(HBĐT) - Theo phong tục truyền thống, lễ tang của người Mông ở 2 xã Hang Kia, Pà Cò (Mai Châu) cũng giống như người Mông ở nhiều nơi khác với nhiều nghi lễ khác nhau. Tuy nhiên cho đến nay, tục mai táng của người Mông ở Hang Kia, Pà Cò vẫn còn lưu giữ những hủ tục lạc hậu...
Cán bộ Ban CHQS huyện Mai Châu thường xuyên bám cơ sở, vận động đồng bào dân tộc Mông, xã Pà Cò xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang.
Theo ông Sùng A Sa, xóm Chà Đáy (Pà Cò) mỗi khi nhà nào có người chết, con cháu trong họ cùng bà con dân bản đến nhà tang chủ để giúp đỡ, lo chuyện tang ma. Sau khi tắm rửa xong, người ta đem thi thể người chết đặt trên ván gỗ giữa nhà rồi người con trai trưởng mời thầy cúng về làm lễ đưa đường, chỉ lối cho linh hồn người chết về với tổ tiên. Đây là nghi lễ không thể thiếu được trong bất cứ đám tang nào của người Mông. Tuy nhiên, điều đáng nói là khi một người trong gia đình mất nhưng người thân của họ xem như còn sống nên vẫn giữ lối sinh hoạt thường ngày, người đến thăm viếng vẫn bón cơm cho người chết. Trong quá trình làm tang ma, người ta không cho vào quan tài như các dân tộc khác mà họ buộc thi thể người chết lên giá đỡ dựng bên cạnh bàn thờ đến khi hạ huyệt mới cho vào quan tài. Mỗi đám ma thường kéo dài từ 5 - 7 ngày. Quá trình tổ chức tang ma, việc ăn uống linh đình, tốn kém vẫn diễn ra...
Trước thực trạng đó, cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các ngành, đoàn thể huyện Mai Châu đã tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc Mông xóa bỏ tập tục lạc hậu này. Tuy nhiên, vì rào cản về nhận thức, lại thêm những phong tục tập quán đã ăn sâu vào tiềm thức nên việc tuyên truyền, vận động gặp nhiều khó khăn. Đồng chí Vì Thanh Thoả, Phó Chủ tịch UBMTTQ huyện Mai Châu cho biết: Khó nhất là khi đến vận động, người dân thường né tránh, không nghe bởi đây là vấn đề nhạy cảm mang yếu tố tâm linh và kiêng kỵ. Tuy vậy, với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị nhằm tích cực triển khai mô hình “Thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang” của đồng bào dân tộc Mông, từ đầu năm 2016, UBMTTQ huyện đã phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội đẩy mạnh tuyên truyền nhằm bài trừ các hủ tục lạc hậu trong tang ma.
Cùng với đó, UBND huyện Mai Châu phối hợp với Ban Dân tộc tỉnh đưa người có uy tín trong đồng bào dân tộc Mông ở 2 xã Hang Kia, Pà Cò đi học hỏi kinh nghiệm trong việc tổ chức tang ma của người Mông ở 2 tỉnh Lào Cai, Yên Bái về tuyên truyền, vận động người thân, dòng họ làm theo. Việc triển khai mô hình bước đầu đã đạt được một số kết quả nhất định. Tuy nhiên, tính đến nay mới có xã Pà Cò triển khai thực hiện. Tháng 6/2016, lần đầu tiên ở Pà Cò có gia đình đưa người chết vào quan tài. Đó là gia đình ông Sùng A Chừ, xóm Chà Đáy. Sau khi mẹ mất, ông Chừ đã tổ chức khâm niệm vào quan tài, không để ngoài, không thực hiện tập tục bón cơm cho người chết. Việc tổ chức tang ma được tiến hành nhanh, gọn, không để thi thể người chết trong nhà quá 48h.
Tiếp sau đó là gia đình ông Mùa A Páo, xóm Xà Lĩnh, sau khi có người qua đời, gia đình tổ chức khâm niệm vào quan tài, trong tang ma không có cảnh mổ trâu, thịt lợn, ăn uống linh đình. Thấy được những lợi ích từ việc tổ chức tang ma theo nếp sống văn minh, mới đây, gia đình ông Phàng A Sồng, xóm Pà Cò Con từ chỗ để người chết (ông nội) treo dây đã hạ xuống cho vào quan tài để làm lễ.
Tuy nhiên, bên cạnh những gia đình có nếp nghĩ, cách làm mới ở Pà Cò nói riêng và đồng bào dân tộc Mông ở Mai Châu nói chung vẫn còn nhiều người mang nặng tư tưởng mê tín dị đoan, duy trì các hủ tục lạc hậu. Người ta chỉ tuân theo những quy định, quy ước trong dòng họ, nội tộc, cộng đồng dân cư. Đại bộ phận gia đình đồng bào người Mông vẫn duy trì việc tổ chức ma chay với cỗ đám linh đình. Trong lễ tang, nhiều gia đình vẫn để người chết trong nhà dài ngày, không khâm niệm vào quan tài, thịt trâu, bò còn bắt buộc; coi trọng lễ nghi, cúng bái... gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, kinh tế của các hộ dân, nhất là đối với các hộ có điều kiện kinh tế khó khăn.
Để bài trừ các hủ tục lạc hậu trong đời sống đồng bào dân tộc Mông, theo đồng chí Vì Thanh Thỏa, cùng với công tác tuyên truyền, huy động sự tham gia, vào cuộc của những người có uy tín trong cộng đồng thì việc nêu cao vai trò, trách nhiệm và tính gương mẫu của đội ngũ CB, ĐV luôn có ý nghĩa quan trọng, bởi tâm lý của phần đông đồng bào dân tộc Mông chỉ tin vào những điều “mắt thấy, tai nghe”. Do vậy, những việc làm gương mẫu của CB, ĐV trong xóa bỏ tập quán lạc hậu, thực hiện nếp sống văn minh sẽ có giá trị thuyết phục trong việc vận động bà con làm theo. Trong đó, việc đưa thi thể người thân vào quan tài sau khi qua đời, không tổ chức cỗ bàn linh đình trong tang ma của các dòng họ Sùng, họ Mùa, họ Phàng ở Pà Cò thời gian qua chính là minh chứng rõ nét nhất cho sự thay đổi về nhận thức của một bộ phận đồng bào người Mông thực hiện nếp sống văn minh trong tang ma.
Vũ Phong
Phát triển bởi ICT GROUP.
.jpg)
