(HBĐT) - Trong quá trình trưởng thành của LLVT tỉnh đã có những tấm gương chiến đấu anh dũng làm cho quân thù khiếp sợ. Một trong số đó là anh hùng LLVT, liệt sỹ Triệu Phúc Lịch - người con ưu tú của xã Toàn Sơn (Đà Bắc).

Sinh ra và lớn lên trong cảnh quê hương bị thực dân Pháp xâm lược, chiếm đóng. Triệu Phúc Lịch đã sớm giác ngộ cách mạng và đã trở thành đội viên tự vệ cứu quốc. ông cũng chính là một trong số hơn 30 đội viên tham gia lớp huấn luyện quân sự đầu tiên do Ban cán sự Đảng tỉnh tổ chức tại khu căn cứ cách mạng Giằng - Sèo (Tu Lý) vào tháng 2/1945. Trở về từ lớp huấn luyện quân sự, Triệu Phúc Lịch đã được giao làm đội trưởng đội tự vệ cứu quốc của xã Toàn Sơn.

Tượng đài chiến thắng của du kích xã Toàn Sơn, nơi ghi dấu chiến công anh hùng Triệu Phúc Lịch. 

Dưới sự chỉ huy của Triệu Phúc Lịch, đội tự vệ cứu quốc và sau này là trung đội du kích Toàn Sơn đã giành được nhiều chiến công xuất sắc. Trong thời gian gần 5 năm tham gia cách mạng và hơn 2 năm trực tiếp chỉ huy trung đội du kích, Triệu Phúc Lịch đã tham gia chiến đấu 10 trận, tiêu diệt 14 tên, bắt sống 4 tên, thu 7 súng. Điển hình là vào tháng 8/1947, Triệu Phúc Lịch chỉ huy trung đội tổ chức đánh 3 trận phục kích địch tại dốc Tam, dốc Voi, xã Hiền Lương khi địch từ sông Đà vào khu căn cứ cách mạng Hiền Lương - Tu Lý, diệt 13 tên, thu 3 súng. Trong đó, Triệu Phúc Lịch thu 1 súng, diệt 3 tên.

 

Những trận phục kích đánh địch của trung đội Toàn Sơn do Triệu Phúc Lịch chỉ huy đã làm kẻ thù khiếp sợ. Chúng không dám ngang nhiên, liều lĩnh hành quân càn quét vào Toàn Sơn và các vùng lân cận. Bọn phản động trong vùng không dám nổi dậy chống phá cách mạng.

 

Liên tục gặp những tổn thất nặng nề khi phải đối mặt với trung đội dân quân du kích do Triệu Phúc Lịch chỉ huy. Nhằm thực hiện âm mưu tiêu diệt trung đội du kích Toàn Sơn, ngày 5/9/1947, một đại đội lính lê dương và lính dõng từ chợ Bờ hành quân xuống tàn phá khu bến Chương, xóm Mơ - Chiềng, Ké, Ngù (Hiền Lương). Chúng kéo quân về khu vực Tu Lý chiếm đóng ở xóm Cháu rồi kết hợp với bọn địch từ thị xã Hoà Bình vào tạo thành 2 gọng kìm bí mật tiến đánh xã Toàn Sơn. Nhận được mật báo, Triệu Phúc Lịch đã kịp thời sơ tán nhân dân vào rừng và tổ chức chiến đấu với thế trận liên hoàn gồm súng, đạn, gươm, dao găm, dao quắm, nỏ, tên tẩm thuốc độc và nhiều hầm chông, bẫy đá... Khi toàn bộ đội hình địch vào trận địa mai phục, Triệu Phúc Lịch đã ra lệnh đồng loạt nổ súng tiêu diệt. Bị đánh bất ngờ, ngay loạt đạn đầu tiên đã có 3 tên bị tiêu diệt và 5 tên bị thương. Hoảng sợ, địch đã tháo chạy xuống theo đường mòn để rút về Tu Lý. Quyết không để cho chúng chạy thoát, Triệu Phúc Lịch đã trực tiếp chỉ huy một tổ bí mật luồn rừng để đón đầu mai phục trên đoạn đường độc đạo. Với thế chủ động, Triệu Phúc Lịch đã bất ngờ lao vào tên địch để cướp súng. Chỉ với tay không, Triệu Phúc Lịch đã quật ngã tên lính lê dương. Sau một hồi vật lộn, Triệu Phúc Lịch đã giết chết tên lính lê dương rồi cướp lấy khẩu trung liên chạy vào rừng. Ngay lúc đó có một tốp địch xuất hiện, chúng đã nổ súng làm Triệu Phúc Lịch bị thương nặng. Dù vậy anh vẫn cố sức lăn xuống suối nhưng chúng vẫn đuổi theo và bắn cả băng đạn còn lại. Anh hy sinh khi cách trận địa vài chục mét.

 

Kết quả trận chiến đấu chống càn của đội du kích xã Toàn Sơn do Triệu Phúc Lịch chỉ huy đã tạo tiếng vang lớn lan rộng khắp vùng địch tạm chiếm và khẳng định lối đánh du kích ở vùng tạm chiếm đạt hiệu quả cao. Trung đội du kích Toàn Sơn chính là đơn vị du kích đầu tiên của tỉnh sử dụng vũ khí thô sơ chặn đánh địch và giành thắng lợi, đã cổ vũ, động viên rất lớn tinh thần chiến đấu của nhân dân Đà Bắc và các đội du kích trong toàn tỉnh.

 

Với chiến công đặc biệt xuất sắc, liệt sỹ Triệu Phúc Lịch đã được Nhà nước truy tặng Huân chương kháng chiến hạng nhất. Đặc biệt, ngày 11/6/1999, liệt sỹ Triệu Phúc Lịch đã được Nhà nước truy tặng danh hiệu anh hùng LLVTND.

 

                                                                                                   Mạnh Hùng