Bộ đồ bay của phi công Mỹ do LLVT xã Nật Sơn (Kim Bôi) bắt năm 1967được lưu giữ tại phòng truyền thống của xã.

Về Nật Sơn trong những ngày đầu tháng 8 lịch sử, chúng tôi được đồng chí Bạch Minh Huệ, Bí thư Đảng ủy xã cho biết: Nật Sơn là nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của huyện Kim Bôi. Năm 2017 vừa tròn 70 năm thành lập chi bộ. Có tổ chức Đảng ở Nật Sơn đã góp phần quan trọng đưa phong trào cách mạng của huyện Kim Bôi từng bước đi lên. Từ đó nhanh chóng hình thành lực lượng chính trị làm nòng cốt lãnh đạo nhân dân, góp phần quan trọng trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ giành thắng lợi.

Sau Cách mạng tháng 8/1945, trước âm mưu thực dân Pháp quay trở lại xâm lược nước ta, nhân dân và LLVT Nật Sơn đã chủ động củng cố lực lượng kháng chiến, xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân vững chắc. Giữa năm 1948, thực dân Pháp tăng cường càn quét, triệt phá phong trào kháng chiến của nhân dân trong vùng. Bọn địch ra sức tuyên truyền, chiêu dụ tay sai và nhiều lần cho quân từ Cao Phong tấn công xuống. Điển hình là ngày 3/5/1948, 60 tên Pháp cùng một số tên lang binh tiến đánh khu căn cứ cách mạng ở Kim Bôi. Tuy nhiên, chúng đã bị lực lượng du kích Nật Sơn phối hợp cùng du kích xã Vĩnh Đồng, Tú Sơn và Trung đoàn 66 chặn đánh quyết liệt khi vừa đến suối Măng (Tú Sơn). Quân ta đã tiêu diệt 10 tên địch, thu 19 súng và nhiều lựu đạn.

Trong Chiến dịch Lê Lợi cuối năm 1949, nhân dân và LLVT xã Nật Sơn sát cánh, phối hợp với bộ đội chủ lực đánh địch, lập nhiều chiến công xuất sắc. Tổng kết 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, quân và dân Nật Sơn đã đóng góp cho kháng chiến hàng vạn cây bương tre, hàng nghìn ngày công, trên 4 tấn lương thực cùng hàng trăm kg thực phẩm, 2 chỉ vàng, 3,7 kg bạc. Toàn xã có 245 người tham gia cách mạng, 30 người tham gia bộ đội chủ lực. Trong kháng chiến chống Pháp, xã có 1 liệt sỹ, 20 thương binh, 42 người được khen thưởng...

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, quân và dân xã Nật Sơn đã tích cực tham gia chiến đấu chống chiến tranh phá hoại và chi viện cho chiến trường miền Nam. Trong thời kỳ này, dù còn gặp muôn vàn khó khăn nhưng quân và dân trong xã đã lập nên những chiến công xuất sắc trên mặt trận kinh tế cũng như mặt trận đánh Mỹ. Điển hình ngày 19/4/1967, quân và dân xã Nật Sơn phối hợp với bộ đội chủ lực bắn rơi 1 máy bay, bắt sống 2 tên phi công. Ngoài chiến công bắt sống giặc lái Mỹ, lực lượng dân quân xã phối hợp cùng dân quân các xã Đú Sáng, Thượng Tiến bắt sống 6 giặc lái nhảy dù từ 2 chiếc máy bay Mỹ bị lực lượng phòng không bắn cháy trong cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc bằng không quân lần thứ nhất của Mỹ. Tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, toàn xã có 284 thanh niên lên đường nhập ngũ. Hàng nghìn lượt người tham gia TNXP và dân công, 87 người tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu tại chiến trường. Trong đó có 23 liệt sỹ, 7 thương binh, bệnh binh. ở hậu phương, quân và dân Nật Sơn đã bắt sống 2 giặc lái, 1 tên gián điệp hoạt động trong địa bàn. Với những thành tích xuất sắc, năm 2003, Đảng bộ, nhân dân và LLVT xã vinh dự được Đảng và Nhà nước tặng thưởng danh hiệu anh hùng LLVT nhân dân thời kỳ chống Mỹ.

Nói về truyền thống anh hùng của quê hương, đồng chí Bạch Minh Huệ, Bí thư Đảng ủy xã nhấn mạnh: Trong những năm qua, truyền thống anh hùng của quê hương Nật Sơn luôn được các thế hệ trẻ tiếp nối và phát huy. Hàng năm, xã đảm bảo 100% chỉ tiêu giao quân. Chất lượng công tác xây dựng lực lượng dân quân ngày càng đi vào chiều sâu. LLVT xã trở thành lực lượng nòng cốt, chỗ dựa tin cậy của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong thực hiện nhiệm vụ giữ vững ANCT - TTATXH; phát huy tốt vai trò trong công tác vận động quần chúng, thực hiện chính sách hậu phương quân đội, giúp đỡ các gia đình chính sách.

 M.H