(HBĐT) - Hiện nay, tình trạng sinh con thứ 3 trở lên đang có chiều hướng gia tăng, riêng 4 tháng đầu năm nay, trong tổng số 2.889 trẻ sinh ra có 435 trường hợp sinh con thứ 3 trở lên (chiếm 15,06%). Làm thế nào để giảm số trường hợp sinh con thứ 3 trở lên hiện là thách thức lớn đối với ngành dân số của tỉnh.

Gia tăng tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên là thực trạng chung của nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh. Đáng nói, tình trạng này không chỉ rơi vào các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, mà còn diễn ra tại các vùng trung tâm, nơi có điều kiện kinh tế phát triển, trong số đó, nhiều trường hợp là cán bộ, đảng viên. Chia sẻ về tình trạng sinh con thứ 3 trở lên của địa phương, đồng chí Đặng Thúy Xuân, cán bộ phụ trách Phòng DS-KHHGĐ (Trung tâm Y tế huyện Lạc Sơn) cho biết: Mặc dù cấp ủy, chính quyền địa phương và ngành Y tế đã triển khai nhiều hoạt động nhằm nâng cao chất lượng dân số, tuy nhiên, nhiều người dù nắm và hiểu rõ chính sách DS - KHHGĐ nhưng vẫn cố tình lách luật để sinh thêm con. Trong năm 2020, huyện đã có 270 trường hợp sinh con thứ 3, chiếm 15,4%, trong đó, 17 trường hợp là đảng viên. Nhiều địa phương có tỷ lệ sinh con thứ 3 cao như: Xã Tự Do 24%, Định Cư 35%, Yên Nghiệp 26%, Ngọc Sơn 24%, Văn Sơn 19%, Xuất Hóa 19%... 

Trong giai đoạn vừa qua, công tác DS - KHHGĐ của tỉnh đạt được những kết quả quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của Nhân dân. Nhận thức, hành vi của đại bộ phận người dân về chính sách DS - KHHGĐ có những chuyển biến tích cực. Quy mô gia đình có 2 con được chấp nhận ngày càng rộng rãi đã tác động trực tiếp, tích cực đến sự phát triển KT-XH ở địa phương. Tuy nhiên, theo kết quả Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, mức sinh của tỉnh là 2,34 con/phụ nữ trong độ tuổi sinh sản; là 1 trong 33 tỉnh/thành phố chưa đạt mức sinh thay thế. Tình trạng sinh con thứ 3 trở lên cũng gia tăng liên tục, từ 9,84% năm 2018 lên 13,8% năm 2020, riêng 4 tháng đầu năm nay có 15,06% trường hợp sinh con thứ 3 trở lên. Tỷ lệ đảng viên sinh con thứ 3 trở lên cũng có xu hướng tăng, năm 2018 có 72 trường hợp, đến năm 2020 có 133 trường hợp, số đảng viên vi phạm có hình thức xử lý là 60,1%. Tình trạng sinh con thứ 3 trở lên diễn ra tại tất cả các huyện, thành phố, một số địa phương có tỷ lệ cao như: Lạc Thủy, Lương Sơn, Kim Bôi, Cao Phong, Yên Thủy…

Thời gian qua, nhằm mục tiêu giảm tình trạng sinh con thứ 3 trở lên, nhiều hoạt động được triển khai thực hiện như: Đẩy mạnh  tuyên truyền, phổ biến, vận động, giáo dục; triển khai tích cực các dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ; tăng cường kiểm tra, giám sát của các cấp ủy, chính quyền trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về hôn nhân, gia đình, chính sách DS/KHHGĐ và công tác thi đua, khen thưởng, xử lý vi phạm... Dù vậy, tình trạng sinh con thứ 3 trở lên vẫn tăng nguyên nhân chủ yếu do: Một số cấp ủy, chính quyền chưa thực sự quan tâm, có nơi xuất hiện tư tưởng chủ quan về những kết quả đạt được trong công tác dân số. Một số đối tượng chấp nhận các hình thức xử lý vi phạm để sinh con thứ 3, trong khi đó, chưa có chế tài cụ thể, rõ ràng ghi trong văn bản của T.Ư, địa phương trong việc xử lý các trường hợp vi phạm. Việc xử lý người vi phạm chính sách DS/ KHHGĐ chưa nghiêm, chưa thống nhất, thiếu đồng bộ và chưa đủ mạnh để giáo dục, răn đe, nhất là trong cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên còn thiếu kiên quyết, chưa kịp thời… gây tác động tiêu cực, hạn chế đến phong trào vận động thực hiện chính sách DS/KHHGĐ trong Nhân dân. Ngoài ra, còn có văn bản có nội dung làm cho người dân hiểu chưa đúng, có cơ hội lạm dụng để đối phó với cơ quan, tập thể về việc vi phạm của mình.