(HBĐT) - Di chỉ hang Chổ thuộc xóm Hui, xã Cao Sơn (Lương Sơn), theo tiếng Mường có nghĩa là hang ốc, vì trong hang có rất nhiều vỏ ốc nằm rải đều khắp nền hang. Hang Chổ là nơi cư trú lâu dài của cư dân tiền sử Hòa Bình, đồng thời còn là di chỉ xưởng có niên đại trên dưới 10.000 năm cách ngày nay.


Hang Chổ, xã Cao Sơn (Lương Sơn) có lòng hang rộng, trong lớp trầm tích có nhiều vỏ ốc, xương động vật hóa thạch, một số mảnh tước và công cụ lao động.

Hang Chổ nằm ở phía Tây Nam dãy núi Sáng, cửa hang là một mái đá cao ráo, thoáng mát, hang có 2 cửa ngăn cách nhau bởi một tảng đá lớn. Hang ăn sâu vào lòng núi và dần thu hẹp vào trong. Phía trước cửa hang là một thung lũng rộng, cách không xa hang nhấp nhô một dãy đồi thấp, có dòng suối nhỏ chảy ngang qua, cây cối trong thung lũng quanh năm tươi tốt. Nền hang Chổ có rất nhiều vỏ ốc dải đều từ cửa hang tới tận đáy hang. Từ cửa hang tiến vào trong thấy nổi lên một tầng văn hóa với các nhuyễn thể ốc gắn kết với nhau thành tảng lớn, vẫn còn thấy một số công cụ đá dạng cuội ghè dính chặt vào các nhuyễn thể đó. Trong lớp trầm tích có nhiều xương động vật hoá thạch, một số mảnh tước và công cụ lao động. 

Di chỉ hang Chổ đã được nhà khảo cổ học người Pháp, bà M.Colani khai quật từ ngày 9 - 13/12/1926. Qua 3 lần điều tra, thám sát và nghiên cứu vào các năm 1926, 1984, 1998, hiện vật thu được khá phong phú về số lượng, đa dạng về chủng loại, trong đó di vật đá chiếm số lượng lớn, bao gồm nhiều loại hình khác nhau. Căn cứ theo đó, các nhà khảo cổ học cho rằng: Di chỉ hang Chổ là nơi cư trú khá lâu của người nguyên thủy (thể hiện ở tầng văn hoá rất dày) dựa vào số lượng mảnh tước lớn, mảnh vỡ công cụ nhiều. Đồng thời còn phát hiện một số hạch đá có thể tích lớn (có vết bổ dở) là nguyên liệu chế tác công cụ chứng tỏ di tích còn là di chỉ xưởng. Tất cả các hiện vật thu được trong các lần nghiên cứu, khai quật hiện được bảo quản và tiếp tục nghiên cứu ở kho của Viện Khảo cổ học và kho của Viện Bảo tàng lịch sử Việt Nam. 

Về niên đại, hang Chổ trong tương quan với các di tích Hòa Bình khác. Hang có những yếu tố biểu hiện của một giai đoạn cao của Văn hóa Hòa Bình. Căn cứ vào tổng thể di vật có thể ra một khung niên đại tương đối của di tích trên dưới 10.000 năm trong giai đoạn chuyển tiếp sang trung kỳ đá mới ở nước ta. Di vật đá ở hang Chổ biểu hiện những đặc trưng của di vật Văn hóa Hòa Bình. Công cụ làm bằng đá cuội chiếm đa số, trong đó gồm cả những hòn cuội nguyên và những loại làm từ mảnh cuội tách mỏng. Ngoài những loại hình công cụ thuộc nhóm truyền thống như công cụ rìa lưỡi dọc, công cụ rìa liên tiếp, mũi nhọn… nổi bật lên là những đặc chủng công cụ đá Hòa Bình, gồm công cụ hình bầu dục, hình hạnh nhân, hình chữ nhật và rìu ngắn loại di vật có nhiều lỗ vũm nhỏ mà bà M.Colani gọi là pierres à cuppules thường gặp trong các di tích Hòa Bình khác cũng có mặt ở đây. Tầng văn hóa chủ yếu là nhuyễn thể ốc còn có các vỏ trai sông rất to, dày cho thấy khí hậu trong vùng thời kỳ ấy có độ ẩm cao và có các dòng sông, suối lớn trong khu vực. 

Hang Chổ là di tích khảo cổ học quan trọng, có giá trị cao trong công tác nghiên cứu và thăm quan về một nền văn hoá tiền sử nổi tiếng "Văn hóa Hòa Bình”, đến nay cơ bản vẫn giữ nguyên được hiện trạng ban đầu.

Đỗ Hà

Các tin khác


Huyện Lạc Thủy vinh dự đón Bác Hồ về thăm

Trong những ngày đầu toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp, nhân dân huyện Lạc Thủy nói chung và đồn điền Chi Nê, Nhà máy in tiền của chính quyền cách mạng nói riêng đã vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm và làm việc. Đó là dấu ấn không thể phai mờ.

Kỷ niệm 134 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh: Không gian thiêng liêng, hun đúc niềm tự hào dân tộc

Cứ mỗi dịp tháng 5 về, mỗi người con đất Việt lại bồi hồi nhớ về Bác Hồ kính yêu, hướng về Thủ đô Hà Nội, hướng về Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh - trái tim của cả nước với tấm lòng trân trọng, biết ơn và thành kính.

Hội thảo khoa học lịch sử về tinh hoa văn hóa Tây Tiến và du lịch Tây Tiến

Ngày 17/5, Liên hiệp các Hội Khoa học kỹ thuật tỉnh phối hợp Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học lịch sử "Tinh hoa văn hóa Tây Tiến và kết nối du lịch theo con đường bộ đội Tây Tiến" (du lịch Tây Tiến).

Xã Quang Tiến sôi nổi xây dựng đời sống văn hóa

Cuối năm 2023, tuyến đường nối giữa 2 cụm dân cư thuộc xóm Đoàn Kết 1, xã Quang Tiến (TP Hoà Bình) được mở mới và cứng hóa thuận tiện cho việc đi lại, giao lưu, giao thương của nhân dân.

Kỷ niệm 134 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh: Khai mạc Liên hoan Tiếng hát làng Sen năm 2024

Chiều 16/5, tại Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh Nghệ An đã diễn ra lễ Khai mạc Liên hoan Tiếng hát làng Sen năm 2024. Đây là chương trình nghệ thuật do Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Nghệ An tổ chức nhằm Kỷ niệm 134 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2024).

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục