Gắn bó hơn 25 năm với nghề pháp y, Thượng tá Nguyễn Quang Vinh, Phó trưởng Phòng Kỹ thuật hình sự (Công an tỉnh Điện Biên) còn ấn tượng sâu đậm với những trải nghiệm đặc biệt của bản thân về những chuyến công tác, và những câu chuyện nghề đặc biệt chỉ riêng có ở vùng cao.
Những ấn tượng đặc biệt Từng trải hàng ngàn chuyến công tác, nhưng Thượng tá Nguyễn Quang Vinh nhớ nhất chuyến đi vào mùa mưa năm 1988, khi anh là một cán bộ pháp y trẻ, nhận nhiệm vụ đến xã Chà Cang (nay là xã Pa Tần, huyện Mường Nhé) để khám nghiệm tử thi, làm rõ nguyên nhân cái chết của một người đàn ông dân tộc Dao. "Chuyến đi hết 10 ngày. Thời điểm đó chưa có đường vào Chà Cang, anh em đều phải vác quần áo, đồ đạc, chân xắn móng lợn đi bộ theo lối mòn, ăn lương khô, uống nước suối. Trời mưa ròng rã, đất bùn nhão nhoét nên ai cũng ướt như chuột lột, quần áo lấm lem. Dọc đường chỉ có rừng núi, nhà dân còn thưa thớt, nên chúng tôi dựa vào dân để xin nhờ ăn, ngủ, hong phơi quần áo, đổi lương khô lấy cơm nếp để ăn dọc đường. Ngán nhất là vắt. Vắt nhiều vô kể, nhảy trên cây xuống cổ áo, bám vào chân, nên cứ nghỉ giải lao là anh em lại phải vạch… hết ra để bắt vắt. Cả đám vắt no máu to kềnh, dù bình thường nó chỉ bé cỡ cái đầu tăm. Đến hiện trường, chúng tôi khai quật mộ, khám nghiệm tử thi, tìm ra được nguyên nhân cái chết phục vụ công việc phá án, nên dù vất vả cũng hài lòng với chuyến đi. Nhưng khi trở ra tôi bị nước cuốn mất một đoạn, may mà anh em kịp quăng dây, ứng cứu, không thì chả ngồi đây mà uống chè với nhà báo" - Thượng tá Nguyễn Quang Vinh cười vui vẻ. Về chuyện nghề, có lẽ vụ khám nghiệm tử thi một người đàn ông bị bắn chết đã lâu ngày tại bãi ngô ở xã Bản Lang (huyện Phong Thổ, khi ấy còn chung tỉnh Lai Châu cũ gồm Điện Biên và tỉnh Lai Châu) là ấn tượng nhất. Đối với các bác sỹ pháp y vùng cao, chuyện phải khai quật mộ để khám nghiệm, hoặc khám nghiệm các tử thi đã phân hủy lâu ngày là thường xuyên, rất phổ biến, vì những án mạng thường ở nơi hoang vắng, đường sá khó khăn, lại không có thông tin liên lạc để cập nhật. "Tử thi đó đã phân hủy nên mùi nồng nặc. Thời tiết gió Lào nắng nóng, nên sản sinh đủ các thế hệ giòi bọ. Giòi nhiều nhung nhúc, có con to như chiếc đầu đũa, béo mầm, bọ cánh cứng to như ngón tay cái, bay mù mịt bám hết vào đầu tóc quần áo. Nhưng công việc là vậy, phải xắn tay vào làm, nên chúng tôi dùng cả đống củi đốt lửa xua đuổi bọ cánh cứng đi. Còn giòi thì tôi đổ cồn vào cũng không ăn thua, đành phải nhờ các đồng đội dùng que dài gạt giòi ra, gạt đến đâu thì thì dùng dao mổ đến đó. Nói thực, chỉ những người trong nghề pháp y Công an với tinh thần trách nhiệm của người chiến sĩ trong lực lượng vũ trang, cùng với sự say mê khám phá tận cùng vụ việc mới làm được những chuyện này". Nhắc đến nghề pháp y của lực lượng Công an, đôi mắt Thượng tá Nguyễn Quang Vinh ánh lên một niềm tự hào sâu thẳm của người trong cuộc. Anh kể về vụ việc xảy ra cách đây chưa lâu ở xã Bản Hang (huyện Mường Lay cũ, nay là Mường Chà). Vụ việc đã được các cán bộ pháp y y tế khai quật tử thi và có kết luận giám định là nạn nhân bị chấn thương sọ não, tụ máu dẫn đến cái chết. Qua kiểm tra, thấy kết luận vậy là chưa phù hợp, anh Vinh cùng Hội đồng pháp y tổ chức trưng cầu khai quật, giám định lại. Đích thân anh Vinh khám nghiệm, khi cưa xương sọ của nạn nhân thì không tìm thấy chấn thương sọ não, chỉ thấy máu tụ lại ở khe khớp sọ, do chết lâu chứ không phải chấn thương. Chỉ một chi tiết nhỏ nhưng bản chất của sự việc đã thay đổi, phục vụ cho việc xác định đúng người, đúng tội của thủ phạm.
Các cán bộ pháp y Công an tỉnh Điện Biên trong một lần khám nghiệm hiện trường. Ảnh: Lê Quân.
Người pháp y Công an thì phải biết hy sinh
Ở Điện Biên, hiện nay chỉ có mình Thượng tá Nguyễn Quang Vinh được đào tạo tay nghề, nghiệp vụ một cách bài bản theo chương trình đào tạo của Bộ Công an. Anh được học tập trung tại Viện Khoa học hình sự, vừa học vừa thực hành, dưới sự hướng dẫn của các thầy giáo giỏi, đầy tâm huyết như bác sĩ Hoàng Văn Thảo, PGS Trần Đức Dĩnh, thầy Lê Việt Hùng…
Nhưng Thượng tá Vinh canh cánh một niềm băn khoăn: "Lãnh đạo Công an tỉnh Điện Biên sẵn sàng có chỉ tiêu biên chế để nhận thêm những pháp y Công an trẻ, nhưng rất nhiều năm qua vẫn chưa có một ai nộp đơn. Bản thân tôi cũng đi tìm nhiều nơi, ướm dạm nhiều bạn trẻ học ngành Y ra, mà chưa tìm được người phù hợp. So với thời điểm trước khi có Quyết định số 74/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chế độ bồi dưỡng giám định tư pháp, hiện nay chế độ cho cán bộ pháp y đã tốt hơn rất nhiều, nhưng vẫn còn chưa đủ hấp dẫn các bạn trẻ.
Có lẽ khi học nghề y ra, các bạn trẻ làm việc cho các phòng mạch, phòng khám tư nhân ở các thành phố lớn thì thu nhập tốt hơn làm pháp y Công an. Hay vì công việc pháp y gian khổ, độc hại, có nguy cơ lây nhiễm cao. Giám định tử thi ở trạng thái thối rữa tự nhiên, hoặc phải khai quật mộ để giám định lại, mổ tử thi có HIV/AIDS thì các bạn ấy sợ lắm, 3 triệu đồng/ca chứ hơn nữa thì các bạn ấy cũng lắc đầu".
Thượng tá Nguyễn Quang Vinh cho biết thêm: "Tôi rất cố gắng tìm một vài bạn trẻ tâm huyết, sẵn sàng truyền hết kinh nghiệm nghề nghiệp để trở thành một pháp y Công an giỏi. Yêu cầu đó phải là người mạnh dạn, có sức khỏe, tính cẩn trọng, có tinh thần kỷ luật. Điểm đặc biệt của người pháp y Công an là tuy cùng xác định nguyên nhân của cái chết hoặc tổn thương, nhưng pháp y Công an cần xác định được phương thức gây án, thủ đoạn gây án, chính xác hơn là xác định cơ chế tác động, cơ chế hình thành các tổn thương để lại trên nạn nhân. Từ đó mà định hướng hung khí, đối tượng… Và nữa, người pháp y Công an phải tận tụy với công việc, phải biết hy sinh cho công việc của mình"
Theo Báo CAND
Phát triển bởi ICT GROUP.
