Vị trí xếp hạng năng lực cạnh tranh của 32 ngân hàng thương mại (NHTM) trong báo cáo thường niên chỉ số tín nhiệm VN năm 2012 vừa được công bố cuối tuần qua, gây ra nhiều bất ngờ và hoài nghi.
NH VPBank được NHNN xếp là một trong nhóm 12 NHTMCP mạnh nhất nhưng lại bị CRV xếp vào nhóm C. >> Xếp hạng ngân hàng sai có thể làm nhiễu loạn thông tin Bất ngờ xếp hạng Theo Báo Laodong
>> Chi phí xử lý nợ xấu ngân hàng Việt Nam sẽ lớn
>> Nhiều ngân hàng giấu, báo cáo sai về nợ xấu
>> Ngân hàng chấp hành mệnh lệnh hành chính
Sau 3 năm công bố liên tiếp, “Báo cáo thường niên chỉ số tín nhiệm VN”, năm nay CTCP tín nhiệm Việt Nam (PRV) lần đầu tiên quay sang xếp hạng chỉ số cạnh tranh của 32 NHTM. Theo CRV, phương pháp xếp loại, dựa trên cơ sở phân tích ước lượng các nhóm tiêu chí, gồm sức mạnh thị trường, năng lực tài chính và hiệu quả hoạt động kinh doanh.
Có 9 NH được xếp hạng ở nhóm A, bao gồm những NH có năng lực cạnh tranh cao và được hiểu là các tổ chức với sức mạnh thị trường lớn, năng lực tài chính ổn định, hoạt động kinh doanh hiệu quả và tiềm năng phát triển dài hạn. Ở nhóm B cũng có 9 NH được xếp loại và được chia vào nhóm có khả năng cạnh tranh khá.
Sau hai nhóm đầu là đến nhóm các NH có năng lực cạnh tranh trung bình (nhóm C) và năng lực cạnh tranh hạn chế (nhóm D). Sức mạnh thị trường ở nhóm C được hiểu là hạn chế, nhưng đem lại giá trị cho NH.
Trong khi năng lực tài chính “chấp nhận được” và hoạt động kinh doanh ổn định. Ở nhóm D, nhóm NH có năng lực cạnh tranh hạn chế và những NH này thường bị hạn chế bởi một hoặc nhiều hơn những yếu tố như mạng lưới kinh doanh yếu, sức mạnh thị trường yếu, năng lực tài chính chấp nhận được và hoạt động kinh doanh kém ổn định.
Thừa nhận thiếu sót
Bất ngờ đầu tiên trong xếp hạng nói trên là trong nhóm C - nhóm có năng lực cạnh tranh trung bình và sức mạnh thị trường hạn chế cũng như năng lực tài chính ở mức chấp nhận được - xuất hiện nhiều cái tên khá quen thuộc như VPBank và SHB. Sự quen thuộc này tạo nên sự bất ngờ ở chỗ, trong 4 nhóm nhà băng được NHNN giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho cả năm 2012, VPBank và SHB lần lượt ở nhóm đầu và nhóm thứ hai, tương ứng với chỉ tiêu tăng trưởng 17% và 15%. Hoàn toàn không nằm trong nhóm hoạt động dưới trung bình hay nhóm hoạt động yếu kém.
Các chỉ tiêu tăng trưởng giao cho từng NH cụ thể trên đây, được NHNN đưa ra dựa trên cơ sở tình hình hoạt động kinh doanh cũng như khả năng tăng trưởng tín dụng của mỗi TCTD. Ví dụ, một NH được bảng xếp hạng của CRV xếp vào nhóm C như VPBank thì họ được NHNN xếp là một trong nhóm 12 NHTMCP mạnh nhất (G12) và được NHNN chấp thuận cấp hạng mức tín dụng cao nhất trong năm 2012.
Có ý kiến cho rằng, nhìn vào bảng xếp hạng vừa được công bố, dường như có sự xung động và khác với bảng xếp hạng tín dụng được NHNN giao cho các nhà băng hồi đầu năm. Ở bất ngờ thứ hai, một số chỉ tiêu đánh giá đưa đến bảng xếp loại năng lực cạnh tranh của đơn vị xếp hạng nhanh chóng bị giới chuyên gia trong ngành cho rằng chưa đúng, chưa chuẩn xác. Lãnh đạo một NHTM thẳng thắn nhìn nhận, việc lấy tỉ lệ giữa tiền mặt và tiền gửi NHNN trên tổng tài sản làm một trong những chỉ số phản ánh tình trạng thanh khoản của một NH là không đúng.
“NHNN có hẳn một thông tư quy định về việc này (Thông tư 13) và do đó, việc đánh giá thanh khoản theo phương pháp nói trên của đơn vị xếp hạng là không đúng” – vị đại diện nhà băng trên nói.
Chưa kể trong các tiêu chí đánh giá và xếp hạng, tiêu chí đánh giá sức mạnh thị trường là định tính, không phải định lượng và không thể dựa theo các bản báo cáo tài chính. Lãnh đạo một NHTM cho biết: “Chúng tôi không hề được biết đang được xếp hạng và đơn vị xếp hạng cũng không liên hệ hay đến tìm hiểu hoạt động, tình hình kinh doanh thực tế của nhà băng khi tiến hành đánh giá”.
Đánh giá tác động của bảng xếp hạng nói trên tới hoạt động của các NH, người đứng đầu ban điều hành của một NHCP nhìn nhận: “Dân làm tài chính, NH sẽ không đánh giá cao bảng xếp hạng này, nhưng với người dân, một bảng xếp loại thiếu chuẩn xác sẽ rất nguy hiểm và có thể ảnh hưởng lớn đến tâm lý người dân, đặc biệt là người gửi tiền.”
Ngay sau khi nhận được phản biện của một số nhà khoa học cũng như các chuyên gia trong lĩnh vực tài chính – NH, hội đồng biên soạn trong thông báo chính thức vừa được phát đi thừa nhận, nghiên cứu này còn có những điểm chưa hoàn thiện. Đồng thời cũng chưa phản ánh đúng tình hình thực tế về năng lực cạnh tranh của các NH đã được đánh giá.
“Chúng tôi đã áp dụng những phương pháp đánh giá của thế giới vào điều kiện VN, mà chưa tính đến đặc thù của thị trường tài chính NH trong nước” - TS Nguyễn Hữu Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng biên soạn cũng nhìn nhận, đây là thiếu sót của ban và Hội đồng khoa học của CRV Index.
“Báo cáo thường niên chỉ số tín nhiệm VN” - CRV Index là sản phẩm của các nhà nghiên cứu kinh tế thuộc các trường ĐH Kinh tế Quốc Dân, Học viện Tài chính, ĐH Ngoại thương và các nhà ứng dụng toán học thuộc Hội Ứng dụng toán học VN và Cty CRV.
Phát triển bởi ICT GROUP.
.jpg)