(HBDT) – Kôông chỉnh báw tô̒n va̒ tôn ta̭w zi tích li̭ch xứ văn hwả dê̒n Chuổ Thác Bơ̒ da̒ chỉnh thức hwa̒n thă̒nh va̒ dươ baw khai thác dang la̒ diếm zu li̭ch li̭ch xứ, van hwả tâm linh tlêênh hô̒ Bwa̒ Bi̒nh, zoong la̭i xư̭ bi̒nh iên va̒ kám nhâ̭n tốt dḙp cho zu kheéch khânh xa. Bớ va̒i năm năi, lương zu kheéch dêểnh thăm kwan zi tích Biê Lê Lơ̭i – dê̒n Chuổ Thác Bơ̒ tăng lêênh ro̭ rḙ̂t, nhất la̒ zi̭p dâ̒w xwân.

Kwâ̒n thế zi tích Biê Lê Lơ̭i – dê̒n Chuổ Thác Bơ̒ dươ baw khai thác la̒ diếm zu li̭ch, văn hwả tâm linh tlêênh hô̒ Thác Bơ̒.

Bớ thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh lêênh thăm zi tích Biê Lê Lơ̭i – dê̒n Chuổ Thác Bơ̒ thew dươ̒ng bô̭ 435 dêểnh bển thiê̒n Thung nai (Kaw Fong), rô̒i di bă̒ng dươ̒ng thwí vất khwáng 20 – 30 phút hwă̭c kỏ the di bă̒ng thiê̒n zu li̭ch bớ káng Bích Ha̭ (TF Hwa̒ Bi̒nh) vất khwáng 1 thiểng rưới. Di tlêênh tâ̒w zu li̭ch, zu kheéch xḙ ản kám nhâ̭n khôông khỉ tloong lee̒nh, mâl dác lư̭ng lơ̒ tlôi, ngỏ nhửng ngo̭n khṷ lô xô, mâ̒w xeenh da̭i nga̒n, la̒n dác tloong xenh, maách rươ̭i nhơ la̭c baw ko̭i tiên. Nơi ni̒ kỏ kắnh kwan thiên nhiên tươi dḙp, hô̒ khôông Da̒ môô̭ng mơ, ản baw kweenh la̒ rư̒ng thám thư̭c vâ̭t foong fủ ku̒ng hḙ̂ thôổng ha̭ng dôô̭ng, khṷ dô̒l hu̒ng vi̭.

Kwâ̒n thế zi tích Biê Lê Lơ̭i – dê̒n Chuổ Thác Bơ̒ ớ tlêênh vu̒ng non nước hư̭w ti̒nh, kắnh kwan thơ môô̭ng, ản xâi zư̭ng kwi mô, ziḙ̂n tích khwáng 5.000m2, tlêênh boo̭ch dô̒l hang Thâ̒n, xỏm Fổ Bơ̒, xa̭ Vâ̒i Nươ (Da̒ Bắc). Dê̒n ản xâi zư̭ng tlêênh kơ xơa nhửng chiê̒n thwiết, ta̒i liḙ̂w dớ la̭i. Tác Bơ̒ khi̒ hơ ko̒n dớ la̒ thác Va̭n Bơ̒ ản ta̭w bới ha̒ng tlăm móm khṷ kon, to nhấp nhô nhơ da̒n woi khôống lô̒ tlêênh khôông Da̒ gâ̒m thết ô̒n a̒w, kắnh kwan ki̒ vi̭ ản koi la̒ thác ngwi hiếm nhất tlêênh khôông Da̒ hơ. Tương chiê̒n, dê̒n Bơ̒ thơ̒ Ba̒Chuổ Thác Bơ̒ la̒ ba̒ Dinh Thi̭ Vân, mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng va̒ môô̭ch ba̒ la̒ ngươ̒i zân tôô̭c Zaw (chăng ro̭ thên) ớ Vâ̒i Nươ. Hal ba̒ da̒ kỏ kôông zúp Lê Lơ̭i wê̒l lương thư̭c, thiê̒n be̒ vươ̭t thác Bơ̒ tiển kwân lêênh Mươ̒ng Lḙ̂, Xơn La dớ zḙp lwa̭n De̒w Kát Ha̭n. Khâw khi vất, 2 ba̒ thươ̒ng hiến linh zúp zân vươ̭t thác an twa̒n, fu̒ hô̭ cho zân tloong vu̒ng mươ thwâ̭n, xỏ hwa̒. Vuô Lê Lơ̭i chwi foong kôông tla̭ng, ban chiểw cho zân lâ̭p dê̒n thơ̒, tướng nhở 2 vi̭ nư̭ anh hu̒ng.

Tlêênh kơ xớ chiê̒n thwiết ni̒, zi tích ản kwi hwă̭ch va̒ xâi zư̭ng dôô̒ng bô̭ kác ha̭ng mṷc chỉnh nhơ: Dê̒n chỉnh, hal za̭i nha̒ tá vu – hư̭w vu, tam kwan... nhê̒w ha̭ng mṷc fṷ chơ̭ dáp ửng nhu kâ̒w tham kwan, va̭n kắnh, tâm linh kuố zu kheéch.

Biê Lê Lơ̭i ản zi chiến va̒ dă̭ch ớ vi̭ chỉ tlang tloo̭ng nhất, la̒ diếm nhẩn kuố kwâ̒n thế zi tích. Chiê̒n thwiết kế la̭i: Biê Lê Lơ̭i ko̒n kỏ thên hốc la̒ Biê Kố Ha̒w Tlảng ản khắc tlêênh môô̭ch fiển khṷ to ớ kaa̒nh khṷ Thác Bơ̒, xa̭ Ha̒w Tlảng, hwiḙ̂n Da̒ Bắc tlước ni. Ni la̒ món khṷ dả bôl ản ma̒i fắng kaw hơn 4 m. Tương chiê̒n wê̒l tẩm văn biê ản khắc tlêênh khṷ kuố Vuô Lê Lơ̭i ta̭i Thác Bơ̒, khâw khi zḙp xoong lwa̭n De̒w Kát Ha̭n, tlêê̒nh dươ̒ng tlớ wê̒l, nha̒ vuo cho̭n la̒l khṷ dớ ta̭c. Ba̒i thơ tươ̭ nỏi: "Ta di deẻnh ză̭c De̒w Kát Ha̭n wê̒l kwa ni la̒ mô̭ch ba̒i thơ noie vê̒ dươ̒ng lổi foong nhung di̭ch cho dơ̒i khâw mắt”. Wiḙ̂c Vua Lê Lơ̭i dê̒ thơ̒ tlêênh khṷ kỏ ỉ ngiḙ̂ khắng di̭nh chú kwiê̒n wê̒l mă̭t kương thố dất nước khi̒ rỉ, vươ̒ răn de, zảw hwả nhửng ké kỏ mưw dô̒ fán ngi̭ch.

Thăm kwâ̒n thế zi tích Biê Lê Lơ̭i – dê̒n Chuổ Thác Bơ̒, zu kheéch ản tâ̭n hướng khôông khỉ tloong lee̒nh, nẳm vé dḙp non nước hư̭w tính kuố hô̒ Hwa̒ Bi̒nh, kâ̒w moong xư̭ bi̒nh an, zoong la̭i xư̭ thư thải, nhḙ nha̒ng, tâm hô̒n thanh ti̭nh. Tloong hă̒nh chi̒nh thăm chổn tâm linh văn hwả, li̭ch xứ Biê Lê Lơ̭i – dê̒n Chuổ Thác Bơ̒, zu kheéch kỏ thế thi̒m hiếw, tâ̭n hướng, hwa̒ mêê̒nh chái ngiḙ̂m nhửng nét dḙp tloong văn hwả, xinh hwa̭t, xán xwất kuố ngươ̒i zân diḙ̂ fương, kỏ ẩn tươ̭ng khỏ kwêê̒nh khi thăm hô̒ Hwa̒ Bi̒nh

L.C

KÁC TIN KHÁC

Thiêng liêng Lḙ̂ Kă̒w ngư, thá hwa dăng tlêênh khôông Da̒

Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Xa̭ Hơ̭p Tiển zư̒ bán xắc văn hwả zân tô̭c Mươ̒ng

Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

---

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t ti têểnh bu̒ng khỏ - Lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.

Xâi zư̭ng Khu báw tô̒n khôông zan văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng, xỏm Lwi̭ Ái

Xa̭ Foong Fủ la̒ bu̒ng tất kuố văn hwả Mươ̒ng kuố hwiḙ̂n Tân La̭c. bán Mươ̒ng Kwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ – pu̒ng ko̒n lưw zư̭ ản ta̒n foong tṷc tâ̭p kwản tloong tơ̒i khôổng kuố mo̭l Mươ̒ng Pi. Hwiḙ̂n tang kôô̒ng pơ̭i ta̒n dơn bi̭ liên kwan xâi zư̭ng Khu báw tô̒n khôông zan văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng, xỏm Lwi̭ Ái, hưởng têểnh fát tliến ta̒n xán fấm zu li̭ch, nơng kaw tơ̒i khôổng mo̭l zân.

Dôô̭c dảw lḙ̂ hô̭i dê̒n Tlươ̒ng Kha̭

Ớ bu̒ng Mươ̒ng Chiê̒ng, thi̭ tlẩn Vṷ Bán (La̭c Xơn) kỏ môô̭ch lḙ̂ hô̭i dă̭c xắc ản tố tlức kử 3 năm 1 lâ̒n, di̭ la̒ lḙ̂ hô̭i dê̒n Tlươ̒ng Kha̭. Dê̒n ớ tlêênh pơ̭ khôông Pưới, ớ khân khươ̭ keẻnh tôô̒ng Mươ̒ng Tla̒w, thơ̒ 3 bi̭ thâ̒n Kun Zo̒l la̒ mo̭l chwiên báw tlơ̭ nôông ngiḙ̂p, dă̭i zân la̒ tôô̒ng la̒ na̒, tỏn dác tưởi tôô̒ng na̒, kâl lo̭, lôông kâl pôông, chuông pái, báw tlơ̭ muô̒ ma̒ng, ản nhân zân tloong bu̒ng tôn la̒ thă̒nh hwa̒ng.