(HBĐT) - Tiêu chí số 17 về môi trường và an toàn thực phẩm (MT&ATTP) được xác định là tiêu chí khó với 8 chỉ tiêu rất quan trọng trong Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2016-2020. Tại tỉnh ta, đến nay mới có 55/191 xã đạt tiêu chí số 17, chiếm tỷ lệ 28,79%. Cùng với tỷ lệ hoàn thành thấp, tiêu chí này cũng đang "làm khó” nhiều xã trên hành trình phấn đấu về đích NTM, thậm chí cả những xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM.

Người dân xóm Cành (xã Bình Chân, huyện Lạc Sơn) dọn dẹp đường làng, ngõ xóm để xây dựng môi trường nông thôn xanh - sạch - đẹp.

Tại buổi làm việc với tỉnh ta về kết quả thực hiện chương trình xây dựng NTM của tỉnh đến cuối năm 2017, đại diện Viện nước, tưới tiêu và môi trường - thành viên đoàn công tác của Bộ TN &MT cho biết: Tiêu chí 17 về MT &ATTP được đánh giá là một trong các tiêu chí khó thực hiện nhất, tỷ lệ đạt thấp nhất trong xây dựng NTM. Cụ thể, toàn quốc mới có khoảng 42% số xã xây dựng NTM đạt tiêu chí này. Thậm chí, ngay cả những xã đã được công nhận đạt chuẩn vẫn còn một số nội dung chưa hoàn thành, tỷ lệ các xã đạt đủ và đúng cả 8 chỉ tiêu của tiêu chí 17 còn rất hạn chế. Ví dụ như chỉ tiêu 17.2 về tỷ lệ 100% cơ sở sản xuất kinh doanh, nuôi trồng thủy sản, làng nghề đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường; chỉ tiêu 17.5 về thu gom, xử lý chất thải rắn nông thôn hay như chỉ tiêu 17.8 về yêu cầu đạt 100% hộ gia đình và cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm tuân thủ các quy định về đảm bảo ATTP...

 

Qủa thật, đối với tỉnh ta cũng như các địa phương trong cả nước, để có thể hoàn thành một số nội dung trong tiêu chí 17 là cả một thách thức lớn. Đơn cử như chỉ tiêu 17.8 về yêu cầu tỷ lệ hộ gia đình và cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm tuân thủ các quy định về đảm bảo ATTP phải đạt 100%. Để hoàn thành nội dung này trong bối cảnh vệ sinh ATTP luôn được xem là vấn đề bức xúc và phức tạp, tỉnh ta đã tập trung chỉ đạo các sở, ban, ngành liên quan tăng cường công tác kiểm tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh trong việc đảm bảo vệ sinh ATTP. Kết quả, về lĩnh vực do ngành Y tế quản lý: Đến cuối năm 2017, đối với tuyến tỉnh đã có lũy cấp 197/215 cơ sở được cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP và ký cam kết bảo đảm ATTP, đạt tỷ lệ 91,62%; tuyến huyện đạt tỷ lệ 74,6%; tuyến xã đến nay mới có lũy cấp 779/1.308 cơ sở ký cam kết bảo đảm ATTP, đạt tỷ lệ 59,6%. Tuy khối lượng công việc chưa hoàn thành còn rất lớn nhưng kết quả này đã thể hiện nỗ lực đồng bộ của ngành Y tế nói riêng và toàn hệ thống chính trị nói chung.

 

Còn về các lĩnh vực ATTP do ngành NN &PTNT và Công Thương quản lý: Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có 3.293 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm do ngành NN &PTNT quản lý và 1.150 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm thuộc lĩnh vực ngành Công Thương quản lý. Với số lượng lớn như vậy, chưa kể những phức tạp trong đời sống sinh hoạt và lao động của các hộ gia đình thì áp lực trách nhiệm dồn lên ngành chức năng là không hề nhỏ để có thể thực hiện tốt công tác đảm bảo ATTP, phấn đấu hoàn thành và giữ vững chỉ tiêu 100% hộ gia đình và cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm tuân thủ các quy định về đảm bảo ATTP.

 

Theo phản ánh của các địa phương: Yếu tố quan trọng khiến tiêu chí 17 luôn "làm khó” các xã xây dựng NTM chính là ở chỗ trong tiêu chí này có một số chỉ tiêu không được định tính, định lượng rõ ràng mà chủ yếu về cảm quan nên thực tế triển khai và công tác đánh giá tại các địa phương không đồng đều, thiếu bền vững ngay cả đối với các xã đã được công nhận đạt chuẩn. Điển hình như chỉ tiêu 17.3 yêu cầu về xây dựng cảnh quan, môi trường xanh – sạch – đẹp và an toàn. Mặc dù các địa phương đã tích cực triển khai đa dạng các hoạt động bảo vệ môi trường và xây dựng cảnh quan nông thôn nhưng kết quả nhiều nơi đạt được chỉ mang tính chất thời điểm chứ chưa tạo được chuyển biến thực chất trong cả nhận thức và hành động của cộng đồng dân cư để có thể duy trì được kết quả bền vững. Riêng về chỉ tiêu chất thải, nước thải được thu gom và xử lý theo quy định, các địa phương đang gặp nhiều khó khăn trong việc bố trí kinh phí xây kiên cố các mương rãnh thoát nước chính và đường mương nhánh của khu dân cư, xóm, xã; đặc biệt là việc lập phương án phù hợp để thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt đến khu xử lý chất thải rắn hợp vệ sinh ở các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Nhiều địa phương áp dụng các biện pháp xử lý chưa hợp vệ sinh như chôn lấp không an toàn, đốt quy mô nhỏ, đốt lộ thiên... ảnh hưởng xấu đến chất lượng môi trường nông thôn nói riêng và diện mạo NTM nói chung.

 

Đồng chí Nguyễn Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Trưởng BCĐ các chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh nhìn nhận: Đây là tiêu chí khó với 8 chỉ tiêu rất quan trọng. Bởi trên thực tế, môi trường nông thôn từ nhiều năm nay vốn luôn chịu áp lực lớn từ các hoạt động sản xuất, sinh hoạt, làng nghề... nên để có thể giải quyết triệt để các vấn đề về MT &ATTP khu vực nông thôn đòi hỏi cần có sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt, lâu dài của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân.

 

Trong 8 chỉ tiêu thành phần thuộc tiêu chí 17, chỉ tiêu 17.7 về tỷ lệ hộ chăn nuôi có chuồng trại chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường đạt từ 60% trở lên đang được các địa phương nỗ lực thực hiện và đạt kết quả khá tốt. Kết quả kiểm tra, rà soát, đánh giá tình hình vệ sinh môi trường chuồng trại của các hộ chăn nuôi trên địa bàn tỉnh theo chỉ tiêu 17.7 cho thấy: Đến nay, toàn tỉnh có 94.184 hộ đạt chỉ tiêu 17.7 trong tổng số 143.934 hộ được đánh giá; có 94/191 xã đạt chỉ tiêu 17.7, trong đó nhiều xã đạt tỷ lệ cao như Mai Hạ (97%), ân Nghĩa, Vũ Lâm (95%), Yên Trị (93,13%), Thu Phong (92,4%), Dân Chủ (90%), Dân Hòa (85%), Hợp Thịnh (85%)... Đáng ghi nhận là đến thời điểm này đã có huyện Cao Phong và TP Hòa Bình xuất sắc hoàn thành 100% số xã đạt chỉ tiêu 17.7, số hộ có chuồng trại chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường chiếm khoảng 80% so với toàn xã.

 

Đồng chí Nguyễn Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: Để thực hiện tiêu chí 17, UBND tỉnh đã căn cứ vào nội dung 8 chỉ tiêu thành phần để phân công cụ thể cho các sở, ngành chức năng phụ trách. Cụ thể: Sở TN &MT phụ trách các chỉ tiêu 17.2, 17.2, 17.5. Sở NN &PTNT phụ trách các chỉ tiêu 17.1, 17.7, 17.8. Sở Xây dựng phụ trách chỉ tiêu 17.4. Sở Y tế phụ trách chỉ tiêu 17.6. Nhìn chung, sau gần 7 năm (2011-2017) xây dựng NTM, những khó khăn trong thực hiện tiêu chí 17 đang dần được tháo gỡ, công tác phối hợp giữa các sở, ngành, địa phương đang được triển khai thuận lợi, tạo nền tảng tốt để chúng ta từng bước cải thiện môi trường nông thôn, giải quyết thấu đáo các vấn đề ATTP. Kết quả này không chỉ góp phần phát triển toàn diện kinh tế - văn hóa – xã hội mà còn giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân nông thôn, làm cho môi trường sống của chúng ta ngày càng tốt đẹp. /.

 

Trong Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2016 – 2020, tiêu chí 17 về MT &ATTP gồm có 8 chỉ tiêu thành phần: 

Chỉ tiêu 17.1: Tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn quốc gia đạt từ 90% trở lên; tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch đạt từ 50% trở lên.

Chỉ tiêu 17.2: Tỷ lệ cơ sở sản xuất kinh doanh, nuôi trồng thủy sản, làng nghề đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường đạt 100%.

Chỉ tiêu 17.3: Đạt yêu cầu về xây dựng cảnh quan, môi trường xanh – sạch – đẹp, an toàn.

Chỉ tiêu 17.4: Mai táng phù hợp với quy định và theo quy hoạch.

Chỉ tiêu 17.5: Chất thải rắn trên địa bàn và nước thải khu dân cư tập trung, cơ sở sản xuất kinh doanh được thu gom, xử lý theo quy định.

Chỉ tiêu 17.6: Tỷ lệ hộ có nhà tiêu, nhà tắm, bể chứa nước sinh hoạt hợp vệ sinh và đảm bảo "3 sạch” đạt từ 70% trở lên.

Chỉ tiêu 17.7: Yêu cầu tỷ lệ hộ chăn nuôi có chuồng trại chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường đạt từ 60% trở lên.

Chỉ tiêu 17.8: Yêu cầu tỷ lệ hộ gia đình và cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm tuân thủ các quy định về đảm bảo ATTP đạt 100%.

                                                                                   Thu Trang