(HBĐT) - Tình hình tệ nạn ma tuý trên địa bàn tỉnh vẫn diễn biến, tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, hoạt động mua bán, tàng trữ, sử dụng ma túy tổng hợp trong giới trẻ (nhất là ma túy dạng đá và một số dạng mới hình thức, nhãn mác trá hình tinh vi) có xu hướng tăng mạnh trong thời gian qua.

Theo kết quả rà soát sơ bộ, đến thời điểm đầu tháng 6/2020, số người nghiện có mặt tại cộng đồng là 1.477 người, giảm 34 người so với năm 2019. Số xã, phường, thị trấn có người nghiện là 120/151, giảm 28 xã (do sáp nhập địa giới hành chính cấp xã, năm 2019 là 148/210); người nghiện là nam có 1.458 người (chiếm 98,7%), nữ có 19 người (chiếm 1,3%); độ tuổi từ 18 đến dưới 30 tuổi có 420 người (chiếm 28,4%), trên 30 tuổi có 1.057 người (chiếm 71,6%). Ngoài ra, số người nghi nghiện là 250 người, đáng chú ý trong số đó có người sử dụng ma túy ở lứa tuổi chưa thành niên (dưới 18 tuổi), thực trạng này đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ ma túy xâm nhập học đường.

Thanh thiếu niên là độ tuổi có nhu cầu học và chơi rất lớn, lứa tuổi này luôn ở tâm thế muốn tìm tòi, khám phá để khẳng định mình trước bạn bè, do vậy, những sinh hoạt trong nhóm bạn bè rất dễ tác động đến các em. Tự bản thân các em suy nghĩ còn non nớt, dễ bị lôi kéo, thích ăn chơi đua đòi, dễ bị ảnh hưởng bởi lối sống gấp, lối sống hưởng thụ một cách cực đoan. Nếu không ngăn chặn kịp thời các em dễ buông xuôi phó mặc, lao vào cuộc chơi và dễ rơi vào tầm ngắm của đối tượng xấu.

Nguy hiểm hơn, một số em có quan niệm sai lầm cho rằng chơi thuốc lắc hay ma túy đá chỉ gây hưng phấn tức thời, nhằm giải trí cho vui, chứ hoàn toàn không gây nghiện. Các em sử dụng ma túy đá để vui chơi hết mình, chứng tỏ đẳng cấp mà không biết rằng nó có sức tàn phá ghê gớm đến sức khỏe, gây ảnh hưởng xấu đến xã hội: chém giết người vô cớ, cuồng dâm, hoang tưởng, mất kiểm soát hành vi của mình, nặng hơn sẽ mắc bệnh tâm thần, suy kiệt thể chất; các cơ quan nội tạng sẽ nhanh chóng suy yếu, kiệt quệ, tàn phá hệ thống dây thần kinh, hủy hoại não bộ gấp nhiều lần so với thuốc lắc…

Thực tế cho thấy, thời gian qua, một số loại ma túy nhắm vào học sinh, như: "Tem giấy”, là loại ma tuý học đường mới nổi, còn gọi là "bùa lưỡi”, có kích thước 1,5×1,5 cm, trong một miếng bìa có khoảng 25 tem giấy, chúng đều được tẩm LSD (Axit Lysergic Diethylamide), được xem là một hợp chất gây ảo giác rất mạnh. Trên bìa in hình các nhân vật nổi tiếng như Einstein hay các ca sĩ thế giới, giống như miếng bìa chơi của trẻ con.

"Bóng cười” là khí gây cười, tên hóa học là Đinitơ monoxit hay nitrous oxide, là hợp chất hóa học với công thức N2O. Khi bơm vào bóng bay, gọi là bóng cười (funkyball). Loại khí trong bóng cười khi hít vào có khả năng tác động mạnh lên 1 điểm của hệ thần kinh gây cười, tạo cảm giác lâng lâng sảng khoái cho người sử dụng.

"Kẹo dẻo” là tên gọi nôm na ám chỉ các loại thực phẩm tẩm cần sa (marijuana edibles) xuất hiện dưới dạng gum (gummy bear). Nhìn qua vẻ bề ngoài, kẹo dẻo trông hấp dẫn và ngon mắt như những loại kẹo cao su khác, được đóng trong bao bì có màu sắc sặc sỡ, bắt mắt.

"Kẹo cục gạch” là một loại ma túy tổng hợp mới (matylen dioxymetamphetamine - MDMA), viên nén màu xanh, hình hộp chữ nhật, trọng lượng 12,315 g. Người sử dụng loại thuốc này có thể "bay” thâu đêm không biết mệt.

"Quả dâu tây nhanh" (strawberry quick) là loại ma túy tổng hợp methamphetamine (meth) có mùi vị dâu tây nhắm vào giới trẻ, được mô tả như 1 loại kẹo có vị ngọt và tan trong miệng.

Các bậc phụ huynh cần biết một số dấu hiệu cảnh báo giúp phát hiện nếu trẻ bị nghiện ma túy. Dấu hiệu cảnh báo về thể chất: mắt đỏ ngầu, đồng tử lớn hơn hoặc nhỏ hơn bình thường. Dùng thuốc nhỏ mắt để cố gắng che giấu các dấu hiệu này. Thay đổi trong ăn uống hoặc ngủ nghỉ. Đột nhiên tăng cân hoặc giảm cân. Ít quan tâm đến việc chải chuốt, chăm sóc ngoại hình. Hơi thở, cơ thể hoặc quần áo có mùi bất thường. Run, nói lắp hoặc phối hợp kém.

Dấu hiệu về hành vi: trốn học, ít đến trường. Nhu cầu về tiền bạc hoặc các vấn đề tài chính không giải thích được. Có thể mượn hoặc ăn cắp tiền. Có các hành vi mập mờ, hay giấu giếm. Đòi hỏi sự riêng tư nhiều hơn, khóa cửa, tránh tiếp xúc bằng mắt. Thay đổi bạn bè, những nơi ưa thích và những sở thích đột ngột. Thường xuyên gây rắc rối (đánh nhau, các hoạt động bất hợp pháp…).

Dấu hiệu cảnh báo về tâm lý: Tính cách hoặc thái độ thay đổi không giải thích được. Thay đổi tâm trạng đột ngột, hay cáu gắt, tức giận. Đôi khi hiếu động thái quá, kích động hoặc choáng váng bất thường. Thiếu động lực, lo âu hoặc hoang tưởng không có lý do.

Khi bước vào tuổi thanh thiếu niên, trẻ đối mặt với nhiều nguy cơ sa vào các tệ nạn xã hội, trong đó có ma túy. Cần thực hiện truyền thông một cách sâu rộng, khoa học và hấp dẫn để trang bị kiến thức, kỹ năng phòng, chống ma túy cho lứa tuổi thanh thiếu niên. Ban giám hiệu các trường phổ thông quan tâm, tạo điều kiện tổ chức các hoạt động truyền thông phòng, chống ma túy cho giáo viên, học sinh thường xuyên, để nâng cao kiến thức, kỹ năng phòng, chống ma túy cho bản thân cũng như người thân trong gia đình và cộng đồng. Việc phối hợp giữa gia đình, nhà trường trong việc hỗ trợ, giám sát con em mình trước cám dỗ của ma túy là rất quan trọng. Tình trạng trẻ vị thành niên nghiện ma túy đang là vấn đề nhức nhối, rất cần sự quan tâm, giúp đỡ của gia đình và xã hội. Gia đình có con ở độ tuổi này cần lưu ý, nếu phát hiện con sử dụng ma túy hãy nhờ đến sự hỗ trợ chuyên nghiệp của các cơ sở cai nghiện ma túy, để có biện pháp cai nghiện ma túy cho con phù hợp.

Linh Phương (Sở LĐ-TB&XH)