(HBĐT) - Nếu như trước đây ở Phú Lai (Yên Thủy), cây hành, tỏi chỉ được trồng chủ yếu ở xóm Xàm và xóm Vượng, thì khoảng 2 năm gần đây, diện tích hai loài cây này đã được mở rộng ra thêm ở xóm Tân. Hành tăm, tỏi đều là những loại cây dễ trồng, không tốn nhiều công chăm sóc và phù hợp với điều kiện thời tiết ở xã Phú Lai. Tỏi chỉ cần bán được với giá khoảng 10.000 đồng/kg là đã cho hiệu quả kinh tế gấp 3 lần so với lạc. Hành tăm thì có thời gian thu hoạch kéo dài bắt đầu từ cuối tháng 2 âm đến rằm tháng 7, đặc biệt năm 2018 về cuối vụ hành tăm có giá lên tới 95.000 đồng/kg, người trồng hành trúng đậm. Do vậy, năm nay, tuy giá tỏi đang sụt giảm chỉ còn 12 – 15.000 đồng/kg, hành tăm đang "khởi động” ở mức 20 nghìn đồng/kg, nhưng đây vẫn đang là cây trồng mang lại nhiều hi vọng cho người dân xóm Tân.

      Người dân xóm Tân, xã Phú Lai (Yên Thủy) chọn lựa tỏi giống để chuẩn bị cho vụ sau.

Trao đổi với chúng tôi, ông Bùi Văn Xuân, Trưởng xóm Tân cho biết: Xóm Tân có 86 hộ với 318 khẩu, đời sống bà con chủ yếu là làm nông nghiệp, trước đây, cây trồng chính là lạc, ngô. Tuy nhiên, do hiệu quả kinh tế không cao nên 2 năm trở lại đây bà con trong xóm đã dần chuyển đổi diện tích trồng lạc, ngô sang trồng hành, tỏi. Hiện nay, toàn xóm có khoảng 80% hộ dân trồng hành, tỏi với tổng diện tích hành tăm xen tỏi 6,2 ha và nguyên tỏi 1 ha. Hành, tỏi được xuống giống vào tầm tháng 9, 10 âm lịch hàng năm và bắt đầu thu từ cuối tháng giêng. Tỏi thu nhanh, tầm đến tháng 3 âm là xong, nhưng hành tăm thì sẽ thu kéo dài đến tận rằm tháng 7 âm lịch. Hành, tỏi dễ chăm sóc, ít tốn công, cũng ít bị sâu bệnh, chỉ cần bón phân NPK hoặc đơn giản hơn là tận dụng tro bếp. Trong xóm, ngày càng có nhiều hộ trồng hành, tỏi với diện tích trên 1 sào. Nhờ cây hành, tỏi mà đời sống người dân nơi đây đã có nhiều khởi sắc, thu nhập bình quân của xóm năm 2018 đạt 24 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm 2%. Xóm ngày càng có nhiều hộ thu từ hành, tỏi đạt từ 60 – 100 triệu đồng/năm.

Thời điểm hiện tại, các hộ dân đã thu hoạch cơ bản xong tỏi, đang tiến hành để giống cho vụ sau. Chia sẻ về kinh nghiệm chọn giống, anh Bùi Văn Tăng, xóm Tân cho biết: Tỏi giống được chọn từ củ tỏi khoẻ, sạch nguồn sâu bệnh với các yêu cầu như tỏi phải được thu hoạch từ ruộng không bị sâu bệnh, đồng đều, không có vết bệnh, các nhánh (múi) căng đều không thối hoặc đàn hồi, màu sắc vỏ củ sáng. Chọn những ánh tỏi to đều, chắc, loại bỏ những nhánh lép, nhỏ, nhánh sâu bệnh và giập nát. 

Cây hành, tỏi đầu tư vốn ít, hiệu quả kinh tế cao nên ngày càng có nhiều hộ dân trong xóm trồng. Bây giờ, vấn đề mà người dân chúng tôi mong muốn là chính quyền các cấp, ngành liên quan quan tâm đến việc kết nối, tìm đầu ra cho sản phẩm để tránh tình trạng sản phẩm bị tư thương ép giá như hiện nay. Có như vậy, người dân mới yên tâm mở rộng diện tích, phát triển trồng hành, tỏi. Đối với hành tăm đang bắt đầu cho thu, nhưng thương lái mới trả trên dưới 20.000 đồng/kg, nên đa số người dân chưa bán, hi vọng giá hành tăm sẽ tăng dần về cuối vụ như năm 2018.