Với sự tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân, tính đến ngày 5/6/2025, đã có 280.226.909 lượt ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân về tất cả các nội dung, điều khoản về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Chiều 13/6, báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến nhân dân, ý kiến thảo luận tại tổ và hội trường (lần thứ nhất) của các vị đại biểu Quốc hội và chỉnh lý dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết: Tuyệt đại đa số các ý kiến (99,75%) đều tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; tán thành phạm vi sửa đổi, bổ sung và nội dung cơ bản của dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 như đã nêu trong Tờ trình của Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. 

Qua báo cáo của Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 thấy rằng, Nghị quyết số 60-NQ/TW Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã thống nhất chủ trương về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, về sắp xếp, tinh gọn hợp nhất cơ quan Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp Trung ương, cấp tỉnh, cấp xã. Việc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp nhằm mục tiêu tinh gọn tổ chức bộ máy, tăng cường hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động, tổ chức chính quyền gần dân, sát dân để giải quyết kịp thời, đầy đủ các quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân.

Bên cạnh đó, chủ trương sắp xếp, hợp nhất cơ quan của các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ vào MTTQ Việt Nam cũng thể hiện quyết tâm chính trị của Đảng và Nhà nước trong việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, bảo đảm sâu sát cơ sở, địa bàn, chăm lo có hiệu quả quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân và đoàn viên, hội viên, phù hợp với yêu cầu đổi mới mạnh mẽ về tổ chức, phương thức hoạt động và trách nhiệm chính trị của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên trong giai đoạn tới.

Vì vậy, các nội dung đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 lần này đã thể chế hóa đầy đủ các định hướng, chủ trương nêu trên, tạo cơ sở hiến định vững chắc cho cuộc cách mạng sắp xếp về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ có hiệu quả người dân, doanh nghiệp, đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. 

Có ý kiến cho rằng, lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp này chỉ nên tập trung vào những nội dung phục vụ công tác sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, do đó, đề nghị cân nhắc sự cần thiết sửa đổi, bổ sung các nội dung tại khoản 1 Điều 9 và Điều 10 của Hiến pháp năm 2013.

Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 cho rằng: MTTQ Việt Nam là một bộ phận quan trọng của hệ thống chính trị của nước ta, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân. Việc sắp xếp tổ chức bộ máy của MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ cũng là một trong các định hướng quan trọng của việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị lần này, thể hiện quyết tâm chính trị của Đảng và Nhà nước ta trong việc xây dựng MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên gần dân, sát dân, thực hiện tốt vai trò nòng cốt trong việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân, phù hợp với yêu cầu đổi mới mạnh mẽ về tổ chức, phương thức hoạt động và trách nhiệm chính trị của MTTQ Việt Nam trong giai đoạn tới. 

Vì vậy, để tạo cơ sở hiến định cho việc thực hiện chủ trương quan trọng này thì cần thiết phải sửa đổi, bổ sung nội dung tại Điều 9 về vai trò, nguyên tắc tổ chức, hoạt động của MTTQ Việt Nam và Điều 10 về Công đoàn Việt Nam, phù hợp với yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.

Có ý kiến đề nghị rà soát, sửa đổi thêm một số điều khoản khác của Hiến pháp như trao quyền cho Chính phủ trong việc ban hành văn bản quy định nội dung hạn chế quyền con người, quyền công dân (Điều 14); khẳng định vai trò, động lực quan trọng của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế quốc dân (Điều 51); trao quyền mạnh hơn cho Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch UBND cấp tỉnh trong chỉ đạo, điều hành và phê chuẩn, quyết định nhân sự; trao quyền tự chủ hơn cho chính quyền địa phương trong việc quyết định thu, chi, quản lý ngân sách địa phương và quản lý biên chế... 

Ông Hoàng Thanh Tùng cho rằng, các ý kiến nêu trên đều có những yếu tố hợp lý nhất định, hướng đến mục tiêu chung là xây dựng cơ sở pháp lý thuận lợi cho quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đẩy mạnh phân quyền, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khơi thông điểm nghẽn, giải phóng sức sản xuất, huy động mọi nguồn lực cho phát triển. Song do việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này được thực hiện trong bối cảnh và điều kiện thời gian hạn chế, nên cần tập trung vào những vấn đề thực sự cấp bách, đã có chủ trương rõ ràng, cụ thể và có sự nhất trí, đồng thuận cao. 

Do đó, tại Nghị quyết số 194/2025/QH15, Quốc hội đã đặt ra giới hạn rõ ràng về phạm vi của việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này là tập trung vào quy định về MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và việc phân định đơn vị hành chính, tổ chức chính quyền địa phương để thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. 

Thực hiện đúng nhiệm vụ được Quốc hội giao, Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 đã nghiên cứu và đề xuất sửa đổi, bổ sung đối với 8/120 điều của Hiến pháp năm 2013. Đối với các ý kiến nêu trên Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 ghi nhận và chuyển đến các cơ quan, tổ chức có liên quan để tiếp tục nghiên cứu, đánh giá một cách kỹ lưỡng và đề xuất sửa đổi, bổ sung nếu đủ điều kiện vào thời điểm thích hợp.

Về kỹ thuật lập hiến, có ý kiến đề nghị cần tiếp tục cân nhắc, chỉnh lý các câu từ, kỹ thuật thể hiện để bảo đảm dự thảo Nghị quyết vừa thể chế hóa đúng các chủ trương, định hướng của Đảng, vừa đáp ứng yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, bảo đảm tính ổn định, lâu dài của Hiến pháp, bảo đảm tư duy tiếp cận và kỹ thuật lập hiến hiện đại, khoa học, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước. Cũng có ý kiến đề nghị cần rà soát, chỉnh lý một số câu từ, kỹ thuật để bảo đảm tính thống nhất với cách thể hiện các điều khoản hiện hành của Hiến pháp không được xem xét sửa đổi, bổ sung trong lần này.

Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 ghi nhận, tiếp thu ý kiến nêu trên và đã rà soát toàn bộ các điều, khoản được sửa đổi, bổ sung trong Hiến pháp năm 2013 và các điều, khoản trong dự thảo Nghị quyết để bảo đảm các yêu cầu về kỹ thuật lập hiến nêu trên.

Có ý kiến đề nghị chỉnh lý trích yếu của dự thảo Nghị quyết như sau: "Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam”, bỏ cụm từ "năm 2013”. Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 tiếp thu ý kiến nêu trên và đã chỉnh lý, thể hiện trong dự thảo Nghị quyết. Cụm từ "năm 2013” được gắn vào bản Hiến pháp để phân biệt bản Hiến pháp được Quốc hội thông qua năm 2013 với các bản Hiến pháp khác của Nhà nước ta, như Hiến pháp năm 1946, Hiến pháp năm 1959, Hiến pháp năm 1980, Hiến pháp năm 1992, còn trong văn bản Hiến pháp chính thức đã được Quốc hội khóa XIII thông qua thì không có cụm từ này.