Chung quanh giải thưởng thơ của báo Văn Nghệ: Cần những ứng xử nhân văn

Thứ tư, 14/4/2021 | 4:26:40 Chiều

Thời gian qua, giải thưởng từ cuộc thi thơ của báo Văn Nghệ tổ chức đã tạo nên những tranh cãi về chất lượng tác phẩm đoạt giải.

Tác giả Tòng Văn Hân (thứ hai từ trái sang).

Từ quý II-2019, Ban Biên tập báo Văn nghệ đã quyết định mở Cuộc thi Thơ 2019-2020 trên báo Văn nghệ với mục đích góp phần nâng cao chất lượng thơ, đáp ứng yêu cầu phát triển văn học trong tình hình mới; đồng thời tìm kiếm, phát hiện những tài năng văn học trẻ. Cuộc thi Thơ của báo bắt đầu từ tháng 6-2019 và ban đầu dự kiến sẽ khép lại vào giữa tháng 6-2020, nhưng theo Ban tổ chức, do nhiều lý do khách quan và bất khả kháng, trong đó có đại dịch Covid-19, cuộc thi đã phải lui lại đến cuối năm 2020.

Ban tổ chức cho biết, đã nhận được hơn 7.500 tác phẩm của hơn 1.000 lượt tác giả tham dự (qua hộp thư điện tử và đường bưu điện), đã lựa chọn và giới thiệu được hơn 400 tác phẩm của gần 200 tác giả trên 50 số báo Văn nghệ.

Kết thúc cuộc thi, Ban tổ chức đã trao hai giải B, bốn giải C và sáu giải khuyến khích cho các tác phẩm. Theo đánh giá của Ban tổ chức, không tác phẩm nào đoạt giải A.

Tác giả Tòng Văn Hân (Điện Biên) đoạt giải B với ba bài thơ "Mẹ tôi chửi kẻ trộm”, "Làm rể” và "Nhà dưới nhà trên”. Và chính giải B cho bài thơ "Mẹ tôi chửi kẻ trộm” là nguyên nhân làm bùng nổ cuộc tranh cãi, thậm chí có những lúc quá đà trên mạng xã hội những ngày qua.

Nhận xét về bài thơ, Ban tổ chức cho biết, bài "Mẹ tôi chửi kẻ trộm” của tác giả Tòng Văn Hân, có cái ngô nghê, thật thà của một người miền núi, nhưng qua đó lại là hình ảnh rất đẹp về con người nói chung mà chỉ tư duy của người miền núi mới có được. Về sâu xa, chửi này là chửi có tính triết lý. Nguồn gốc của bài thơ bắt đầu là sự đói kém, nhưng nhân văn, cao thượng vô cùng. Gốc của nó không phải đánh kẻ trộm, hay hình sự hóa vấn đề, mà là phải xóa tận gốc đói nghèo. Phải trả cho đời sống sự lương thiện… Tứ thơ và tư duy đó dễ gây thiện cảm cho người đọc... Chủ đề nhân văn và hợp với tư duy của người dân tộc, bên cạnh cái tứ cũng mới.

Tuy nhiên, ngay sau khi giải thưởng được công bố, trên mạng xã hội đã xuất hiện những tranh luận gay gắt về bài thơ. Nhiều ý kiến cho rằng, bài thơ thể hiện còn khá ngây ngô, chưa ra vần điệu và ngôn từ không đắt giá. Thậm chí còn xuất hiện những bài thơ nhái "Mẹ tôi chửi kẻ trộm”, đẩy vấn đề đi xa hơn, hoặc quy kết nhà thơ Tòng Văn Hân "đạo thơ”. Nhiều người nhân kết quả Cuộc thi Thơ này còn mạt sát cả tác giả, Ban tổ chức và Ban giám khảo.

Nhận xét về bài thơ, nhiều người trong nghề cho rằng, bài thơ có được sự hồn hậu, chân thật và nhân hậu của người miền núi, lại toát lên tính nhân văn. Sự hồn hậu chất phác này đã từng được thấy trước đây ở một số nhà thơ dân tộc thiểu số và cũng đã lâu chưa thấy lại. Cái chưa được của bài thơ là về ngôn ngữ biểu đạt còn thô sơ và chưa tới. Cách biểu đạt còn yếu, hơi nôm na. Đã từng có nhiều tác phẩm thơ của các tác giả người dân tộc thiểu số nhưng ngôn ngữ có tầng sâu về ngữ nghĩa của đồng bào dân tộc, được chắt lọc. Nhưng ở đây bài thơ này tứ rất lộ, lại được thể hiện bằng ngôn ngữ chưa được tinh lọc. Ý kiến chung của nhiều người trong nghề đều cho rằng cho bài thơ này đạt giải cao sẽ dễ gặp phải phản ứng của dư luận. Nếu chỉ là giải khuyến khích hay mức tương tự sẽ phù hợp hơn. Về mặt vần điệu, cũng không thể nói bài thơ này "như văn xuôi”, bởi vì mỗi thể loại có một giá trị riêng, chưa kể trong thực tế có cả thể loại thơ văn xuôi.

Quyết định về giải thưởng là của Ban giám khảo. Ở mỗi cuộc thi, Ban giám khảo đều có những tiêu chí riêng nhất định để căn cứ vào đó chấm giải. Ở một cuộc thi mang tính nghệ thuật như thi Thơ, những tiêu chí có thể không thể đem cân đong đo đếm rõ ràng như những cuộc thi khác, nhưng Ban giám khảo hoàn toàn có quan điểm riêng của mình đối với tác phẩm đoạt giải. Điều quan trọng là nếu như giải thưởng đó chưa phù hợp với số đông, thì cần có sự lắng nghe, cầu thị bên cạnh cách giải thích hợp lý.

Về phía người đọc, việc có những ý kiến trái chiều và phản ứng lại kết quả chưa hợp lý của mỗi cuộc thi là hết sức bình thường. Tuy nhiên, ở góc độ nhận xét về cuộc thi liên quan đến văn chương, nên lựa chọn cách hành xử nhân văn và văn minh để thể hiện quan điểm của mình.

Và cuối cùng, như một nhà thơ đã nói, giá trị lớn nhất của tác phẩm được đo bằng thời gian. Hãy để thời gian trả lời cho những giải thưởng như vậy.

Theo Nhandan

Khu 1, thị trấn Cao Phong: Khơi dậy tinh thần đoàn kết xây dựng khu dân cư văn hóa

Từ một khu dân cư (KDC) không có hoạt động gì nổi bật, Khu 1 - thị trấn Cao Phong, huyện Cao Phong đã bứt phá, trở thành điểm sáng thực hiện phong trào xây dựng nhà văn hoá (NVH), KDC văn hoá ở địa phương nhờ khơi dậy được tinh thần đoàn kết, tập hợp sức mạnh toàn dân.

Tuyên truyền cổ động kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ tại Đà Bắc

Nhân kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024), kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024), kỷ niệm 49 năm ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024), Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Hòa Bình phối hợp Trường Cảnh sát nhân dân 1, Trung tâm VH-TT&TT huyện Đà Bắc vừa tổ chức đêm giao lưu văn nghệ tuyên truyền lưu động đợt I, năm 2024.

Ấn tượng Ngày Sách và Văn hóa đọc lần thứ 3

Xác định vai trò, tầm quan trọng của sách và văn hóa đọc, ngày 24/2/2014, Thủ tướng Chính Phủ đã ký Quyết định số 284/QĐ-TTg lấy ngày 21/4 hằng năm là Ngày Sách Việt Nam. Đến nay, Ngày Sách Việt Nam đã trở thành hoạt động văn hóa thường niên, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của Nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Năm nay, Hòa Bình chọn tổ chức Ngày Sách và Văn hóa đọc tại huyện Lạc Sơn và đã để lại ấn tượng tốt đẹp. Qua đó, tôn vinh văn hóa đọc và cổ vũ phong trào đọc, làm theo sách.

Gìn giữ điệu xoè Thái Mai Châu

Điệu xoè Thái ở Mai Châu đã có từ lâu đời và được lưu truyền từ thế hệ trước cho thế hệ sau. Múa xòe không chỉ là điệu múa phổ biến trong cộng đồng người Thái mà còn là nét văn hóa đặc sắc, hình thức sinh hoạt không thể thiếu trong các hoạt động văn hóa và đời sống tinh thần.

Lắng lòng nơi chiến khu rừng Sác

Đến TP Hồ Chí Minh vào thời điểm cuối Xuân, đầu Hè, có nhiều tuyến đường để đi, nhiều nơi để đến, nhưng chúng tôi đã chọn chiến khu rừng Sác là điểm dừng chân. Để được nghe, được thấy và được cảm nhận những chiến tích anh hùng, sự chiến đấu và hy sinh anh dũng của những chiến sĩ đặc công Trung đoàn 10 (T10) trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vì độc lập, tự do của dân tộc.

Trải nghiệm phiên chợ Bò Chủ nhật ở xã Vân Sơn

Từ chỗ chỉ họp vào thứ Ba hàng tuần, phiên chợ Bò tại xã Vân Sơn (Tân Lạc) chính thức họp thêm Chủ nhật từ ngày 24/3 vừa qua. Qua đó nhằm đưa chợ phiên trở thành nơi quảng bá bản sắc văn hóa của người Mường Hòa Bình và đẩy mạnh tiêu thụ hàng hóa, sản phẩm của các xã vùng lân cận, đáp ứng nhu cầu mua sản phẩm địa phương của du khách khi đến Vân Sơn du lịch vào dịp cuối tuần.