ tư̒ diḙ̂w khác ha̒, la̒ dêênh ta̒n âm thănh pui nhô̭n thu hút mo̭l ngỏ.

Dôô̒ng chỉ Lo̒ Văn Hiḙ̂p, Fỏ Chú ti̭ch WBNZ xa̭ Na̒ Fo̒n chiê xé: Tlước ni, muổ xa̭p, teẻnh keng loỏng chí ản biếw ziḙ̂n tloong ta̒n ngă̒i lḙ̂, Thết. Mé, ka̭ diḙ̂ fương fát tliến mă̭nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng, tư̒ zu kheéch hảw tlái ngiḙ̂m, thi̒m hiếw wê̒l nét văn hwả kuố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c tlêênh diḙ̂ pa̒n. Tí dáp ửng nhu kâ̒w kuố zu kheéch, ta̒n xỏm tloong xa̭ i ta̒ thă̒nh lâ̭p dô̭i văn ngḙ̂, tố tlức muổ xa̭p, teẻnh keng loỏng tí zu kheéch ản tlái ngiḙ̂m, tham za. Kwa di̭ kóp fâ̒n zư̭ zi̒n pơ̭i kwáng bả bán xắc văn hwả kuố dôô̒ng ba̒w Thải Tlẳng nơi ni̒.

Kôô̒ng pơ̭i ta̒n lơ̭i thể khă̭n kỏ, xa̭ Na̒ Fo̒n i ta̒ nơng kaw ỉ thức mo̭l zân tloong wiḙ̂c báw tô̒n, fát hwi zả tli̭, bán xắc văn hwả kuố dôô̒ng ba̒w Thải. Zấp ni̒ xa̭ i zư̭ ản ta̒n nét kiển tlúc, văn hwả pớ mâ̭n ngă̒i, môô̭c ma̭c kuố mo̭l Thải nhơ ăn oỏng, tlang fṷc, nha̒ khaa̒nh, ta̒n nét xinh hwa̭t kôô̭ng dôô̒ng kuố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Thải. Thew dôô̒ng chỉ Hwa̒ng Dức Minh, Fỏ Chú ti̭ch WBNZ hwiḙ̂n Mai Châw, kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể tư̒ thă̒nh fâ̒n zân tôô̭c, ză̒w bán xắc văn hwả tliê̒n thôổng, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Mai Châw i ta̒ khai thác tiê̒m năng wê̒l kắnh kwan thiên nhiên, ta̒n nét văn hwả dâ̭m da̒ bán xắc zân tôô̭c, thu hút kheéch zu li̭ch têểnh thăm kwan, ngí zươ̭ng, tơ̒ng pước zoong zu li̭ch tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể mṷi nhoo̭nh tloong di̭nh hưởng tam zác na̒ Fo̒n kết nổl pơ̭i bán Lác (Chiê̒ng Châw), bán Pom Koo̭ng (thi̭ tlẩn Mai Châw). Tí la̒ mṷc tiêw di̭, ta̒n năm kwa, kôông tác báw tô̒n, tê̒w la̒ pơ̭i zi xán văn hwả ta̒n kác zân tôô̭c tloong fát tliến zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng i ta̒ ản Mai Châw zi̒n zư̭, khai thác hiḙ̂w kwá, pớ tlang fṷc, nha̒ ớ, ăn oỏng, zân ka, zân bṷ… Tảng pô̭ la̒ zi̒n zư̭ tlang fṷc, ta̒n la̒n diḙ̂w zân ka, zân bṷ, zwi tli̒ ta̒n khung chuông pái pơ̭i zư̭ nếp nha̒ khaa̒nh tliê̒n thôổng kuố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Thải. Thôông kwa di̭ zúp zu kheéch kỏ tlái ngiḙ̂m wê̒l bán xắc văn hwả zân tôô̭c, kôô̒ng pơ̭i biển văn hwả tlớ thă̒nh ta̒n xán fấm zu li̭ch dôô̭c dảw thu hút zu kheéch tloong nước pơ̭i kuốc tể.

Biển zi tích kháw kố tlớ thă̒nh "diếm têểnh”

Kôô̒ng pơ̭i zoong văn hwả thă̒nh xán fấm zu li̭ch dôô̭c dảw, thơ̒i zan kwa, hwiḙ̂n Mai Châw i ta̒ tơ̒ng pước tí ỉ têểnh ta̒n zi tích kháw kố kỏ zả tli̭ thă̒nh ‘diếm têểnh” kuố zu kheéch tlêênh hă̒nh tli̒nh khảm fả bu̒ng tất ni̒.

Dôô̒ng chỉ Ngâ̒n Văn Twẩn, Tlướng foo̒ng VH-TT hwiḙ̂n Mai Châw cho hăi: Zấp ni̒, tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n kỏ 5 zi tích li̭ch xứ văn hwả pơ̭i zănh lam thẳng kắnh ản Bô̭ Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kôông nhâ̭n gô̒m: hang Khwa̒i (Xăm Khwe̒), hang Mó Luông, hang Chiê̒w (thi̭ tlẩn Mai Châw), hang Lảng, hang Piê̒ng Kém (Chiê̒ng Châw). Tloong di̭, hang Khwa̒i pơ̭i hang Lảng la̒ 2 tloong 10 zi tích kháw kố tiêw biếw wê̒l nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” ản xếp ha̭ng zi tích kấp kuốc za. Tí fát hwi ản ta̒n zả tli̭ dă̭c biḙ̂t kuố ta̒n zi xán kháw kố, hwiḙ̂n Mai Châw i ta̒ tliến khai tư̒ zái fáp, tloong di̭ kỏ gẳn fát tliến zu li̭ch pơ̭i ta̒n kác zi tích kháw kố. Tảng pô̭ la̒ kỏ zi tlí mải khṷ Fửng Kwiê̒n (Mai Hi̭ch) ản koi nhơ la̒ môô̭ch tloong ta̒n zi tlí kháw kố kwan tloo̭ng, kỏ tư̒ zả tli̭ ớ diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n Mai Châw ản ta̒n nha̒ kháw kố hoo̭c tloong pơ̭i wa̒i nước kôông bổ ta̒n kết kwá kháw xát kwan tloo̭ng. Zi tlí ni̒ ản ta̒n nha̒ kháw kố ngiên kửw diê̒w tla thi̒m ản dố pớ năm 1976. Kwả tli̒nh diê̒w tla, khai kwâ̭t i ta̒ thu ản 22 kôông kṷ khṷ, 13 meénh khṷ kuô̭i, 88 bán xiêng dôô̭ng bâ̭t ản ngiên kửw, kôông bổ kỏ niên da̭i kắch ngă̒i măi ha̒ng ngi̒n năm.

Ta̒n kết kwá ni̒ i ta̒ ản kwan tâm dă̭c biḙ̂t kuố ta̒n nha̒ khwa hoo̭c kôô̒ng pơ̭i kho̭m kôông chủng, toỏng kóp thêm zư̭ liḙ̂w li̭ch xứ, la̒ xảng tó kwả tli̒nh hi̒nh thă̒nh, fát tliến tư̭ nhiên, xa̭ hô̭i kuố nê̒n văn hwả Hwa̒ Bi̒nh. Ta̒n kết kwá ni̒ la̒ dêênh kơ hô̭i tí Mai Châw xâi zư̭ng thêm xán fấm zu li̭ch văn hwả kỏ zả tli̭, fṷc bṷ nhu kâ̒w tham kwan, hoo̭c tâ̭p, ngiên kửw kuố mo̭l zân pơ̭i zu kheéch têểnh thăm kwan thi̒m hiếw. Tloong di̭, hwiḙ̂n xḙ bổ tlỉ, hwi dôô̭ng ta̒n nguô̒n lư̭c tí thúc tấi kôông tác báw tô̒n, kwáng bả zu li̭ch tê̒w pơ̭i zi xán văn hwả tí khai thác, fát hwi zả tli̭ zi tích kháw kố kôô̒ng pơ̭i fát tliến zu li̭ch”. Dôô̒ng chỉ Hwa̒ng Dức Minh, Fỏ Chú ti̭ch WBNZ hwiḙ̂n pô̭ thêm.

KÁC TIN KHÁC


Tô̭l Ngḙ̂ nhân Ưw tủ tâm hwiết xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c

Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.

Hwiḙ̂n Kaw Foong: Khai thác lơ̭i thể tí fát tliến zu li̭ch pê̒n bư̭ng

Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.

Hwiḙ̂n Mai Châw khơi nguô̒n văn hwả dớ fát chiến zu li̭ch

Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.

Hwiḙ̂n La̭c Xơn nhân rôô̭ng mô hi̒nh kác kâw la̭c bô̭ báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ zi xán văn hwả

Vươ̒ la̒ diếm kă̭p văn hwả, kác kâw la̭c bô̭ (KLB) báw tô̒n fát hwi zả tli̭ văn hwả tlêênh diḙ̂ ba̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn ko̒n lad dươ̭c thưư̭c hă̒nh, môi tlươ̒ng cho ngḙ̂ nhân, nhưửng ngươ̒i am hiếw va̒ iêw thích văn hwả zân tôô̭c xinh hwa̭t, tâ̭p liḙ̂n, tlaw dối kinh ngiḙ̂m, ki̭ năng va̒ chiê̒n ră̭i cho thể hḙ̂ tlé.

Tliê̒n thôông hi̒nh ắnh văn hwả, kon mo̭l tính Hwa̒ Bi̒nh

Tính Hwa̒ Bi̒nh ản hăi dẳi têểnh la̒ bu̒ng tất kỏ bê̒ tă̒i li̭ch xứ, văn hwả, môô̭ch tloong ta̒n kải tlă̭ng kuố mo̭l Viḙ̂t kố, kư tlủ ớ tơ̒ tính khải Bắc mé ta̭p tlung kho̭m nhất ớ tính Hwa̒ Bi̒nh kôô̒ng nê̒n "Văn Hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng i ta̒ kết tinh dêênh kải thôốch kuố bu̒ng tất, kon mo̭l Hwa̒ Bi̒nh

Lưw zư̭ zả tli̭ nê̒n “Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng thể zởi

Hwa̒ Bi̒nh la̒ bu̒ng tất kố pớ mâ̭n ngă̒i, kôô̒ng pơ̭i ta̒n tlải khṷ pôl nổl doo̭c thew hưởng Dôông Nam, ti tôi pơ̭i tlải khṷ Tlươ̒ng Xơn ớ pên khải Tâi i ta̒ la̒ tha dêênh tư̒ bô̒n diḙ̂, thung lṷng kôô̒ng hḙ̂ thôổng, thư̭c bâ̭t foong fủ. Ngăl pớ thơ̒i tiê̒n xứ, kon mo̭l i ta̒ khởm té tha khôổng ớ nơi ni̒ tlêênh meénh tất ni̒, tí la̭i môô̭ch nê̒n văn hwả nối thiểng thể zởi - "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” (VHHB).