Đào tạo nghề, giải quyết việc làm là giải pháp căn bản để tạo sinh kế bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS). Đây cũng là "chìa khóa” để các địa phương mở những nút thắt, tháo gỡ khó khăn trong thực hiện mục tiêu ổn định và nâng cao đời sống của đồng bào DTTS, rút ngắn khoảng cách phát triển giữa các vùng miền. Những năm qua, tỉnh đã ưu tiên dành cơ chế, nguồn lực cho vùng đồng bào DTTS, trong đó có việc đào tạo nghề và giải quyết việc làm. Từ đó, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, hoàn thành các chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững.

Người dân xóm Nội, xã Độc Lập, thành phố Hòa Bình ứng dụng kiến thức từ lớp học nghề trồng trọt để đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng.

Cuối tháng 5, chúng tôi lên thăm xã vùng cao Độc Lập (thành phố Hòa Bình). Đồng chí Bùi Thế Đừng, Chủ tịch UBND xã cho biết: Độc Lập là xã vùng đặc biệt khó khăn của thành phố, diện tích tự nhiên 3.747 ha, với 625 hộ, gần 2.900 khẩu, 2 dân tộc cùng sinh sống (dân tộc Mường chiếm trên 90%). Những năm qua, công tác dạy nghề cho đồng bào DTTS trên địa bàn xã được quan tâm, nhất là lĩnh vực chăn nuôi, trồng trọt. Nhờ vậy, bà con đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Hiện nay, trên địa bàn xã đã hình thành các mô hình sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm như: trồng rau an toàn, diện tích 3,5 ha; trồng bí xanh VietGap, diện tích 3 ha; liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm mướp đắng, diện tích 4,2 ha… Ngoài ra, trên địa bàn xã còn phát triển các mô hình như: nuôi dúi, dê, bò sinh sản, ong mật…

Thực tế thời gian qua cho thấy, việc đào tạo nghề cho đồng bào DTTS giống như trao cho họ chiếc cần câu để họ tự vươn lên. Đó cũng là cách phát triển kinh tế bền vững tại vùng đồng bào DTTS. Do đó, tỉnh đã xác định đào tạo nghề cho lao động DTTS, nông thôn theo hướng đổi mới, nâng cao chất lượng, gắn với giải quyết việc làm là giải pháp căn bản để tạo sinh kế bền vững cho người dân. Các địa phương trong tỉnh đã xây dựng kế hoạch và giao nhiệm vụ cụ thể để thực hiện các chỉ tiêu về công tác hỗ trợ đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Trong đó, tập trung đào tạo nghề phi nông nghiệp cho lao động là phụ nữ, lao động nông thôn, người DTTS, người thuộc hộ nghèo, cận nghèo…

Đặc biệt, một số địa phương đã vận dụng cách làm hay, hiệu quả trong giải quyết việc làm cho đồng bào DTTS như: Phối hợp với cơ sở giáo dục, dạy nghề tư vấn, hướng nghiệp nhằm tăng cường dịch vụ hỗ trợ tìm kiếm, kết nối việc làm cho thanh niên DTTS; hỗ trợ vốn, phương tiện và kỹ thuật sản xuất, định hướng phát triển, dự báo tiêu thụ sản phẩm, giới thiệu việc làm cho người lao động sau học nghề… Nhờ vậy, người dân nhận thức sâu sắc hơn về mục đích học nghề, từ chỗ học theo phong trào, học để nhận tiền hỗ trợ chuyển sang học để nắm bắt khoa học - kỹ thuật áp dụng vào sản xuất nhằm nâng cao năng suất, thu nhập.

Để nâng cao hiệu quả công tác dạy nghề cho lao động nông thôn, các địa phương đã tiến hành khảo sát, cập nhật thông tin nhu cầu học nghề của người lao động, xây dựng kế hoạch đào tạo phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội. Qua đó có cơ sở định hướng nghề nghiệp phù hợp cho từng nhóm đối tượng cụ thể để đề xuất, mở các lớp đào tạo nghề có hiệu quả cao, thu hút đông đảo học viên tham gia. Các nhóm nghề được tập trung gồm: kỹ thuật chăn nuôi gia súc, gia cầm; ệt thổ cẩm, mây tre đan; kỹ thuật chế biến món ăn, phục vụ; trồng trọt… Sau khi tham gia các lớp học nghề, học viên được trang bị những kiến thức, kỹ năng cần thiết để áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, có thêm nghề phụ tăng thu nhập.

Công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn nói chung, người DTTS nói riêng trên địa bàn tỉnh đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tỷ lệ lao động qua đào tạo tăng từ 57,5% năm 2021 lên 62,8% năm 2024. Năm 2024, toàn tỉnh đã tuyển sinh, đào tạo nghề cho 16.607 người, đạt 103,7%; trong đó trình độ cao đẳng 218 người, trung cấp 3.278 người, sơ cấp 8.095 người, dưới 3 tháng 5.016 lượt người.

Nhằm kịp thời hỗ trợ việc làm, phát triển thị trường lao động, giai đoạn 2021 - 2024 đã có gần 200 lượt doanh nghiệp được giới thiệu về các địa phương tuyển dụng lao động đi làm việc ở trong và nước ngoài. Kết quả công tác giải quyết việc làm đạt và vượt chỉ tiêu đề ra; giai đoạn 2021-2024, toàn tỉnh giải quyết việc làm cho 76.554 người, trong đó 57.416 người DTTS. Số người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng 2.911 người, trong đó 2.183 người DTTS. Công tác đào tạo nghề đã góp phần quan trọng chuyển dịch cơ cấu lao động, tạo ra nhiều việc làm, đóng góp vào công cuộc giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, nhất là đồng bào DTTS.