Có một công việc để làm, thu nhập ổn định là nhân tố quan trọng để người vừa chấp hành án phạt tù tái hòa nhập cộng đồng. Những người từng được đặc xá mà tôi gặp sau đây rất vất vả trong mưu sinh nhưng họ tự hào, mình đang sống có ích.
Bên lề cuộc gặp mặt với người đặc xá tiến bộ tỉnh Bắc Giang diễn ra hồi tháng 7/2010, tôi gặp chị Nguyễn Thị Thái, trú tại phố Châu Giang, thành phố Bắc Giang. Nhìn vẻ tất bật của chị, tôi hiểu phần nào sự vất vả trong cuộc mưu sinh. Năm 2005, chị Thái được đặc xá sau khi thi hành án 8 năm. Chị bảo mình may mắn vì người chồng vẫn một lòng với chị, nuôi 2 con. Chị bị bắt về tội buôn bán trái phép chất ma tuý, án phạt 11 năm 6 tháng.
Ngày toà tuyên án, chị cảm thấy như đất trời sụp đổ dưới chân mình, lo sợ chồng sẽ không cáng đáng nổi hai đứa con. Thế mà vừa nuôi con, anh vừa đều đặn đến Trại giam Xuân Nguyên (Hải Phòng) mỗi tháng thăm vợ. Thương chồng, thương con, chị chú tâm cải tạo.
Ngày 30/4/2005, chị được đặc xá tha tù trước thời hạn. Lúc mới trở về, ngoài niềm vui đoàn tụ với chồng con, chị còn một nỗi lo rất lớn. Đó là lo tìm một công việc để mưu sinh. Tuổi của chị không còn hợp với việc bốc vác nữa, buôn bán thì không có vốn. Thế nên, bước đầu chị cùng chồng đạp xích lô chở hàng.
Rồi chị học được cách làm vịt nướng nên cùng người con trai cả ra ngã ba Dân Chủ bán hàng. Sự nỗ lực của chị được chính quyền địa phương, bà con khối phố ghi nhận. Khi được mời đến tham dự cuộc gặp mặt những người đặc xá tiến bộ, chị rất cảm động. Tại đây, chị gặp lại những người từng sai lầm giống mình, cùng nghe mọi người chia sẻ về cuộc sống hiện tại và thấy vui khi sự tiến bộ của mình được ghi nhận.
Anh Trần Đình Nam, 40 tuổi, trú tại xã Bích Sơn, huyện Việt Yên được đặc xá năm 2002. Chỉ vì một phút bốc đồng mà anh cùng 5 người bạn rơi vào cảnh tù tội. Đó là một ngày hè năm 1999, sau trận đá bóng giải cấp... thôn, mọi người cùng tham dự một buổi liên hoan. Tàn cuộc, 6 thành viên đội bóng lâng lâng vì rượu rủ nhau ra đồng cá của một người trong bọn uống tiếp. Thế nhưng khi ra cánh đồng, họ không đến ao của người trong nhóm bắt cá mà lại vào cái ao khác. Sau khi bắt được mấy con cá trắm thì chủ ao cá này đến. Hai bên giằng co, ẩu đả và các “cầu thủ làng” với sự hỗ trợ của ma men đã thắng. Thế là cả bọn đem cá về nấu lên và uống rượu tiếp. “Có người hôm đó say đến mức chẳng biết con cá được nấu chín bằng cách gì nhưng cũng bị bắt tất”, anh Nam nói. Cơ quan Công an sau đó đã làm rõ hành vi cướp tài sản có tổ chức của 6 “cầu thủ làng” này. Anh Nam tham gia... tích cực nên nhận bản án nặng nhất là 5 năm tù giam, những người còn lại kẻ 4 năm, người 3 năm.
“Đúng là sai một ly, đi một dặm. Tôi tạm giam được 19 ngày thì vợ đẻ con”, anh Nam cười chua xót. May mắn là vợ anh Nam đã tần tảo nuôi hai con, thăm nuôi chồng. Do cải tạo tốt nên anh Nam được đặc xá, tha tù trước 24 tháng. Ngày xum họp, bà con làng xóm đến chia vui rất nhiều. Trong mắt họ đầy sự tiếc nuối cho hành vi bồng bột của anh và động viên anh rất nhiều. Có lẽ vì thế mà anh Nam hoà nhập cộng đồng rất nhanh.
“Cần câu cơm” cho người được đặc xá
Tiếp xúc với những người được đặc xá, tha tù trước thời hạn đang tập hợp nhau thành “lớp Phú Sơn 4”, tôi càng thấy rõ hơn nỗ lực của họ trong việc tái hòa nhập cộng đồng. Có một công việc ổn định, có thu nhập là mong muốn của tất cả những người vừa trút bỏ bộ quần áo đồng phục của trại giam. Mong ước tưởng như giản đơn ấy lại không dễ thực hiện bởi cái mác “đi tù về” khiến họ bị mặc cảm, bị kỳ thị.
Việc những người từng “đi trại” thành lập các tổ, nhóm rồi giúp đỡ những người vừa thi hành án xong rất hữu ích. Tôi được biết, có khá nhiều người được đặc xá khá thành đạt trong kinh doanh, sản xuất và họ sẵn sàng nhận những người vừa được hưởng khoan hồng của nhà nước như bố trí công việc, tư vấn, giúp đỡ tiền bạc, động viên tinh thần.
“Triển khai một số biện pháp tái hòa nhập cộng đồng cho người chấp hành xong án phạt tù” thể hiện sự quan tâm của Ban giám thị Trại giam Phú Sơn 4 đối với những người “học trò” của mình sau khi họ rời “trường”. Việc các trại giam chú trọng đến công tác dạy nghề, hướng nghiệp, hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng là cách để tạo “cần câu cơm” cho người chấp hành xong án phạt tù.
 |
| Phạm nhân học nghề tại Trại giam Phú Sơn. |
Tôi còn nhớ anh Tuấn (đổi tên do yêu cầu nhân vật), một người đồng niên với mình quê ở Đông Anh, Hà Nội tâm sự rằng, “7 năm chấp hành án ở Trại giam Phú Sơn 4, học được nghề cơ khí ở đội 34, phân trại K1 đã giúp tôi trở thành người thợ lành nghề”. Bỏ dở ước mơ vào Đại học Bách Khoa, khoa Cơ khí, Tuấn vào trại giam khi mới 17 tuổi. Thay vì học 5 năm ở bậc đại học, Tuấn được những người thầy đặc biệt ở trại giam dạy nghề trong 7 năm. Trở về, anh tự tin thành lập công ty TNHH chuyên về cơ khí, tiếp tục học hết THPT và học Đại học Kinh tế quốc dân. Tuấn đã không bỏ phí những ngày đi thi hành án phạt tù mà coi đó như một trường học - trường học tôi luyện cho người ta ý chí. “Cần câu cơm” do chính anh học được từ những người thầy trong môi trường trại giam.
Ngày 2/9 tới đây, sẽ có hàng trăm phạm nhân được đặc xá, tha tù trước thời hạn. Giúp họ tái hòa nhập cộng đồng, trở thành những công dân hữu ích là trách nhiệm của chính quyền địa phương, của gia đình và chính bản thân họ. Tôi gặp chị Thu Huyền, người vợ của một phạm nhân được đặc xá năm 2009.
Qua câu chuyện của chị, tôi biết rằng sự tin yêu của người thân, sự giúp đỡ của cộng đồng là những yếu tố rất quan trọng để chồng chị bớt mặc cảm, chăm chỉ làm ăn khi trở về. Nhìn dòng chữ “my love forever Thu Huyền” (tạm dịch là: Thu Huyền mãi mãi là tình yêu của tôi) trên cánh tay gân guốc của anh Đ., chồng chị Huyền, tôi biết rằng sự tin yêu của vợ rất quan trọng để anh làm lại cuộc đời. Gia đình, xã hội hãy sát cánh cùng người được đặc xá để họ sớm hòa nhập cộng đồng
Theo Báo CAND
Phát triển bởi ICT GROUP.
