Tờ mờ sáng, tiếng thuyền máy vang lên trong không gian tĩnh lặng chở trẻ em xóm Ngòi, xã Suối Hoa (Tân Lạc) băng qua sông Đà học lấy cái chữ. Ngày nắng cũng như mưa, phải mất gần 1 giờ học sinh xóm Ngòi mới có thể tới lớp. Nằm trong quy hoạch vùng lõi khu du lịch quốc gia hồ Hòa Bình, xóm Ngòi có tiềm năng lớn nhưng phát triển chưa tương xứng…

Như thường lệ, anh Bùi Văn Liến ở xóm Ngòi dậy từ 5h để đồng hành cùng các con tới trường. Mất chừng 15 - 20 phút, chiếc thuyền máy của anh Liến mới vượt qua sông Đà cập cảng Ngòi Hoa. Từ vị trí này đến trường học của các con khoảng 5 km. Anh Liến chia sẻ: "Với mong muốn các con được học cái chữ, vợ chồng tôi thay phiên nhau đưa con đi học. Do địa hình cách trở nên sau khi vào học, phụ huynh ngồi đến trưa chờ con tan lớp. Bởi nếu quay trở về nhà làm việc cũng không kịp thời gian mà chi phí đi lại đắt đỏ; nếu thuê thuyền và xe đưa đón con tới lớp phải chi 50.000 - 60.000 đồng/ngày. Do đó, mỗi hộ thường chỉ một người làm kinh tế  để chi phí trong gia đình. Bên cạnh những khó khăn về kinh tế, việc con trẻ đi học qua sông cũng tiềm ẩn những nguy hiểm, đặc biệt khi xảy ra mưa to, gió lớn”.

Xóm Ngòi hiện có 95 hộ với trên 320 nhân khẩu. Dân cư sinh sống biệt lập, cách trở bởi dòng sông Đà. Nếu di chuyển qua sông đến trung tâm xã gần 20km, đi đường bộ vòng lên xã Phú Cường khoảng 40km. Thu nhập bình quân đầu người của xóm đạt 26 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo chiếm trên 30%.

Anh Bùi Văn Đậu, Trưởng xóm Ngòi cho biết: "Xã có duy nhất xóm Ngòi sinh sống biệt lập bên kia sông nên việc đi lại, thực hiện các thủ tục hành chính có nhiều bất cập. Chi phí đi lại đắt đỏ, việc vận chuyển hàng hóa, nguyên vật liệu xây dựng rất khó khăn. Cùng với đó, trên địa bàn hệ thống hạ tầng thiết yếu chưa được đầu tư xây dựng nhiều để đáp ứng nhu cầu dân sinh”. 

Trong phát triển kinh tế, người dân xóm Ngòi chủ yếu dựa vào nguồn nước hồ sông Đà để nuôi trồng thủy sản, phát triển du lịch cộng đồng. Toàn xóm hiện có 5 cơ sở kinh doanh dịch vụ homestay. Với lợi thế về cảnh quan thiên nhiên, núi rừng hùng vĩ, bản sắc văn hóa dân tộc Mường đã thu hút du khách đến thăm quan,trải nghiệm. Tuy nhiên, sau đại dịch Covid-19, các cơ sở lưu trú vắng khách, hoạt động kém hiệu quả. Mô hình nuôi cá lồng duy trì trên 300 lồng cá, chủ yếu các giống cá lăng, trắm đen, chiên…; giá thành, thị trường tiêu thụ ổn định, cung cấp cho các nhà hàng, tư thương trên địa bàn và các vùng lân cận. Do các cơ sở chăn nuôi theo hướng tự phát, chưa áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật nên còn xảy ra tình trạng cá chết bởi dịch bệnh.

Một trong những vấn đề trăn trở lớn nhất đối với người dân hiện nay là cơ sở hạ tầng thiết yếu chưa được quan tâm đầu tư xây dựng. Trên địa bàn xóm chưa có công trình nước sạch, 100% người dân sử dụng nước từ khe núi dẫn về để phục vụ sinh hoạt, nguồn nước chưa được kiểm nghiệm, tiềm ẩn nguy cơ mắc các bệnh về đường tiêu hóa, da liễu… Các tuyến đường giao thông liên xóm chủ yếu là đường đất, lầy lội vào mùa mưa, bụi bặm vào mùa khô. Hạ tầng viễn thông chưa được xây dựng, sóng điện thoại, mạng internet chập chờn. 

Đồng chí Đinh Văn Bượng, Phó Chủ tịch UBND xã Suối Hoa cho biết: "Địa bàn xóm Ngòi trải rộng, cách xa trung tâm xã nên ít nhiều ảnh hưởng đến phát triển KT-XH địa phương. Từ thực tế đó, cấp ủy, chính quyền địa phương mong muốn Nhà nước đẩy nhanh tiến độ xây dựng quy hoạch chung, quan tâm xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp với điều kiện thực tế tại cơ sở. Tập trung nguồn lực đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng thiết yếu như đường giao thông, công trình nước sạch, hạ tầng viễn thông… Đẩy mạnh phát triển các mô hình nuôi cá lồng, chuyển giao, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc để phát triển du lịch cộng đồng. Qua đó từng bước giảm nghèo, ổn định đời sống Nhân dân, góp phần phát triển tương xứng với tiềm năng nằm trong quy hoạch vùng lõi khu du lịch quốc gia hồ Hòa Bình.