(HBĐT) - Trong tâm thức của mỗi người con quê hương Hòa Bình, chiêng Mường đã trở thành một phần quan trọng trong đời sống văn hoá, tinh thần. Trong không khí vui tươi, rộn ràng của những ngày đầu xuân năm mới, khắp nơi vang vọng tiếng chiêng lúc thì nhịp nhàng, trầm bổng, khi thì sôi động, hào hùng.... Chiêng được sử dụng rộng rãi trong đời sống của người dân tộc Mường, đặc biệt không thể thiếu trong các lễ hội xuân.

Đội chiêng Mường phường Thịnh Lang (TP Hòa Bình) tham gia biểu diễn tại hoạt động Vui Tết Độc lập ngày 2/9/2020 cụm dân cư số 9, 11, 13, 14.

Về với đất Mường tỉnh Hòa Bình vào lễ hội xuân của những ngày đầu năm mới, du khách không chỉ được trải nghiệm các hoạt động văn hóa, văn nghệ đặc sắc, hòa mình vào không khí hào hứng, phấn khởi của một số trò chơi dân gian như ném còn, đẩy gậy, bắn nỏ, kéo co..., đắm chìm trong những bộ trang phục truyền thống mà còn được thả hồn trong âm thanh vang vọng trầm bổng, hào hùng của chiêng Mường. Nghệ nhân ưu tú Bùi Thanh Bình, phường Thái Bình (TP Hòa Bình) chia sẻ: "Chiêng Mường là một loại hình văn hóa đặc sắc, mang những nét linh thiêng, huyền diệu, đầy sức hấp dẫn. Tôi đặc biệt muốn phát huy hơn nữa văn hóa chiêng Mường vì chiêng góp phần tạo nên bản sắc của người dân tộc Mường. Chiêng Mường hiện diện mọi lúc, mọi nơi, trong lao động sản xuất đến sinh hoạt đời thường, đời sống tâm linh... Chiêng gắn liền với mỗi người, từ khi sinh ra đến khi tiễn biệt về với ông bà, tổ tiên. Tiếng chiêng vang lên là khi mâm cơm tất niên đã hoàn tất, mời tổ tiên về ăn Tết cùng con cháu. Thời khắc thiêng liêng chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, mọi gia đình trong làng có chiêng đều mang ra đánh để cầu một năm mới may mắn, sức khỏe dồi dào, mùa màng bội thu...”.

Với người dân tộc Mường, chiêng được coi như vật báu, vật thiêng, là linh hồn của xứ Mường. Chiêng có vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh và sinh hoạt hàng ngày của người Mường. Không chỉ là một loại nhạc cụ được người Mường trân quý, tôn sùng mà còn là tài sản quý giá, vật báu, được các gia đình giữ gìn cẩn thận trong từng nếp nhà... 

Vào dịp Tết, tiếng chiêng Mường vang vọng khắp núi rừng làm không khí xóm làng thêm rộn ràng, thắt chặt tình đoàn kết trong Nhân dân, chung tay bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc. Những người đánh chiêng Mường say sưa tấu lên những bài chiêng rộn rã, góp phần tạo nên không khí náo nhiệt, phấn khởi, tràn đầy hạnh phúc của những ngày hội xuân, báo hiệu những niềm vui, sức khỏe, mùa màng bội thu, nhà nhà ấm no trong năm mới. Tiếng chiêng trong những ngày đầu xuân báo hiệu một năm cũ đã qua đi, một năm mới tràn đầy niềm tin, hy vọng đang đến.

Đầu xuân năm mới, tiếng chiêng Mường vang lên trong mỗi nhà không chỉ để mời tổ tiên về ăn Tết, vui xuân với con cháu mà còn mang đến sự an lành, mát mẻ, cầu cho mùa màng bội thu. Một đội chiêng gồm 12 chiêng được gọi là "phường bùa”, tất cả đều mặc trang phục truyền thống dân tộc Mường. "Phường bùa” sẽ đi theo từng nhóm, tấu lên những bài chiêng, ghé thăm từng nhà trong xóm, làng để chúc Tết.

Hiện nay, với nhịp sống hối hả, tấp nập của cuộc sống hiện đại, tưởng chừng như những giá trị văn hóa truyền thống đứng trước nguy cơ dần mai một, lãng quên. Thế nhưng, vào những dịp lễ hội, Tết đến,  xuân về, tiếng chiêng vẫn luôn là tín hiệu báo khai hội. Xác định được ý nghĩa và tầm quan trọng của chiêng Mường trong đời sống tinh thần của Nhân dân, những năm qua, tỉnh đã quan tâm, chú trọng công tác bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa các dân tộc. Những lớp truyền dạy chiêng Mường tại một số địa phương được tổ chức đã tạo cơ hội cho đông đảo Nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ được tiếp xúc, hiểu biết về cách trình tấu chiêng Mường... Chị Nguyễn Thị Thùy, phường Thịnh Lang (TP Hòa Bình) chia sẻ: "Là người sinh ra và lớn lên tại quê hương mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mường, tôi càng thêm tự hào, trân trọng và cũng nhận thức được trách nhiệm của mình trong việc gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Thời gian đầu khi mới theo học cách đánh chiêng Mường, tôi gặp không ít khó khăn, trở ngại. Thế nhưng với sự động viên và chỉ dẫn nhiệt tình của mọi người, tôi được tiếp thêm sức mạnh và động lực để tự tin theo đuổi tình yêu với chiêng Mường. Giờ đây, tôi rất vinh dự và tự hào khi được là một thành viên trong đội chiêng của tổ dân phố số 9”.