(HBĐT) - Sau một thời gian chuẩn bị, câu lạc bộ (CLB) bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hoá mo Mường huyện Tân Lạc được thành lập, chính thức ra mắt vào đầu tháng 4/2022, tập hợp 26 thành viên đến từ các xã: Phong Phú, Mỹ Hòa, Đông Lai, Thanh Hối, Nhân Mỹ, Tử Nê, Lỗ Sơn, Quyết Chiến, Vân Sơn, Phú Cường, Ngọc Mỹ, Suối Hoa và thị trấn Mãn Đức. CLB có nhiệm vụ sưu tầm, bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị văn hoá mo Mường, lưu giữ các bài mo cổ, ghi chép sổ sách truyền dạy cho thế hệ trẻ.

Đồng chí Đinh Sơn Tùng, Trưởng phòng VH-TT huyện cho biết: Nhằm tạo điều kiện để các thầy mo được học tập, trao đổi, lưu giữ và phát huy những giá trị mo Mường nói chung, mo Mường Bi nói riêng, huyện chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương thành lập các CLB. Toàn huyện có 7 CLB mo Mường, trong đó, 6 CLB cấp xã. Các CLB xây dựng quy chế hoạt động, thường xuyên sinh hoạt và phát huy hiệu quả, nghiêm túc chấp hành các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Theo thống kê, toàn huyện có khoảng 180 thầy mo chính đang hành nghề. Trong đó, 41 thầy mo là người cao tuổi (trên 70 tuổi), nắm giữ nhiều kiến thức, kinh nghiệm và giá trị nhân văn của mo Mường. Số còn lại là thầy mo mới vào nghề, chỉ thực hành những nghi thức mo đơn giản. Qua rà soát đã tập hợp, thống kê được rất nhiều công cụ, đồ nghề của các thầy mo. Công tác lập hồ sơ đề nghị công nhận nghệ nhân ưu tú được quan tâm. Các cấp có thẩm quyền đã công nhận 3 nghệ nhân ưu tú mo Mường, 1 nghệ nhân được tặng kỷ niệm chương vì sự nghiệp văn hoá, thể thao và du lịch, 6 thầy mo đang chờ cấp thẩm quyền công nhận nghệ nhân ưu tú. Đặc biệt, các thầy mo trên địa bàn luôn có ý thức lưu giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hoá mo Mường, thường xuyên trao đổi thông tin, giới thiệu, truyền dạy các bài mo, dòng mo, thực hiện các nghi lễ của mo Mường trong nghi lễ mo ma theo quy ước của các khu dân cư, không trái với quy định của pháp luật. 

Đồng chí Đinh Anh Tuấn, Bí thư Huyện uỷ trăn trở: Quá trình hội nhập quốc tế, nền kinh tế thị trường đã tác động đến không gian văn hoá truyền thống, các ngành nghề thủ công, phong tục tập quán, nhất là sự biến đổi, mai một của di sản văn hoá mo Mường. Đa số đời sống của các nghệ nhân mo Mường trên địa bàn huyện còn khó khăn. Nhà nước chưa có cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích các nghệ nhân trong việc truyền dạy mo Mường cho thế hệ trẻ. Hiện nay, việc thành   lập các CLB là cần thiết để tôn vinh    giá trị, đồng thời thực hiện biện pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hoá mo Mường trong giai đoạn hiện nay và mai sau.

Để bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản, huyện tập trung tuyên truyền, phổ biến sâu rộng Chỉ thị số 07-CT/HU, ngày 22/10/2016 của BTV Huyện uỷ về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá mo Mường. Đẩy mạnh tuyên truyền về giá trị di sản văn hoá mo Mường đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, lao động, học sinh và các tầng lớp nhân dân để từ đó nâng cao ý thức sưu tầm, gìn giữ và phát huy các giá trị của di sản. Phối hợp các cơ quan chức năng của tỉnh, các nhà nghiên cứu tiến hành rà soát, điều tra, đánh giá về giá trị truyền thống của mo Mường. Duy trì, động viên các lớp nghệ nhân mo hiện có tiếp tục thực hành và truyền dạy di sản thường xuyên. Khuyến khích các địa phương thành lập các CLB, đánh giá, tôn vinh những người trực tiếp gìn giữ kho tàng văn hoá mo Mường. Tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát trong việc tuyên truyền, bảo tồn mo Mường theo quy định; gắn kết mo Mường với các hoạt động du lịch cộng đồng nhằm phát huy hiệu quả giá trị di sản…