Ta̒n ngă̒i khânh Thết, mo̭l zân tính Hwa̒ Bi̒nh tư̭ ha̒w, fẩn khới khi Dê̒ ản Báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” zai dwa̭n 2023 – 2030 tlêênh diḙ̂ pa̒n tính ản tliến khai. Tảng kế, tính binh zư̭ ản tỏn dôô̒ng chỉ Ngwiḙ̂n Tloo̭ng Ngiḙ̂, Bỉ thư Tlung ương Dáng, Tlướng Ban Twiên zảw Tlung ương thăi mă̭t lă̭nh da̭w Dáng, Nha̒ nước zư̭ pơ̭i fát biếw chí da̭w. Hô̭i ngi̭ ản kết nổl tlư̭c twiển pớ tính, têểnh kấp hwiḙ̂n, xa̭, la̒ dêênh khức lan twá hôô̭ng ha̭i.


Dôô̒ng chỉ Ngwiḙ̂n Tloo̭ng Ngiḙ̂, Bỉ thư Tlung ương dáng, Tlướng Ban Twiên zảw Tlung ương pơ̭i ta̒n kác dôô̒ng chỉ lă̭nh da̭w kôô̒ng ta̒n kác da̭i biếw zư̭ Hô̭i ngi̭ tliến khai Dê̒ ản Báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” zai dwa̭n 2023 - 2030 tlêênh diḙ̂ pa̒n tính Hwa̒ Bi̒nh.



Kản bô̭ WBNZ xa̭ Iên Fủ (La̭c Xơn) thăm zi tích Mải khṷ La̒ng Vă̒nh – miểng gi dẩw tư̒ zi chí nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh”.

 

Tư̭ ha̒w văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Mo̭l Mươ̒ng ớ nước ha kỏ tôống zân khổ tlêênh 1.450.000 mo̭l, tâ̭p tlung tlú iểw ớ tính Hwa̒ Bi̒nh pơ̭i tlêênh 540.000 mo̭l, chiểm 63% zân khổ ká thắi tính. Tloong kwả tli̒nh khôổng, law dôô̭ng xán xwất, mo̭l Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh xảng ta̭w tha ta̒n zả tli̭ văn hwả dôô̭c dảw, thế hiḙ̂n kwa ta̒n foong tṷc, tâ̭p kwản, tỉn ngươ̭ng, ăn oỏng, ngê̒ thú kôông tliê̒n thôổng, zân ka, zân bṷ, lḙ̂ hô̭i, tli thức zân zan… nhất la̒ ziḙ̂n xưởng Mo xứ thi. Ta̒n iểw tổ văn hwả tliê̒n thôổng kuố mo̭l Mươ̒ng kả la̒ tư̒ kải foong fủ, dởng tloong di̭ ta̒n zả tli̭ dă̭c xắc. Zi xán văn hwả kuố mo̭l Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh la̒ ta̒i xán bô zả, kốt lo̭i kuố bán xắc zân tôô̭c, kơ xớ tí xảng ta̭w ta̒n zả tli̭ văn hwả mởi. 

Ngḙ̂ nhân Ưw tủ, nha̒ ngiên kửw văn hwả Bu̒i Hwi Voo̭ng (xa̭ Hương Nhươ̭ng – La̭c Xơn) tư̭ ha̒wchiê xé: Thơ̒i zan kwa, zi xán văn hwả Mươ̒ng i ta̒ ản kwan tâm báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭. Tư̒ zi xán văn hwả fi bâ̭t thế tiêw biếw kuố zân tôô̭c Mươ̒ng ản kôông nhâ̭n la̒ zi xán kấp kuốc za nhơ: Mo Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh, ngḙ̂ thwâ̭t Chiêng Mươ̒ng, lḙ̂ hô̭i Khai ha̭ zân tô Mươ̒ng, tli thức zân zan li̭ch Doi/Roi (li̭ch tle)… pênḙlh di̭, ta̒n zả tli̭ tiêw biếw chung nhất kuố zi xán văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng la̒ dê̒ kaw tinh thâ̒n iêw nước, thương ha̒, tu̒m poo̭c, dwa̒n kết zân tôô̭c, kổ kết za tôô̭c, kôô̭ng dôô̒ng; dê̒ kaw zả tli̭ ố nha̒ za di̒nh, mắt ơn mo̭l kỏ kôông pơ̭i tố tiên, báw bḙ̂, xa̒ng loo̭c văn hwả… Pớ ta̒n kác zả tli̭ di̭, tư̒ tơ̒i kwa ta̒ kóp fâ̒n la̒ dêênh khức mă̭nh tinh thâ̒n bươ̭t kwa kải khố, báw bḙ̂ kôô̭ng dôô̒ng, nha̒ kước, zân tôô̭c, tu̒m poo̭c lḙ̂ ha̒… la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng tôi zất fẩn khới khi mo̒ zả tli̭ thôốch tḙp kuố văn hwả Mươ̒ng ản kwan tâm, tôn binh. 

Nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng thể zởi

Chăng chí pỏ hḙp tloong tính, "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” la̒ nê̒n văn hwả kố da̭i thơ̒i da̭i dô̒ khṷ thuô̭c zai dwa̭n tiê̒n xơ xứ tloong tiển tli̒nh fát tliến kuố li̭ch xứ kon mo̭l thi̒m ản dố ớ Viḙ̂t Nam, tloong di̭ tư̒ nhất ớ tính Hwa̒ Bi̒nh. Thwâ̭t ngư̭ "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” ản zởi kháw kố hoo̭c tlỉnh thức kôông nhâ̭n pớ ngă̒i 30/1/1932 pớ dê̒ xwất kuố Pa̒ Madeleine Colani tloong Da̭i hô̭i ta̒n kác nha̒ Tiê̒n xứ Viḙ̂n Dôông ho̭p ớ Ha̒ Nô̭i. "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” kỏ bi̭ tlỉ kwan tloong tloong thơ̒i da̭i dô̒ khṷ ớ Viḙ̂t Nam pơ̭i i nhơ ớ tlêênh thể zởi; la̒ ta̒i xán bô ku̒ng kwỉ bẳw, toỏng kóp cho thể zởi ta̒n tư liḙ̂w khwa hoo̭c kwan tloo̭ng, la̒ ho̭ thêm bức tlănh tiê̒n xơ xứ ớ Viḙ̂t Nam. Hwa̒ Bi̒nh kỏ kiếw diḙ̂ hi̒nh la̒ tlải khṷ pôl kỏ tư̒ hôô̭c lẳn kôô̒ng hḙ̂ dôô̭ng bâ̭t, thư̭c bâ̭t foong fủ, cho dêênh ngăl pớ tâ̒w thơ̒i Tiê̒n xứ ,kon mo̭l ta̒ khởm khôổng ớ ni, la̒ dêênh môô̭ch nê̒n văn hwả nối thiểng - "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh’.

La̒ mo̭l gẳn pỏ pơ̭i meénh tất Hwa̒ Bi̒nh. TS. Ngwiḙ̂n Văn Viḙ̂t, Zảm dôốc Tlung tâm Tiê̒n xứ Dôông Nam Ả i ta̒ tư̒ lâ̒n fát biếw tlêênh ta̒n ziḙ̂n da̒n tloong nước pơ̭i kuốc tể khắng di̭nh ản bai tlo̒ chú nha̒ ka̭ ản dăng kai tố tlức tư̒ hô̭i ngi̭, la̒ ản ta̒n hwa̭t dôô̭ng thảm xát, khai kwâ̭t, hô̭i tháw khwa hoo̭c..Tảng kế la̒, năm 2017, Hwa̒ Bi̒nh ản kwiê̒n chú nha̒ tố tlức xư̭ kiḙ̂n Kí niḙ̂m 85 năm thể zởi kôông nhâ̭n nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh”; năm 2022 la̒ kí niḙ̂m tlo̒n 90 năm. Tính kâ̒n fát hwi zả tli̭ văn hwả tê̒w pơ̭i fát tliến zu li̭ch zoong la̭i thu nhâ̭p cho mo̭l zân pơ̭i toỏng kóp cho ngân xắch. 

Xoong tiển tli̒nh dô thi̭ hwả kôô̒ng pơ̭i nếp khôổng mởi i ta̒ tác dôô̭ng thẳn têểnh tơ̒i khôg dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Mươ̒ng ká wê̒l ta̒n mă̭t tích kư̭c pơ̭i tiêw kư̭c, tư̒ zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng bi̭ mai môô̭ch. Nê̒n "Văn hwả hwa̒ Bi̒nh” la̒ zi xán kwỉ zả kuố dất nước pơ̭i nhân lwa̭i kâ̒n ản tiếp tṷc ngiên kửw pơ̭i báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ kỏ ớ tâ̒m thể zởi. 

Báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭

Tliến khai thư̭c hiḙ̂n Ngi̭ kwiết Da̭i hô̭i XIII kuố Dáng; Kết lwâ̭n kuố Tôống Bỉ thư Ngwiḙ̂n Fủ Tloo̭ng ớ Hô̭i ngi̭ văn hwả ká thắi twa̒n kuốc khảng 11/2021; Ngi̭ kwiết Da̭i hô̭i Dáng bô̭ tính Hwa̒ Bi̒nh lâ̒n thử XVII; Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ-TU, ngă̒i 11/10/2021 kuố Ban Thươ̒ng bṷ Tính wí wê̒l báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ za xán văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” zai dwa̭n 2023 - 2030 la̒ hết khức kâ̒n thếit tí tiếp tṷc ngiên kửw, báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ ta̒n zi xán văn hwả pơ̭i tliê̒n thôông thôốch tḙp kuố mo̭l Mươ̒ng. Kôô̒ng pơ̭i, kwáng bả, zởi thiḙ̂w bu̒ng tất, kon mo̭l Hwa̒ Bi̒nh, xâi zư̭ng ta̒n xán fấm zu li̭ch dôô̭c dảw tí thu hút zu kheéch tloong nước pơ̭i kuốc tể, kóp fâ̒n fát tliến KT-XH tính Hwa̒ Bi̒nh. 

Zư̭ Hô̭i ngi̭ tliến khai Dê̒ ản Báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” zai dwa̭n 2023 - 2030 tlêênh diḙ̂ poa̒n tính Hwa̒ Bi̒nh, ta̒n kác dôô̒ng chỉ: Ngwiḙ̂n Tloo̭ng Ngiḙ̂, Bỉ thư T.Ư Dáng, Tlướng ban twiên zảw T.Ư; Ngwiḙ̂n Fi Loong, Wí biên zư̭ khwiết BCH T.Ư Dáng, Bỉ thư Tính wí tê̒w khắng di̭nh: Hwa̒ Bi̒nh la̒ bu̒ng tất kố, nơi lưw zư̭ tư̒ zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng kuố mo̭l Viḙ̂t - Mươ̒ng kắch ngăi măi ha̒ng ba̭n năm; la̒ tính miê̒n nủi tư̒ zân tôô̭c h ủn kôô̒ng tê̒w khôổng, i la̒ tlung tâm kuố dôô̒ng ba̒w Mươ̒ng ká nước. Tảng kế la̒, nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” tô̒n ta̭i pớ khwáng 30.000 năm têểnh 3.500 năm kắch ngă̒i năi chăng chí la̒ minh tlửng khắng di̭nh Viḙ̂t Nam la̒ môô̭ch tloong ta̒n kải nôi kuố kon mo̭l mo̒ ko̒n kung kấp cho ta̒n na̒h kháw kố, nha̒ khwa hco̭o tloong nước pơ̭i kuốc tể ta̒n tư liḙ̂w khwa hoo̭c wê̒l kwả tli̒nh chwiến hwả pớ mo̭l wươ̭n tiê̒n xứ lêênh mo̭l hiḙ̂n da̭i, wê̒l kắch kiểm khôổng, keenh tác, tố tlức xa̭ hô̭i. Dê̒ ản thế hiḙ̂n xư̭ kwan tâm dă̭c biḙ̂t kuố kấp wí, tlỉnh kwiê̒n tính têểnh kôô̒ngt ác báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng pô̭ tluổ kôô̒ng pơ̭i kôô̭ng dôô̒ng ta̒n kác zân tôô̭c tlêênh diḙ̂ pa̒n tính pô̭ chung. La̒ dôô̭ng lư̭c thúc tấi fát tliến KT-XH, kóp fâ̒n la̒ thẳng lơ̭i Ngi̭ kwiết Da̭i hô̭i Dáng bô̭ tính lâ̒n thử XVII pơ̭i Da̭i hô̭i XIII kuố Dáng.

 

 


KÁC TIN KHÁC


Zu li̭ch ngí zươ̭ng, chăm xoóc khức khwé lêênh ngôl

Zi̭p 30/4 pơ̭i 1/5 ti kôô̒ng 5 ngă̒i ngí liên tṷc la̒ thơ̒i zan lỉ tướng tí ta̒n za di̒nh cho̭n ta̒n diếm têểnh thư za̭n, thi̒m wê̒l miểng an nhiên. Nhơ̒ lơ̭i thể ta̭ng khả ti la̭i twâ̭n tiḙ̂n, diḙ̂ hi̒nh tô̒l khṷ kỏ nét thôốch hwang xơ, khỉ hâ̭w maách mé, ta̒n khu zu li̭ch ngí zươ̭ng, chăm xoóc khức khwé tlêênh diḙ̂ pa̒n tính Hwa̒ Bi̒nh hút kheéch zi̭p ni̒.

Ẩn tươ̭ng zu li̭ch thă̒nh fổ pên khôông Da̒

Chăng chí hăi dẳi têểnh la̒ bu̒ng tất kỏ thiên nhiên thươi thôốch, nê̒n văn hwả dă̭c tlưng, TF Hwa̒ Bi̒nh ko̒n kỏ dô̒ ăn dô̒ oỏng dôô̭c dảw kôô̒ng pơ̭i tư̒ mỏn ăn la̭ meḙnh, mu̒i bi̭ ha̭w toỏng nối thiểng. Diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, li̭ch xứ, văn hwả pơ̭i kon mo̭l la̒ dêênh tiê̒m năng zu li̭ch foong fủ, hấp zâ̭n cho pu̒ng têểnh.

Ẩn tươ̭ng mô hi̒nh zư̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Năm hoo̭c 2023 - 2024, Tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn, xa̭ Hu̒ng Xơn, hwiḙ̂n Kim Bôi kỏ 247 dét, chiê thă̒nh 11 nhỏm, lớp. Nha̒ tlươ̒ng kỏ 36 kản bô̭ kwán lỉ, zảw biên, nhân biên; 96,4% dét la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i zân tôô̭c Zaw. Pên keḙnh la̒ tốt kôông tác chăm xoóc, zaw zṷc dét kon thẻw dủng kwi di̭nh, nha̒ tlươ̒ng ko̒n ta̭w dẩw ẩn pơ̭i mô hi̒nh zi̒n zư̭, fát hwi bán xắc văn hwả Mươ̒ng.

Hwiḙ̂n La̭c Xơn tlung khức báw tô̒n zi xán văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Tơ̒ng kỏ ka̭ thew zoo̒ng thơ̒i zan, tư̒ nét văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c Mươ̒ng ớ tlước ngwi kơ mai môô̭ch thất chwi̒ê̒n. Kôô̒ng pơ̭i ta̒n diḙ̂ fương tlong tính. Kấp wí, tlỉnh kwiê̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn tliến khai zái fáp dôô̒ng bô̭ tí báw tô̒n pơ̭i fất hwi zi xán văn hwả (ZXVH).