(HBĐT) - Lâu lắm rồi, hôm nay, tôi có dịp trở lại vùng đất năm xưa về công tác. Thế mà đã tròn 50 năm, vùng đất đổi thay. Con đường được trải nhựa, bê tông. Qua suối đã có cầu, con trẻ đi học đến trường đứa đi bộ, đứa xe đạp ríu rít nói cười. Nhìn bọn trẻ mới biết đồng đất này đã qua cái đận đói nghèo, giáp hạt. Xóm làng đổi thay, đồi cao bạt ngàn hoa dong riềng đang phất phơ trong nắng, gió tháng tư. Tháng tư về, đồi dong riềng xanh um cao vút, hoa dong riềng lay bay trước gió một màu sắc đỏ, sắc vàng.
Hoa
dong riềng 5 cánh xinh xắn như những ngón tay vươn lên trời sao, rực rỡ như
từng đàn bướm nhỏ lượn bay và ngọt ngào hơn cả là những giấc mơ về ký ức.
Trước
đây, sau trường là đồi nứa, tre, bương, đành hanh, cơn mưa rào đầu mùa, măng
thi nhau đội đất mọc lên tua tủa. Măng đành hanh nhẩm đắng nhưng nấu thịt gà
trở thành món ẩm thực đặc sản vùng quê.
Nhìn
lên đồi hoa dong riềng đỏ vàng dưới
nắng tháng tư mà nhớ câu hát dân gian
của người lao động:
Dong
riềng khoe sắc tháng tư
Đung
đưa trước gió lắc lư nỗi niềm.
Mướt
mát trước đồi cao hoa dong riềng mà nhớ tuổi thơ dong riềng mang lại mật ngọt
lành thơm mát tự thiên nhiên.
Dong
riềng, cắt lát, chọn củ chôn xuống đất vun tròn, trải qua 9 tháng nắng mưa mới
đến kỳ đầu đông đào về thu hoạch. Dong riềng là loại cây mọc cụm nên củ dong
riềng cũng từng chùm, tua tủa rễ, trẻ con gọi vui là chòm râu của ông dong
riềng. Mỗi khóm dong riềng đào lên được phơi tơi đất rửa sạch đợi khách hàng từ
nơi xa đánh xe đến mua, được mùa dong riềng tấp nập xe đến ăn hàng, lòng người
dân được mùa phấn khởi. Địa phương vùng cao này cũng sắm máy xay xát, cất lò
sản xuất miến dong. Miến dong vùng Cao Sơn (Đà Bắc) với tinh thần "mỗi địa
phương một sản phẩm”.
Dong
riềng vùng cao có dòng nước sạch, khí hậu trong lành đã tạo nên sản phẩm miến dong ngon nhất, sạch nhất đã có
mặt trên thị trường trong và ngoài tỉnh.
Đồi
dong riềng nơi tụi trẻ vùng cao bay lên khôn lớn cũng chính là những đồi dong
riềng của chốn quê xưa đang hàng ngày trào dâng niềm ao ước sáng tạo của người
nông dân thắp lên niềm tin yêu đổi mới.
Tản văn của Văn Song
Hải béo đứng sừng sững trước cửa nhà khiến Hội bất ngờ. Hội ú ớ như chỉ muốn kêu lên: "Tôi còn 2 cái báo cáo nữa và lát còn đi đón con…”. Thế nhưng trước nụ cười đầy ắp như phù sa của Hải, Hội không thể thốt ra được như thế.
Nắng sớm, mưa chiều là câu cửa miệng của cư dân miền nhiệt đới nóng ẩm, mưa nhiều. Nói rộng ra là thế, còn nhìn gần, hình như nó giống với câu chuyện của một ngày mùa hạ. Đầu ngày là nắng đổ gay gắt và cuối ngày đong đầy những giọt mưa.
Mùa Xuân bao giờ cũng cho tôi một lối cỏ hoa. Tôi nhận ra điều ấy khi tóc đã bạc, chân đã bước qua nhiều miền đất xa xôi. Tôi đi từ ngõ nhà mình ra thấy con đường bụi bặm, cằn cỗi hôm nào bỗng hào hứng bằng muôn thứ hoa cỏ lạ. Hóa ra, mình đã trách nhầm những cơn gió mùa, trách nhầm mưa phùn giá rét vì trong sự u ám, rét mướt đó đã có bao hạt mầm tha hương đến đây. Những hoang dại không tên làm nên lối đi đầy xúc cảm.
Đi qua mùa Đông lạnh giá, bầu trời bước vào những ngày Xuân ấm áp. Cánh cửa mùa Xuân mở ra vẫy gọi vạn vật đua sắc, khoe hương. Những vết tích của một mùa khắc nghiệt trong năm dần được thay thế bằng màu xanh lộc biếc, bằng rộn rã tiếng chim gọi bầy. Mặt trời chiếu những tia nắng dịu dàng, ấm áp. Cả đất trời như dệt gấm, thêu hoa rực rỡ. Còn khoảnh khắc nào đẹp hơn khoảnh khắc của mùa Xuân, khi mọi vật sinh sôi, sức sống tràn trề, khi cây cỏ đều được bừng thức như nhận ra sứ mệnh của mình.