Những đặc trưng sinh hoạt truyền thống của người Mường từ săn bắt đến trồng trọt, ruộng rẫy, từ việc sử dụng sản phẩm thu được đến phong cách ứng xử, định hình nét văn hoá ẩm thực, văn hoá giao tiếp đậm đà sắc thái. Trong trồng trọt, người Mường thu sản phẩm từ hai hình thức canh tác ruộng và rẫy (rẫy, tác giả gọi là ruộng khô). Ruộng là những mảnh đất bằng, xếp chồng cạnh nhau theo thế bậc thang, dễ trồng và dễ tưới nước. Rẫy làm trên sườn đồi, sườn núi, độ dốc càng lớn càng khó làm, thường trồng lúa và hoa màu sau khi đã chặt phá cây và đốt dọn sạch. Tác giả nhấn mạnh kinh nghiệm làm ruộng của người Mường thông qua hệ thống tưới tiêu cho cây trồng. Đó là việc lợi dụng sức nước để đưa nước tưới tiêu cho cây trồng và đưa nước lên ruộng ở thế cao hơn sông, suối (guồng nước). Đồng thời cũng nêu những đặc điểm trong canh tác ruộng rẫy như do điều kiện thiên nhiên, người Mường không sử dụng phân bón để chăm sóc cây trồng mà cây trồng vẫn tốt hoặc không chú trọng trồng vườn, nếu có thì rất sơ sài, rau màu họ trồng xen ở nương rẫy.
Đấy là nguồn thức ăn chủ yếu, đảm bảo cho sự sinh tồn của người Mường. Ngoài ra họ còn có tài săn bắn ở rừng núi và sông, suối. Ngoài cung cấp rau quả tự nhiên, thiên nhiên quanh làng còn là nguồn cung cấp thực phẩm quan trọng cho cuộc sống của người Mường. Vì thế, làng nào cũng có phường săn, tay săn, chài lưới, bắt cá giỏi.
Khi chuẩn bị một bữa ăn lớn, việc phân công làm bếp theo giới tính đáng được chú ý. Đàn bà ở trong nhà thổi cơm, nhặt rau, đàn ông chuẩn bị thịt lợn, thịt gà, vịt ngoài sân. Sau khi cơm, thịt đã chín, họ chia đều ra các mâm bằng lá chuối. Cơm (thường là xôi nếp) họ gói trong lá chuối, còn thịt thái vừa miếng đổ gọn giữa tàu lá chuối (cũng là mâm), bên cạnh đặt dúm muối trắng hay nước chấm tự chế biến và một, hai bát canh bằng cây chuối rừng.
Với người Mường, dù hoàn cảnh túng bấn nhưng sẵn sàng và niềm nở mời cơm khi có khách đến nhà. Bữa cơm khách bao giờ cũng có rượu. Trước khi uống rượu cất, gia chủ mời khách uống rượu cần. Trước khi đặt môi vào chén, chủ khách cùng nâng chén rượu lên ngang trán và cúi đầu. Ông chủ nhà mời khách uống và cũng chưa uống cạn khi khách chưa làm theo ý mình. Nếu khách không uống thì là điều thất lễ.
Lò Cao Nhum
Phát triển bởi ICT GROUP.
.jpg)