(HBDT) - Ku̒ng nét văn hwả "Kơm dô̒, nha̒ kác, dác kwa̭c, kủi hul, ngă̒i lui, khaảng tơ̒i”, tlaang fṷc chiê̒n thôổng kuố ngươ̒i Mươ̒ng kỏ zả tli̭ dă̭c xắc, tinh tể – hiḙ̂n thân kuố tư zwi chiết ho̭c va̒ ngḙ̂ thwâ̭t ta̭w hi̒nh dô̭c dảw riêng kỏ tloong chiê̒w khu li̭ch xứ văn hwả Mươ̒ng.
Tlaang fṷc chiê̒n thôổng kuố ngươ̒i fṷ nư̭ Mươ̒ng tloong kác ngă̒i lḙ̂ hô̭i
Nha̒ ngiên kửw văn hwả Tư̒ Chi da̒ viết: "Mo̭l Mươ̒ng óp khắc lêênh gô̭, lêênh khṷ, lêênh dô̒ gổm, lêênh kim lo̭i, chăng ta̭c tươ̭ng kâl, chăng nẳn tươ̭ng dất, ó dúc tươ̭ng dôô̒ng, ma̒ dươ kwan niḙ̂m thấm mi̭ kuố mêê̒nh lêênh ka̭p wẳl môô̭ng za̭! Ka̭p wẳl ở ni nhơ la̒ tươ̭ng, nhơ la̒ chănh”. Kwá thâ̭t kẳi hăi, kẳi thôốch, tinh twỉ va̒ thâm xâw nhất da̒ ản khắc hwa̭ tlêênh bô̭ tlaang fṷc chiê̒n thôổng kuố fṷ nư̭ Mươ̒ng.
Ka̭ ni̒ bô̭ tlaang fṷc chiê̒n thôổng kuố fṷ nư̭ Mươ̒ng thươ̒ng ản mă̭t baw kác zi̭p lḙ̂, thết, ngă̒i thươ̒ng chí kỏ kác ba̒, kác mḙ̂ hăi mă̭c. Thăi dối thew thơ̒i thể, thew nhu kâ̒w thấm mi̭, ka̭ ni̒ tlaang fṷc chiê̒n thôổng môô̭ng za̭ mo̭l Mươ̒ng ản thiết kể hiḙ̂n da̭i, thôốch. Tlaang fṷc chiê̒n thôổng hơ chí kỏ 2 mâ̒w chỉnh la̒ mâ̒w xeenh va̒ zâ̒m. Ảw bẳn bẳn dêểnh chẩm lưng khăn, ôổng za̒i thăi. Bên tloong ngư̭c mă̭c iểm, tlốc wẳl nối lêênh khươ 2 va̭t ảw bẳn... Tlaang fṷc fṷ nư̭ Mươ̒ng ó rư̭c rơ̭, nỏ tlaang nha̭, xâw xắc, thế hiḙ̂n tỉnh kắch ngươ̒i môô̭ng za̭ Mươ̒ng khôổng chân thă̒nh, tinh tể. Kwa bô̭ tlaang fṷc chiê̒n thôổng thế hiḙ̂n za thể, dô̭ thuối, thơ̒ng lớp va̒ khu vư̭c vu̒ng Mươ̒ng.
Khăn bít tlốc tloong tlaang fṷc môô̭ng za̭ kỏ ỉ ngiḙ̂ kwan tloo̭ng, thế hỉḙ̂n loo̒ng kỉnh tloo̭ng va̒ tôn vinh ti̒nh kám vơ̭ chôô̒ng. Wa̒i tha tlaang fṷc ko̒n kỏ ảw chuu̒ng, kác chang xức ke̒m thew như nhu̒ng nhă̒ng, voo̒ng ba̭c...
Nhửng ngươ̒i fṷ nư̭ Mươ̒ng khi̒ ziḙ̂n tlaang fṷc chiê̒n thôổng dê̒w kỏ foong thải nhḙ nhaa̒ng, zwiên zaảng, kám thẩi tư̭ tin, mê̒m ma̭i va̒ wiến chiến hơn. Mối chi tiết tlêênh chăng fṷc ó chí thế hiḙ̂n zả tli̭ văn hwả ma̒ ko̒n cho thẩi xư̭ khẻw lẻw nư̭ tỉnh. Chính vi̒ nhửng zả tli̭ tlêênh, la̒ ngươ̒i fṷ nư̭ Mươ̒ng luôn kám thẩi tư̭ ha̒w khi̒ khwác lêênh bô̭ chiê̒n tlaang fṷc chiê̒n thôổng kuố zân tô̭c mêê̒nh.
P.V (TH)
Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.
Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.
Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?
Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.
.jpg)
