Văn hóa dân tộc Mường được tôn vinh trong lễ kỷ niệm 120 năm thành lập tỉnh Hòa Bình.
(HBĐT) - “Tuy chưa tạo ra sức hút nổi bật, nhưng tôi tin rằng dấu ấn đặc biệt của nền văn hóa Hoà Bình sẽ là giá trị cốt lõi để chúng ta khai thác và phát triển du lịch một cách bền vững”.
Đó là khẳng định của bà Hoàng Thị Chiển, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch khi chia sẻ cách nhìn nhận của mình về những thách thức mà ngành du lịch tỉnh nhà đang gặp phải.
Theo bà Hoàng Thị Chiển: Hoà Bình là cái nôi văn hoá của người Việt cổ, nơi quy tụ 177 di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh, trong đó có 53 di tích đã được xếp hạng cấp tỉnh và cấp Quốc gia. Ngoài ra, Hoà Bình còn có hơn 50 bản, làng du lịch – văn hoá, đều là những nơi được đánh giá cao về tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng… Bấy lâu nay, sự phong phú và đặc sắc của các giá trị văn hoá tuy chưa tạo ra sức hút nổi bật cho du lịch Hoà Bình nhưng luôn được xác định là yếu tố quan trọng, dồi dào để ngành du lịch tỉnh nhà khai thác. Đây cũng là định hướng xác đáng đã được nhấn mạnh trong Nghị quyết số 11/NQ-TU về phát triển du lịch tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2007 – 2010, định hướng đến năm 2015: Cần gắn phát triển du lịch với việc giữ gìn, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc và đặc thù văn hóa địa phương.
Đánh giá tiềm năng của du lịch Hoà Bình với thế mạnh nổi bật là các sản phẩm văn hoá dân tộc, ông Nguyễn Phú Đức, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam cho biết: Vài năm trở lại đây, ngành du lịch Hoà Bình luôn giữ được mức tăng trưởng khá ổn định. Sản phẩm du lịch phong phú hơn, chất lượng dịch vụ được đầu tư nâng cấp, một số khu, tuyến, điểm du lịch mới đi vào hoạt động, khai thác khá hiệu quả các giá trị văn hoá cổ truyền nên đã tạo sức hút nhất định đối với du khách muôn phương. Gần đây, Hoà Bình lại ra mắt Hiệp hội Du lịch tỉnh - một động thái tích cực mở ra nhiều cơ hội mới cho ngành du lịch tỉnh nhà. Tôi cho rằng đó là sự phát triển rất đáng khích lệ.
Vài năm trở lại đây, cái tên Hoà Bình đã trở nên quen thuộc đối với nhiều du khách, gắn liền theo đó là ấn tượng khó quên về một vùng đất tươi đẹp, hiền hoà và giàu bản sắc văn hoá dân tộc. Đến với địa danh “Bốn Mường” đã từng được tôn vinh trong lịch sử, những du khách đam mê khám phá các giá trị cổ truyền hẳn sẽ khó cưỡng lại sức hút độc đáo của các lễ hội văn hoá đậm đà bản sắc, như: Lễ hội Khai hạ Mường Bi (Tân Lạc), lễ hội Chùa Tiên (Lạc Thuỷ), lễ hội Chùa Hang (Yên Thuỷ), rồi lễ Mừng cơm mới của đồng bào dân tộc Mường, lễ hội Chá Chiêng của đồng bào dân tộc Thái...
Tỉnh đã tích cực thực hiện công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hoá vật thể, bằng chứng là đã có hàng chục di tích văn hoá – tín ngưỡng được trùng tu, tôn tạo; công tác bảo tồn, bảo tàng cũng được coi trọng với nhiều hình thức; tích cực đầu tư cho công tác sưu tầm các di vật, cổ vật trên địa bàn; giá trị của văn hoá cồng chiêng Mường đã bắt đầu được quan tâm khai thác thành các sản phẩm du lịch độc đáo. Đặc biệt, dấu tích của nền văn hoá Hoà Bình - cái nôi văn hoá của người Việt cổ - giờ đây vẫn im đậm trong các quần thể di tích có giá trị khảo cổ cao, ví dụ như Hang Chổ (Lương Sơn), hang Ma (Tân Lạc), hang Giỗ (Lạc Sơn) và mới đây nhất là những phát hiện kỳ thú gây xôn xao dư luận về một lối mòn cổ có niên đại khoảng 21 – 22 nghìn năm tại hang xóm Trại (xã Tân Lập, huyện Lạc Sơn, tức Mường Vang xưa)... Những dấu ấn đậm đặc của nền văn hoá Hoà Bình nhất định sẽ “hớp hồn” du khách. Điều đáng nói là giờ đây, dấu ấn đó đã trở thành các giá trị văn hoá phi vật thể được “ánh xạ” lấp lánh trong đời sống thường nhật thông qua các phong tục, tập quán tốt đẹp của người bản xứ, để rồi hứa hẹn sẽ trở thành giá trị cốt lõi tạo nên sức hút độc đáo cho du lịch Hoà Bình.
Tuy nhiên, bày tỏ sự tiếc nuối khi ngành du lịch tỉnh nhà chưa khai thác đúng tầm các giá trị văn hoá để có sự phát triển mạnh mẽ hơn, ông Ngô Trọng Thược - Trưởng phòng Nghiệp vụ du lịch, Sở VH-TT&DL Hoà Bình – thẳng thắn bộc bạch: Hoà Bình có cả một quần thể di tích danh lam thắng cảnh và di sản văn hoá dân tộc phong phú. Nhưng đáng tiếc là ngành du lịch chưa khai thác hiệu quả để có thể trở thành các sản phẩm du lịch đặc thù. Do đó chưa tạo ra sức hút đặc biệt đối với du khách, chưa tạo được điểm nhấn văn hoá thực sự nổi bật trong bức tranh du lịch Hoà Bình. Thực tế này đòi hỏi ngành du lịch phải xây dựng chương trình hành động phù hợp hơn mới có thể quảng bá rộng rãi những giá trị độc đáo của nền văn hóa cổ truyền.
Gắn văn hóa với phát triển du lịch, ngành chức năng có cơ sở để tin rằng Hòa Bình sẽ thực sự trở thành điểm đến thú vị thu hút bước chân của du khách muôn phương./.
Thu Trang
(HBĐT) -Trên thực tế, lang - đạo nhất là lang kun chúa đất có những đặc quyền như sau:
(HBĐT) - Chúng tôi có mặt tại buổi khai trương phòng trưng bày chuyên đề “Chủ tịch Hồ Chí Minh với tỉnh Hòa Bình” của Bảo tàng tỉnh vào những ngày cả nước có nhiều hoạt động chào mừng kỷ niệm 127 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và tròn 70 năm ngày Bác lần đầu tiên về thăm tỉnh Hòa Bình (1947- 2017). Đây chính là hoạt động có ý nghĩa để tri ân và tưởng nhớ công ơn to lớn cùng những điều dạy bảo quý báu của Người đối với tỉnh ta.
(HBĐT) - Nhìn chung, các sử gia, học giả đều có chung nhận định rằng chế độ lang - đạo của người Mường phát triển cực thịnh vào thời Lê và bị đàn áp suy yếu sau cuộc khởi nghĩa Lê Duy Lương. Vua Minh Mạng (trị vì 1820 - 1841) đã có những cải cách quan trọng như: Chia lại các châu, mường ở miền núi, tước bỏ quyền thế tập cha truyền con nối, tước bỏ các đặc quyền của các tù trưởng ở miền núi, trong đó có lang - đạo ở vùng Mường. Tuy vậy, chế độ lang - đạo vẫn dai dẳng tồn tại và chỉ bị đánh đổ khi cách mạng tháng 8 - 1945 thành công, chế độ mới được thiết lập.
(HBĐT) - Theo quan điểm chung của giới nghiên cứu cho thấy, chế độ lang - đạo ra đời trong xã hội Mường từ giai đoạn đồ đồng chuyển sang giai đoạn đồ sắt, tương ứng giai đoạn văn hóa Đông Sơn. Nhờ có công cụ bằng kim khí nên năng suất lao động tăng cao, của cải trong xã hội dồi dào hơn trước. Hình thức sở hữu tư nhân chiếm ưu thế tuyệt đối, xã hội phân chia giai cấp diễn ra mạnh mẽ. Giai đoạn đầu khi mới hình thành, chế độ lang - đạo còn gần gũi với nhân dân, đóng vai trò như là tù trưởng, thủ lĩnh, phù hợp với trình độ sản xuất, quản lý xã hội khi đó. Trải qua hàng trăm năm, chế độ lang - đạo tập trung cho mình quyền tuyệt đối về sở hữu tư liệu sản xuất, thậm chí cả người dân của mình, dẫn đến độc quyền trong phân phối sản phẩm, độc quyền trong việc đề ra các luật lệ. Dân Mường phải lệ thuộc và trở thành nông nô, lao động cho các nhà lang. Chế độ này dần thoái hóa, trở nên cực kỳ bảo thủ, phản động cản trở bước tiến của xã hội và dần trở nên mâu thuẫn, đối lập sinh tử với dân Mường và bị đánh đổ trong cách mạng tháng 8/1945. Loạt bài viết này xin lược giới thiệu về nhà lang và chế độ nhà lang nhằm cung cấp cho bạn đọc cái nhìn tuy sơ lược nhưng toàn về chế độ này trong xã hội Mường trước tháng 8/1945.
(HBĐT) - Con đường bê tông rợp bóng tre đưa chúng tôi đến ngôi nhà nhỏ tại xóm Chiềng 1, xã Vĩnh Đồng, huyện Kim Bôi - nơi anh hùng Bùi Văn Hợp sinh ra và lớn lên. Kín những khoảng tường trong ngôi nhà nhỏ là rất nhiều giấy khen, huân, huy chương. 45 năm sau ngày anh ngã xuống, câu chuyện về anh vẫn có sức sống mãnh liệt, là niềm tự hào của mảnh đất Mường Động anh hùng.
(HBĐT) - Địa bàn tỉnh là đầu mối giao thông tỏa đia mọi miền đất nước có tầm đặc biệt quan trọng trong thời chiến tranh. Quốc lộ 6 nối liền Thủ đô với các tỉnh đồng bằng qua miền Trung du lên Tây Bắc, sang Lào, vào các tỉnh khu 4, đến chiến trường miền Nam. Trục đường 6 nối liền quốc lộ 21A, 12A, 21B, quốc lộ 15, tất cả hình thành hệ thống GTVT liên hoàn. Trên các tuyến có 5 bến phà là: Bờ, Rút, Thia, Vụ Bản, Chi Nê. Trên các tuyến giao thông có các cầu, cống lớn, nhiều nhịp, khẩu độ hàng chục mét, có nhiều đoạn qua đèo hiểm trở bên núi, bên sông như dốc Chó Treo, đèo Hút Gió…Đó là những trọng điểm xung yếu được xác định là “yết hầu” của tuyến giao thông trên địa bàn, cũng là trọng điểm đánh phá liên tục của giặc Mỹ trong chiến tranh.
