Xác chiếc xe tăng mang số hiệu B2885498 USA của quân đội Pháp bị Anh hùng Cù Chính Lan tiêu diệt tại Giang Mỗ (Bình Thanh - Cao Phong).
HBĐT) - Thất thủ tại Tu Vũ đã gây cho đội quân viễn chinh Pháp nỗi kinh hoàng lớn nhất kể từ khi bắt đầu cuộc chiến. Chiến thắng đó đã được Đại tướng Võ Nguyên Giáp khẳng định: Đây là cuộc tập dượt lớn của bộ đội ta chuẩn bị cho trận Điện Biên Phủ sau này. Nếu không có chiến dịch Hòa Bình thì sẽ không có chiến thắng ở Hồng Cúm, Him Lam, Độc Lập...
Sau thất bại ở chiến dịch biên giới thu - đông năm 1950, tiếp đó lại bị đánh mạnh ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ đã buộc quân Pháp lâm vào thế phòng ngự bị động. Trước tình hình đó, cuối tháng 10/1951, tướng Pháp là Đờ lát Đờtátxinhi tuyên bố: đã tới lúc giành lại chủ động trên chiến trường buộc Việt Minh phải tiếp nhận chiến đấu trên một địa hình do Pháp lựa chọn. Với quan điểm trên, bộ máy chiến tranh của Pháp ở Đông Dương đã thống nhất chọn Hòa Bình là địa bàn cần phải đánh chiếm bởi Pháp nhận định, Hòa Bình có vị trí chiến lược rất quan trọng đối với quân ta, là nút giao thông thủy - bộ nối liền Việt Bắc với đồng bằng và miền Trung. Ngoài ra, đánh chiếm Hòa Bình, quân Pháp sẽ cắt rời Việt Bắc với đồng bằng và miền Trung. Đồng thời, đây sẽ là tiền đề để Pháp tiến đánh vùng tự do Liên khu 4.
Để thực hiện ý đồ đó, Pháp đã thực hiện cuộc hành binh Tulipe mở đầu bằng việc 12 tiểu đoàn bộ binh và 5 cụm pháo binh của Pháp bất ngờ đánh chiếm chợ Bến ngày 10/11/1951 nhằm cắt đường di chuyển của bộ đội ta từ Việt Bắc xuống đồng bằng. Tiếp đó, ngày 14/11/1951, Pháp đã sử dụng 16 tiểu đoàn, 8 cụm pháo binh, 2 tiểu đoàn công binh, 2 đại đội xe tăng cùng với không quân tiến chiếm Hòa Bình mà không vấp phải bất kỳ một sự kháng cự nào. Ngay sau khi đổ quân chiếm đóng Hòa Bình, quân Pháp đã xây dựng hệ thống cứ điểm mạnh hình thành hai tuyến phòng ngự dọc đường 6 và dọc sông Đà.
Trước tình hình đó, ngày 24/11/1951 Bộ Chính trị đã quyết định mở chiến dịch tấn công quân Pháp ở Hòa Bình và cho rằng đây là cơ hội rất tốt để ta tiêu diệt địch.
Căn cứ vào thực tế bố trí cứ điểm phòng tuyến của địch ở Hòa Bình, ngày 1/12/1951, Tổng Quân ủy đã thông qua kế hoạch tác chiến. Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, ta quyết định tập trung lực lượng tiêu diệt cứ điểm Tu Vũ - Núi Chẹ, đồng thời đánh địch trên sông Đà, vừa triệt đường tiếp tế chủ yếu của địch, vừa mở rộng hành lang tiếp tế của ta từ hậu phương ra mặt trận.
Chiến dịch Hòa Bình diễn ra từ ngày 10/12/1951 - 25/2/1952 với trận đánh mở màn ở cứ điểm Tu Vũ - Núi Chẹ. Đây là chiến dịch tiến công lớn nhất của quân ta tính từ khi bắt đầu toàn quốc kháng chiến. Cuộc chiến chủ yếu diễn ra tại khu vực thị xã Hòa Bình, dọc tuyến sông Đà và trên tuyến đường 6. Trong những cuộc tiến công của ta, dù được pháo, máy bay và xe tăng yểm trợ nhưng quân Pháp vẫn hoàn toàn bất lực trước một đội quân thua kém về số lượng và trang bị vũ khí. Tại đây, 3 đại đoàn chủ lực của ta đã trực tiếp đương đầu với lực lượng cơ động của địch lên xuống trong khoảng từ 13 - 19 tiểu đoàn. Qua 20 ngày chiến đấu (10 - 31/12/1951) ta đã tiêu diệt được một bộ phận lớn quân địch. Đường tiếp tế trên sông Đà của địch bị tê liệt. Đường số 6 luôn luôn bị cắt. Quân Pháp ở Hòa Bình đã hoàn toàn chuyển sang thế phòng ngự bị động. Mọi cố gắng của địch lúc này chỉ nhằm khai thông lại tuyến đường số 6 đã bị ta cắt đứt. Cả thị xã Hòa Bình ở thế bị bao vây. Để tránh những đòn tấn công bất ngờ của ta, Sở chỉ huy quân Pháp ở thị xã Hòa Bình do viên Đại tá Clemante cầm đầu phải chui xuống đất. Để tránh nguy cơ bị tiêu diệt, ngày 23/2/1952, địch buộc phải rút chạy, thị xã Hòa Bình được giải phóng. Trên đường rút chạy, địch bị bộ đội địa phương, du kích tiếp tục truy kích, chặn đánh gây những tổn thật nặng nề.
Tổng kết chiến dịch, tại Hòa Bình ta đã tiêu diệt được trên 6.000 quân địch, phá hủy 156 xe cơ giới các loại, bắn chìm 17 tàu chiến, ca nô, phá hủy 12 khẩu đại bác..., giải phóng vùng đất rộng trên 1.000 km2 với hơn 20.000 dân. Trong đó có những trận đánh điển hình như trận Cầu Dụ ngày 2/12/1951 chỉ trong vòng 20 phút ta đã tiêu diệt 34 xe cơ giới, tiêu diệt hàng trăm tên địch; ngày 7/2/1952 trận phục kích đánh địch ở Giang Mỗ ta tiêu diệt 200 tên địch, phá hủy 10 xe cơ giới, trong đó có cả xe tăng. Trong trận này, nổi lên là gương chiến đấu anh dũng của Anh hùng Cù Chính Lan dùng lựu đạn tiêu diệt xe tăng địch; trận đánh địch tại dốc Kẽm ngày 11/12/1951, ta đã tiêu diệt gần 2 trung đội địch và phá hủy 11 xe công binh...
Khi nghiên cứu về chiến tranh của quân Pháp ở Đông Dương, nhà sử học Bernard Fall đã cho rằng, chiến dịch Hòa Bình đối với quân Pháp cũng tổn thất về sinh mạng và trang bị nhiều không kém gì chiến dịch biên giới và chiến dịch Điện Biên Phủ sau này. Còn về phía ta, chiến dịch giải phóng Hòa Bình chính là cuộc tập dượt lớn của bộ đội ta cho trận Điện Biên Phủ sau này.
(Còn nữa)
Bài 3: Hòa Bình góp sức cho Điện Biên Phủ
Phát triển bởi ICT GROUP.
