Mâm cỗ cúng trong Tết cơm Đe của người dân Lạc Thịnh (Yên Thủy).
(HBĐT) - Trong cái se lạnh của những ngày cuối tháng 10 âm lịch, bát cơm đe khiến đôi má thiếu nữ thêm ửng hồng, mâm cơm chay làm cả gia đình nhớ về những năm tháng khó khăn gian khổ nhưng thắm thiết ân tình đoàn kết. Thời gian đã làm cho Đình Rậm không còn giữ được nguyên trạng vẻ linh thiêng, cổ kính nhưng Tết cơm đe vẫn được người dân Lạc Thịnh (Yên Thuỷ) trân trọng, lưu giữ như một niềm tự hào dân tộc.
Tích xưa kể lại rằng, xưa có một vị tướng đem quân đi đánh giặc, trong lúc loạn lạc lại bị thương nên vị tướng đó phải vượt qua dãy núi Trường Sơn, chạy về Yên Thuỷ để lánh nạn. Đến vùng Mường Rậm xưa (nay là xã Lạc Thịnh), người đau, bụng đói, sức kiệt nên mới xin vào nghỉ nhờ tại nhà một gia đình dân tộc Mường. Trời lúc này chưa sáng hẳn, nhà nghèo, quanh năm chỉ có ngô, gạo để dành, trong nhà không có thịt, cá nhưng vì thương vị tướng, gia đình đã chạy ra vườn hái mấy quả mướp, đu đủ vào luộc, luộc thêm ít măng giang vừa lấy được hôm trước cho vị tướng ăn. Trước đây, ở các vùng Mường, hạt muối rất hiếm nên chủ nhà rang ít vừng cho vị tướng chấm. Trong lúc đang ăn, chủ nhà mới nhớ ra là gia đình mấy hôm vừa rồi có ủ cơm đe để chuẩn bị nấu rượu dùng cho ngày Tết Nguyên đán. Thế là chủ nhà vội lấy ra cho vị tướng dùng tạm. Thứ cơm này không còn là cơm nữa nhưng cũng chưa thành rượu, nó có vị thơm của gạo nếp hương, vị ngọt từ lá men rừng. Một chút thơm, một chút ngọt, một chút cay của cơm đe làm cho vị tướng thêm ấm lòng. Sáng hôm sau, trước khi ra đi, xúc động trước tấm chân tình, cảm thương vì sự nghèo khó của người dân nơi đây do hạn hán quanh năm, vị tướng này đã lập đàn cầu mưa. Thật linh diệu, vị tướng vừa cúng xong thì trời đổ mưa khiến người dân vui mừng khôn xiết. Từ đó đến nay, cứ đến gần ngày 26/10 âm lịch, vùng Mường Rậm trời lại âm u đổ mưa không to thì nhỏ.
Nhớ ơn vị tướng đánh giặc cứu nước lập đàn cầu mưa cho nhân dân nên hàng năm cứ đúng vào ngày 26/10 âm lịch, người dân Lạc Thịnh lại tổ chức Tết cơm đe. Không giống như các lễ, tết nông nghiệp khác, có cả hai phần lễ và hội, Tết cơm đe chỉ có phần lễ. Nghi lễ cúng trong Tết cơm đe được tiến hành vào khoảng 4, 5 h sáng, trước lúc mặt trời mọc. Theo quan niệm của người dân Lạc Thịnh, thời điểm này linh thiêng, mát mẻ và sạch sẽ nhất trong ngày. Khi đó, con kiến, con ruồi cũng chưa kịp thức dậy nên mâm cơm cũng giữ trọn vẹn được sự sạch sẽ.
Dương Liễu
(HBĐT) - Trống đồng là tài sản quý giá được coi là báu vật mà cha ông để lại cho chúng ta hôm nay, là biểu tượng của nền văn minh và văn hoá Việt Nam thời dựng nước. Hoà Bình là một trong những tỉnh phát hiện và lưu giữ nhiều trống đồng nhất trong cả nước.
(HBĐT) - Sau những kết quả thu được từ việc khai quật 9 trong số 20 địa điểm di tích hang động tại vùng núi đá vôi Hoà Bình, năm 1927, nhà khảo cổ học người Pháp- Madelene Colani đã đề xuất khái niệm “Văn hoá Hoà Bình” chia làm 3 giai đoạn: Hậu kỳ đồ đá, Tiền đá mối, Sơ kỳ đá mới.
(HBĐT) - Tại Mường Bi (Tân Lạc) vẫn còn nhiều gia đình còn giữ được những nóc nhà sàn, nhiều giá trị văn hoá cổ của người Mường, một trong những giá trị văn hoá đó là cách tính lịch riêng mà người Mường ở Mường Bi hay gọi là lịch Đoi loại lịch này hiện vẫn còn giữ gìn trong các gia đình trí thức truyền thống của người Mường hay những gia đình thuộc tầng lớp các thầy mo.
(HBĐT)- Chuyện cũ kể rằng: tiếng hát, điệu múa của người Mường có từ lâu lắm rồi, từ thời “Đẻ đất, đẻ nước” tạo ra đất mường. Ngày ấy Dạ Dân gánh một gánh nặng những tiếng hát, điệu múa đi gieo khắp cả vùng quê của người Mường. Tiếng hát thường tình tứ, những điệu múa rộ ràng, uyển chuyển hoà cùng với tiếng cồng, tiếng chiêng, ngân vang xa mãi từ mường này tiếp sang mường khác không dứt. Người mường Bi có múa và biết múa từ đấy.
(HBĐT) - Người Tày – Thái ở Đà Bắc có hai bộ phận: bộ phận đông nhất là người Tày – Thái, một bộ phận ít hơn là người Tày ở các tỉnh thuộc khu vực Việt Bắc tới. Trang phục của bộ phận người Tày giống như trang phục của người Tày giống như trang phục của người Tày ở các tỉnh thuộc khu Việt Bắc. Vì vậy, phần này chỉ tập trung trình bày về trang phục của người Tày – Thái ở Đà Bắc.
1/ Lễ nạ mụ:
Có dịp chúng ta vào bất kỳ một ngôi nhà sàn của người mường Bi nào hễ ngước nhìn lên mái gianh gian trong sẽ thấy những giỏ đan mắt cáo, nguyên liệu bằng tre nứa cắm ở phía trên đoàn tay, người mường gọi cái đó là nạ mụ ( giả làm mặt người giữ vía). Bao nhiêu nạ mụ là bấy nhiêu người con.
Phát triển bởi ICT GROUP.
