Tiết hoo̭c tlái ngiḙ̂m ớ nha̒ khaa̒nh tlưng bă̒i khôông zan văn hwả Mươ̒ng kuố kon dét tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn, xa̭ Hu̒ng Xơn (Kim Bôi).
Môô̭ch ngă̒i kuổi khảng 3/2024, ta̒n tôi ti têểnh tlươ̒ng dủng ka̭ ta̒n thôn lớp 5 thuối tham za hwa̭t dôô̭ng tlái ngiḙ̂m ớ nha̒ khaa̒nh tlưng bă̒i khôông zan văn hwả Mươ̒ng tloong khuôn biên xân tlươ̒ng. Khôông zan mô hi̒nh nha̒ khaa̒nh kuố mo̭l Mươ̒ng thu nhó pơ̭i ziḙ̂n tích khwáng 21m2, ản tlưng pă̒i tâ̒i tú ta̒n bâ̭t zṷng xinh hwa̭t, zṷng kṷ xán xwất, nha̭c kṷ tliê̒n thôổng… i ta̒ thu hút, kích thích to̒ mo̒ kuố kon dét ka̭ ản kô zảw zởi thiḙ̂w. Ản hăi, mơ̭i mo̒ dét kỏ 2 tiết hoo̭c lwân fiên tloong khôông zan dâ̭m bán xắc văn hwả kuố zân tôô̭c Mươ̒ng. Wa̒i hưởng zâ̭n dét khảm fả khôông zan văn hwả, nét dă̭c tlưng kuô̭c khôổng thươ̒ng ngă̒i kuố mo̭l Mươ̒ng, pui zôô̭ng tư̒ tlo̒ chơi zân zan, zảw biên ko̒n lôô̒ng gép dă̭i ta̒n ki̭ năng cho kon dét.
Kô zảw Bu̒i Thi̭ Li̭nh, zảw biên tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn chiê xé: Mơ̭i tiết hoo̭c tlái ngiḙ̂m ớ nha̒ khaa̒nh tlưng bă̒i khôông zan văn hwả Mươ̒ng zúp cho dét fát tliến dôô̒ng thơ̒i tư̒ ki̭ năng nhơ hăi dẳi ản, pô̭ meḙnh, khảm fả, thi̒m hiếw… Hâ̒w hết dét la̒ zân tôô̭c Mươ̒ng cho dêênh ka̭ ản zởi thiḙ̂w wê̒l ta̒n foong tṷc tâ̭p kwản hăi tố tlức chơi tlo̒ chơi zân zan ta̒n thôn i tê̒w zất ha̒w hửng tham za. Ta̒n dét ỉ pả ươ mă̭c ta̒n bô̭ wẳl Mươ̒ng têểnh tlươ̒ng, ươ ản tâ̭p teẻnh chiêng”.
Tlươ̒ng Mâ̒m non Bắc Xơn kỏ 2 diếm tlươ̒ng, mô hi̒nh nha̒ khaa̒nh tlưng bă̒i khôông zan văn hwả Mươ̒ng ản xâi zư̭ng pơ̭i kinh fỉ khwáng 20 tliḙ̂w dôô̒ng tă̭ch ớ diếm tlươ̒ng tlỉnh thuô̭c xỏm Hô̒i Tlảm, xa̭ Hu̒ng Xơn. Tí xâi zư̭ng mô hi̒nh, nha̒ tlươ̒ng i ta̒ bâ̭n dôô̭ng pổ mḙ̂ toỏng kóp ngwiên bâ̭t liḙ̂w khă̭n kỏ nhơ: kâl luô̒ng, kâl lảw kô ngă̒i kôông law dôô̭ng. Ban Zảmhiḙ̂w nha̒ tlươ̒ng twiên tliê̒n, bâ̭n dôô̭ng pổ mḙ̂ ta̒n kác nhỏm, lớp toỏng kóp dô̒ chơi, bâ̭t zṷng xinh hwa̭t, kôông kṷ law dôô̭ng tlang tlỉ nha̒ tlưng bă̒i fṷc bṷ wiḙ̂c hoo̭c tâ̭p kuố kon mêê̒nh. Mḙ̂ Bu̒i Hôô̒ng Nhung, la̒ pổ mḙ̂ hoo̭c xinh Tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn cho hăi: "Kuô̭c khôổng hiḙ̂n da̭i kon dét ít hăi wê̒l tlo̒ chơi zân zan nhơ nẻm ko̒n, teẻnh dảw, muổ xa̭p hăi teẻnh chiêng. Tlang fṷc zân tôô̭c i kỏ tư̒ kải thăi tối, cho dêênh wiḙ̂c xâi zư̭ng nha̒ khaa̒nh tlưng bă̒i khôông zan văn hwả Mươ̒ng tloong tlươ̒ng hoo̭c zúp kon ta̒n tôi thêm ươ kwỉ, tiếp tṷc zi̒n zư̭ ta̒n tliê̒n thôổng thôốch tḙp kuố tưở kha̒ ti tlước”.
Chăng tlí ản hăi dẳi thêm wê̒l ta̒n nét văn hwả tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c mêê̒nh mo̒ dét ko̒n ản bô̒i tắp thêm bổn thiểng pô̭. Kô zảw Bu̒i Thi̭ Hwḙ̂, Hiḙ̂w tlướng nha̒ tlươ̒ng cho hăi: Tloong mơ̭i mo̒ tiết hoo̭c, zảw biên hưởng zâ̭n kon dét thi̒m hiếw, khảm fả thên hôốc, kôông zṷng kuố ta̒n dô̒ zu̒ng, bâ̭t zṷng xinh hwa̭t, law dôô̭ng… pă̒ng hal thử thiểng Viḙ̂t pơ̭i thiểng Mươ̒ng. Nhơ̒ di̭, pên keḙnh bổn thiểng mḙ̂ té kuố dét ngă̒i ka̒ng foong fủ thi̒ ta̒n ủn i hoo̭c thiểng Viḙ̂t nhănh hơn. Nha̒ tlươ̒ng ka̭ no̒ i tê̒w pơ̭i ban da̭i ziḙ̂n pổ mḙ̂ hoo̭c xinh tố tlức cho dét thăm kwan ớ ta̒n xỏm, tô̭l ta̒n mo̭l kaw thuối tí chwiê̒n dă̭i cho zảw biên pơ̭i dét ta̒n la̒n diḙ̂w zân ka Mươ̒ng nhơ hát hu, hát dổi, pô̭ meḙnh, tlẳng iểng kế kâw tliḙ̂n "Té tất, Té dác”. Wa̒i tha, ko̒n dét ko̒n ản thăm kwan tlái ngiḙ̂m ớ ngôl nha̒ khaa̒nh kố, pớ di̭ zảw zṷc dét hăi dẳi ản wiḙ̂c fái ươ kwỉ, zi̒n zư̭ ta̒n bán xắc văn hwả kuố zân tôô̭c mêê̒nh”.