(HBĐT) - Di chỉ hang Chổ thuộc xóm Hui, xã Cao Sơn (Lương Sơn), theo tiếng Mường có nghĩa là hang ốc, vì trong hang có rất nhiều vỏ ốc nằm rải đều khắp nền hang. Hang Chổ là nơi cư trú lâu dài của cư dân tiền sử Hòa Bình, đồng thời còn là di chỉ xưởng có niên đại trên dưới 10.000 năm cách ngày nay.


Hang Chổ, xã Cao Sơn (Lương Sơn) có lòng hang rộng, trong lớp trầm tích có nhiều vỏ ốc, xương động vật hóa thạch, một số mảnh tước và công cụ lao động.

Hang Chổ nằm ở phía Tây Nam dãy núi Sáng, cửa hang là một mái đá cao ráo, thoáng mát, hang có 2 cửa ngăn cách nhau bởi một tảng đá lớn. Hang ăn sâu vào lòng núi và dần thu hẹp vào trong. Phía trước cửa hang là một thung lũng rộng, cách không xa hang nhấp nhô một dãy đồi thấp, có dòng suối nhỏ chảy ngang qua, cây cối trong thung lũng quanh năm tươi tốt. Nền hang Chổ có rất nhiều vỏ ốc dải đều từ cửa hang tới tận đáy hang. Từ cửa hang tiến vào trong thấy nổi lên một tầng văn hóa với các nhuyễn thể ốc gắn kết với nhau thành tảng lớn, vẫn còn thấy một số công cụ đá dạng cuội ghè dính chặt vào các nhuyễn thể đó. Trong lớp trầm tích có nhiều xương động vật hoá thạch, một số mảnh tước và công cụ lao động. 

Di chỉ hang Chổ đã được nhà khảo cổ học người Pháp, bà M.Colani khai quật từ ngày 9 - 13/12/1926. Qua 3 lần điều tra, thám sát và nghiên cứu vào các năm 1926, 1984, 1998, hiện vật thu được khá phong phú về số lượng, đa dạng về chủng loại, trong đó di vật đá chiếm số lượng lớn, bao gồm nhiều loại hình khác nhau. Căn cứ theo đó, các nhà khảo cổ học cho rằng: Di chỉ hang Chổ là nơi cư trú khá lâu của người nguyên thủy (thể hiện ở tầng văn hoá rất dày) dựa vào số lượng mảnh tước lớn, mảnh vỡ công cụ nhiều. Đồng thời còn phát hiện một số hạch đá có thể tích lớn (có vết bổ dở) là nguyên liệu chế tác công cụ chứng tỏ di tích còn là di chỉ xưởng. Tất cả các hiện vật thu được trong các lần nghiên cứu, khai quật hiện được bảo quản và tiếp tục nghiên cứu ở kho của Viện Khảo cổ học và kho của Viện Bảo tàng lịch sử Việt Nam. 

Về niên đại, hang Chổ trong tương quan với các di tích Hòa Bình khác. Hang có những yếu tố biểu hiện của một giai đoạn cao của Văn hóa Hòa Bình. Căn cứ vào tổng thể di vật có thể ra một khung niên đại tương đối của di tích trên dưới 10.000 năm trong giai đoạn chuyển tiếp sang trung kỳ đá mới ở nước ta. Di vật đá ở hang Chổ biểu hiện những đặc trưng của di vật Văn hóa Hòa Bình. Công cụ làm bằng đá cuội chiếm đa số, trong đó gồm cả những hòn cuội nguyên và những loại làm từ mảnh cuội tách mỏng. Ngoài những loại hình công cụ thuộc nhóm truyền thống như công cụ rìa lưỡi dọc, công cụ rìa liên tiếp, mũi nhọn… nổi bật lên là những đặc chủng công cụ đá Hòa Bình, gồm công cụ hình bầu dục, hình hạnh nhân, hình chữ nhật và rìu ngắn loại di vật có nhiều lỗ vũm nhỏ mà bà M.Colani gọi là pierres à cuppules thường gặp trong các di tích Hòa Bình khác cũng có mặt ở đây. Tầng văn hóa chủ yếu là nhuyễn thể ốc còn có các vỏ trai sông rất to, dày cho thấy khí hậu trong vùng thời kỳ ấy có độ ẩm cao và có các dòng sông, suối lớn trong khu vực. 

Hang Chổ là di tích khảo cổ học quan trọng, có giá trị cao trong công tác nghiên cứu và thăm quan về một nền văn hoá tiền sử nổi tiếng "Văn hóa Hòa Bình”, đến nay cơ bản vẫn giữ nguyên được hiện trạng ban đầu.

Đỗ Hà

Các tin khác


Rộn ràng lời ca mừng ngày chiến thắng

Những ngày tháng Tư lịch sử, cùng với cả nước, từ thành thị đến nông thôn trên địa bàn tỉnh rực rỡ cờ hoa, sôi nổi các hoạt động văn hóa, văn nghệ chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước. Lời ca, tiếng hát vang vọng mừng ngày chiến thắng.

Tác giả Vân Anh của tỉnh Hòa Bình được trao huy chương vàng tại Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc

Chiều 27/4, tại thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên, Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam và Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh Điện Biên phối hợp tổ chức khai mạc Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc lần thứ 23, năm 2024.

Huyện Đà Bắc nâng cao hiệu quả xây dựng thiết chế văn hóa cơ sở

Huyện Đà Bắc có 17 xã, thị trấn với 122 xóm, tiểu khu, 5 dân tộc chủ yếu Tày, Mường, Dao, Kinh, Thái cùng chung sống đoàn kết. Những năm qua, việc xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở được quan tâm. Qua đó nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, góp phần ổn định an ninh chính trị - trật tự an toàn xã hội, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân.

Bế mạc Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang và thanh niên, sinh viên tỉnh Hòa Bình lần thứ X, năm 2024

Tối 25/4, Ban Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân tổ chức bế mạc Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang (LLVT) và thanh niên, sinh viên tỉnh Hòa Bình lần thứ X, năm 2024. Đến dự có các đồng chí: Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban Tổ chức (BTC); Vũ Văn Hoài, Phó Chủ nhiệm chính trị Quân khu 3; lãnh đạo các sở, ban, ngành của tỉnh...

Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang và thanh niên, sinh viên tỉnh Hòa Bình lần thứ X, năm 2024

Tối 24/4, tại Cung Văn hoá tỉnh, Ban Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân tổ chức khai mạc Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang (LLVT) và thanh niên, sinh viên tỉnh Hòa Bình lần thứ X, năm 2024. Đến dự có đồng chí Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thành phố.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục