Những năm qua, công tác bảo vệ, phát triển rừng được tỉnh quan tâm chỉ đạo thực hiện; ý thức của người dân trong bảo vệ tài nguyên rừng, trồng mới rừng ngày càng được nâng cao. Trung bình mỗi năm, toàn tỉnh trồng mới và trồng rừng sau khai thác bình quân đạt từ 6.000 - 7.000 ha. Nhiều mô hình phát triển kinh tế dưới tán rừng (KTDTR) mang lại hiệu quả cao như chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi ong lấy mật.

Lạc Thủy là một trong những địa phương tiên phong phát triển chăn nuôi gia cầm dưới tán rừng. Toàn huyện có 31/61 trang trại, 135/235 gia trại chăn nuôi gà dưới tán rừng. Quy mô chăn nuôi của mỗi trang trại khoảng 3.000 - 5.000 con gà; thu nhập từ 600  - 800 triệu đồng/năm/trang trại. Là một trong những hộ dân tiêu biểu phát triển KTDTR của huyện, anh Phạm Văn Dân, thôn 7, xã Phú Nghĩa chia sẻ: Với 2 ha rừng trồng, gia đình tôi nuôi 3.000 con gà đẻ trứng và 4.000 con gà thương phẩm. Nuôi gà dưới tán rừng phòng được nhiều dịch bệnh và đảm bảo vệ sinh môi trường vì ở xa khu dân cư. Trung bình gia đình thu nhập từ nuôi gà dưới tán rừng đạt 700 triệu đồng/năm. 

Toàn tỉnh có khoảng 225.468,4 ha rừng (gồm cả rừng tự nhiên và rừng trồng) có thể phát triển lâm sản ngoài gỗ, cây dược liệu dưới tán rừng. Người dân tập trung trồng một số cây như: Sa nhân, ba kích, hà thủ ô, đinh lăng, nghệ đen, sâm cát, hương nhu, lá dong. Một số HTX trên địa bàn tỉnh đã liên kết với các hộ dân thu mua dược liệu, đầu tư máy móc, chuẩn hóa quy trình sản xuất, liên kết quảng bá để xây dựng phát triển các thương hiệu từ thảo dược. 

Với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, đa dạng về hệ sinh thái rừng cùng sự độc đáo trong bản sắc văn hóa dân tộc Thái, Mường, Dao, Mông…, một số địa phương đã khai thác tiềm năng để phát triển du lịch như: du lịch cộng đồng, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch sinh thái gắn với di tích lịch sử và văn hóa tâm linh. Một số địa điểm du lịch cộng đồng tại xã Pà Cò, Hang Kia (Mai Châu); Đá Bia, Hiền Lương, xóm Sưng (Đà Bắc) tổ chức cho du khách trải nghiệm, khám phá những khu rừng nguyên sinh hùng vĩ. 

Đồng chí Đinh Công Sứ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh: Hiện tỉnh tập trung phát triển rừng sản xuất gỗ lớn. Nhằm khắc phục những hạn chế trong phát triển rừng sản xuất, đồng thời nâng cao nhận thức về vai trò của rừng sản xuất, tạo tiền đề cho tăng trưởng trong dài hạn cần phải đầu tư thâm canh, kéo dài chu kỳ sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng rừng sản xuất bằng việc sử dụng cây giống chất lượng cao; thực hiện quản lý rừng bền vững và cấp chứng chỉ rừng... Tháng 7/2020, Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết số 27-NQ/TU về phát triển bền vững rừng sản xuất đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Với diện tích quy hoạch rừng sản xuất lớn sẽ có nhiều dư địa để phát triển KTDTR. Khi kéo dài chu kỳ kinh doanh rừng gỗ  lớn trên 10 năm người dân sẽ có điều kiện để phát triển KTDTR như trồng cây lâm sản ngoài gỗ, cây dược liệu, cây nông nghiệp, chăn nuôi… Tận dụng tán rừng để phát triển kinh tế giúp bà con có nguồn sinh kế thay thế, có thu nhập khi rừng chưa được khai thác, đồng thời giảm công sức, chi phí đầu tư chăm sóc, nuôi dưỡng rừng, đem lại hiệu quả kinh tế cao. 

Thời gian tới, để nâng cao hiệu quả KTDTR cần phải lựa chọn các loài cây, con nuôi trồng dưới tán rừng phù hợp đặc tính sinh thái của loài. Thí điểm xây dựng các mô hình phát triển KTDTR đem lại hiệu quả cao để nhân rộng. Tổ chức điều tra, đánh giá cụ thể, khoa học về thực trạng phân bố các loài cây lâm sản ngoài gỗ, cây dược liệu giá trị cao dưới tán rừng để đầu tư phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, gắn với thị trường tiêu thụ. Quan tâm thu hút doanh nghiệp đầu tư phát triển các loài lâm sản ngoài gỗ, cây dược liệu có giá trị cao dưới tán rừng. Hỗ trợ thành lập HTX, tổ hợp tác sản xuất, chế biến sâu các sản phẩm đem lại giá trị gia tăng cao. Tăng cường tuyên truyền, vận động người dân chủ động phát triển KTDTR…