(HBĐT) - Một "cuộc chiến kinh tế” được cho là có thể hình thành sau khi Tổng thống Mỹ D.Trump "cấm cửa” đối với các công ty làm ăn với Iran. Hàng loạt công ty nước ngoài lớn đã và đang rời khỏi Iran nhằm tránh đòn trừng phạt của Mỹ. Tuy nhiên, cả Iran và một số đối tác, trong đó có châu âu, vẫn kiên quyết duy trì thỏa thuận hạt nhân Iran, cũng như dùng hàng rào kỹ thuật để bảo vệ lợi ích kinh tế trước đe dọa trừng phạt của Mỹ.

Một số nhà phân tích đặt ra tình huống về một cuộc chiến tranh "nóng” giữa Iran và Mỹ sau khi quan hệ hai nước liên tục bị đẩy lên căng thẳng. Tuy nhiên, lãnh tụ tinh thần tối cao Iran, éại giáo chủ A.Khamenei khẳng định, sẽ không có chiến tranh hay đàm phán với Mỹ. Đây là quan điểm cứng rắn từ phía Iran sau khi Mỹ tái áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với quốc gia Hồi giáo. Đại giáo chủ Khamenei khẳng định, những biện pháp trừng phạt của Mỹ không gây tác động đối với các vấn đề hiện nay ở Iran. Tuy nhiên, thực tế, lệnh trừng phạt của Mỹ đã tác động không nhỏ tới nền kinh tế vừa mới phục hồi chưa được bao lâu của Iran, kể từ sau khi thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) mà nước này ký với các cường quốc nhóm P5+1 hồi năm 2015 có hiệu lực. Dư luận đặc biệt quan ngại về khả năng của đồng nội tệ rial của Iran, vốn mất khoảng 50% giá trị kể từ tháng 4 vừa qua.

Với mục tiêu gây sức ép tối đa về kinh tế đối với Iran, gói trừng phạt thứ nhất của chính quyền Trump nhắm vào các giao dịch mua USD, kim loại quý và những mặt hàng xuất khẩu của Iran. Gói thứ hai nhằm "triệt tiêu” nguồn thu từ dầu mỏ của quốc gia Trung éông, dự kiến có hiệu lực vào tháng 11 tới. Nền kinh tế Iran đang hứng chịu những khó khăn như tỷ giá hối đoái sụt giảm, thị trường tài chính rối ren và giá cả tăng cao. Đối phó cuộc khủng hoảng tài chính, Iran đã gấp rút đưa ra dự luật cứu trợ tài chính để ngăn đồng rial tiếp đà lao dốc. Iran đã cấm xuất khẩu hơn 10 loại sản phẩm nông nghiệp để bảo đảm cung cấp cho thị trường trong nước. Có nhà phân tích nhận định, "trong con mắt của các nước bên ngoài, Iran đã khởi động mô hình kinh tế thời chiến”. Mới đây, quốc gia Hồi giáo tiếp nhận năm máy bay mới từ công ty sản xuất máy bay ATR liên doanh giữa Pháp và Italy.

Trước sức ép của Mỹ, có nhiều đồn đoán về khả năng Iran sẽ bị buộc quay lại bàn đàm phán sau khi Mỹ rút khỏi JCPOA và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Tehran. Tuy nhiên, giới chức Iran nhiều lần bác bỏ khả năng tiến hành các cuộc đàm phán này cho rằng Mỹ không còn đáng tin sau khi nước này vi phạm những cam kết trong khuôn khổ thỏa thuận hạt nhân. éể chứng tỏ sẵn sàng cho mọi tình huống, Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran thường xuyên tiến hành các cuộc diễn tập quân sự ở vùng Vịnh để đối phó những mối đe dọa tiềm tàng. Bất chấp chương trình tên lửa của Iran là nguyên nhân chủ yếu gây ra căng thẳng giữa nước này với Mỹ, Iran mới đây công bố loại tên lửa đạn đạo tầm ngắn thế hệ mới Fateh Mobin sản xuất trong nước. Iran nhấn mạnh, sức ép và cuộc chiến tranh tâm lý nhằm vào Iran càng dữ dội thì quyết tâm của họ tăng cường sức mạnh quốc phòng về mọi mặt càng lớn.

Châu âu cũng bị đẩy vào thế đối đầu với Mỹ liên quan thỏa thuận hạt nhân Iran. éại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại châu âu F.Mogherini tuyên bố, châu âu tiếp tục khuyến khích các doanh nghiệp vừa và nhỏ tăng cường làm ăn với Iran. Chính phủ éức đã lên tiếng bày tỏ phản đối những biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với Iran, cho rằng điều này vi phạm luật pháp quốc tế. éức cảnh báo quyết định của Tổng thống Mỹ có thể làm gia tăng bất ổn tại Trung éông và thúc đẩy các thế lực cực đoan trong khu vực. Trong khi đó, các công ty châu âu có nguy cơ thua lỗ hàng chục tỷ ơ-rô trong những thương vụ với Iran. Mặc dù Liên hiệp châu âu (EU) bảo đảm kích hoạt "Quy chế phong tỏa” nhằm bảo vệ các công ty châu âu khỏi lệnh trừng phạt của Mỹ, song nhiều công ty lớn đã vội vàng rút khỏi Iran bởi họ không muốn bị rơi vào những tranh cãi với Mỹ.

Hiện nhiều quốc gia châu âu cũng như Nga, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ đều phản đối các biện pháp trừng phạt của Mỹ chống Iran, bởi cho rằng chính sách của Mỹ đối với quốc gia Hồi giáo sẽ tác động tiêu cực tới tình hình an ninh khu vực và quốc tế, gây ảnh hưởng trực tiếp tới lợi ích kinh tế của các nước này. Iran cũng đã sẵn sàng cho một cuộc chiến kinh tế với Mỹ được dự báo sẽ vô cùng khốc liệt.