(HBĐT) - Ngày trước người Dao sống du canh du cư nay đây mai đó dọc theo sông Đà. Năm 1966, những hộ dân đầu tiên chuyển về Thung Dao Bắc tìm đất địch cư. 28 hộ ban đầu là những người Dao ở xóm Hạ Sơn, xã Tú Sơn (Kim Bôi), một số hộ ở xóm Rãnh - xã Toàn Sơn, xóm Mạ, Mít - xã Tú Lý (Đà Bắc), xóm Tiến Lâm - xã Bắc Phong (Cao Phong), xóm Khuôi - phường Thái Bình (TP Hòa Bình).
Hộ ông Triệu Văn Bình là một trong những gia đình phát triển kinh tế tiêu biểu ở xóm Thung Dao Bắc,
xã Tú Sơn (Kim Bôi).
Cuộc sống nơi rừng sâu, muỗi vắt nhiều, dịch bệnh liên miên, cái ăn thiếu thốn, bà con phải ăn củ mài để cầm cự qua ngày. Không hiểu nguyên nhân gì, cây ngô tra xuống đất không ra bắp. Suốt mấy chục năm sống trong cảnh đói kém khiến các gia đình ở Thung Dao Bắc vơi dần. Đầu năm 1993, Nhà nước có chính sách mở đường lên Thung Dao Bắc. Có đường, người Dao bắt đầu giao lưu với bên ngoài. Con gà, con lợn không phải gánh mà có thể dùng xe để chở. Đường điện cũng được kéo lên núi, người Dao thoát cảnh tăm tối. Con em được xuống núi đi học.
Có đường, điện, trường, trạm, đời sống của bà con ngày càng tốt hơn. Có điều kiện, người Dao phát huy năng lực của mình phát triển kinh tế. Nhiều người trở thành triệu phú. Ngôi nhà 3 tầng bề thế nằm giữa xóm Thung Dao Bắc của gia đình ông Triệu Văn Bình là một điển hình. Ông được coi là triệu phú người Dao đầu tiên của xóm. Ông Bình năm nay đã gần 70 tuổi, hàng ngày ông vẫn đi cắt cỏ cho trâu ăn và làm mía cùng con, cháu. Hiện gia đình ông có 20 con trâu, 30 con lợn, cả trăm con gà. 4ha mía tím là nguồn thu nhập đều hàng năm. Năm 2022, mía được giá, mỗi ha mía mang lại cho gia đình nguồn thu 200 triệu đồng.
Không riêng gia đình ông Bình, nhiều hộ dân bám trụ ở Thung Dao Bắc chịu khó lao động vươn lên làm giàu như anh Bàn Xuân Toàn có trang trại trồng cam, chăn nuôi mấy chục con trâu, bò; gia đình ông Triệu Văn Minh làm mía, nuôi trâu, bò... Giờ đây, Thung Dao Bắc còn trở thành vựa mía lớn của huyện Kim Bôi. Theo ông Triệu Xuân Tình, Trưởng xóm Thung Dao Bắc, hiện xóm còn 15 hộ nghèo, chiếm 5%. Cuộc sống của bà con được nâng lên, nhiều gia đình có điều kiện cho con đi học cấp cao hơn.
Đồng chí Bạch Văn Diền, Chủ tịch Hội Nông dân xã Tú Sơn cho biết: Từ năm 1993, đồng bào Thung Dao Bắc đã chấm dứt cảnh thiếu ăn. Xóm xoá được nhà tạm, hầu hết các hộ xây được nhà kiên cố, 100% hộ có ti vi, nhiều hộ có xe máy, ô tô. Toàn xã Tú Sơn hiện có 230 hộ là người dân tộc Dao sinh sống ở các xóm: Hạ Sơn, Thung Dao Bắc và tổ 3, xóm Hợp Nhất. Từ sự đầu tư hạ tầng của Nhà nước, nỗ lực vươn lên của người dân nên cuộc sống của bà con ngày càng khá giả, ngang bằng với các hộ dân trong xã.
Việt Lâm
Như một cơ duyên, cả 2 lần đến với Sài Gòn (thành phố Hồ Chí Minh) đều vào tháng Tư. Sài Gòn hoa lệ vào những ngày này được trang trí thêm cờ hoa, khẩu hiệu, tổ chức thêm nhiều sự kiện kỷ niệm Ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4), Ngày Quốc tế lao động (1/5)… Bởi thế, lòng người cũng hân hoan, hứng khởi. Muốn đi thật nhiều, cảm nhận thật nhiều về một thành phố giàu lịch sử và văn hóa, một đô thị sôi động và luôn rực rỡ sắc màu.
Cứ mỗi dịp tháng 4 hằng năm, những cựu binh tham gia kháng chiến chống Mỹ lại cùng tề tựu để nhớ về thời hoa lửa lên đường đi chiến đấu với nhiệt huyết và khát vọng cháy bỏng vì độc lập và thống nhất đất nước. Mỗi người một hoàn cảnh, người gác việc học hành, tạm biệt người yêu lên đường kháng chiến, người là con độc nhất trong gia đình viết đơn tình nguyện đi bộ đội, thanh niên xung phong… với tâm thế được tận hiến cho Tổ quốc.
Phương châm "nơi ở mới tốt hơn nơi ở cũ” được nhắc đi nhắc lại trong suốt hành trình triển khai Đề án ổn định dân cư, phát triển KT-XH vùng chuyển dân sông Đà. Cùng với những chính sách thiết thực, hiệu quả, những điều chỉnh kịp thời phù hợp với tình hình thực tế, đời sống nhân dân vùng tái định cư các dự án thủy lợi, thủy điện từng bước ổn định.
Đến thăm Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, chúng tôi được chị Ngô Thị Lai, cán bộ Bảo tàng giới thiệu tham quan, tìm hiểu khá nhiều hiện vật quan trọng, độc đáo, góp phần làm nên chiến thắng lừng lẫy năm châu 70 năm về trước. Một trong những hiện vật ấy là chiếc xe đạp thồ huyền thoại.
Cho đến nay, sau 52 năm, trận chiến khốc liệt nhất trong lịch sử chiến tranh Việt Nam, được mệnh danh là "mùa hè đỏ lửa” với sự huy động lực lượng lớn chưa từng có trong 81 ngày đêm giằng co từng mét đất, ngôi nhà giữa bom rơi, đạn nổ vẫn còn in đậm trong ký ức quân và dân cả nước cũng như lớp thanh niên tỉnh Hòa Bình lên đường đến với chiến trường Quảng Trị, góp phần tô thắm trang sử hào hùng của dân tộc trong hành trình giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Văn hóa có vai trò đặc biệt quan trọng đối với mỗi quốc gia, dân tộc. Trong bối cảnh hiện nay, việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của các vùng miền, dân tộc là nhiệm vụ rất quan trọng, vừa góp phần củng cố nền tảng tinh thần của xã hội, tăng cường khối đại đoàn kết, khơi dậy khát vọng phát triển, vừa quảng bá du lịch, thúc đẩy phát triển KT-XH.
