Ảnh: Hình ảnh ngày lên đường tòng quân của thanh niên tỉnh ta
Câu 3: Hãy nêu những đóng góp, thành tích tiêu biểu của nhân dân các dân tộc tỉnh Hoà Bình trong khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8/1945 và trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ? Nêu khái quát một số trận đánh tiêu biểu của quân dân tỉnh Hòa Bình trong thời kỳ này?
Gợi ý trả lời:
* Thành tích tiêu biểu của nhân dân các dân tộc tỉnh Hòa Bình trong khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8/1945:
Ngày 18/8/1945, lệnh khởi nghĩa của Xứ ủy được truyền tới Hòa Bình. Ngay ngày hôm đó, đồng chí Vũ Thơ, Trưởng ban chỉ huy khởi nghĩa tỉnh đã kịp thời phát lệnh khởi nghĩa, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng khu căn cứ, chi bộ thị xã và các cơ sở khác trong tỉnh với phương án là tập trung lãnh đạo khởi nghĩa ở một điểm chắc thắng rồi từ đó tiến lên giành chính quyền tỉnh và các châu khác. Ban chỉ huy khởi nghĩa quyết định chọn châu Lạc Sơn là điểm đầu tiên.
Theo đúng kế hoạch đã định, ngày 20/8/1945, đơn vị vũ trang tập trung, tự vệ chiến đấu và quần chúng từ khu căn cứ Mường Khói cùng cán bộ, hội viên cứu quốc, nhân dân thị trấn Vụ Bản và các xóm, xã xung quanh được vũ trang bằng nỏ, dao, gậy... biểu tình, vũ trang tiến hành chiếm châu lỵ Lạc Sơn. Việc giành chính quyền châu Lạc Sơn diễn ra thuận lợi, nhanh gọn.
Ngày 22/8/1945, đông đảo nhân dân thị xã, nòng cốt là tự vệ cứu quốc đã biểu tình vũ trang chiếm trụ sở Hội đồng thị xã, Châu đường Kỳ Sơn một cách nhanh gọn.
Ngày 23/8/1945 với lực lượng cách mạng hùng hậu của thị xã và các khu căn cứ Mường Khói, Cao Phong - Thạch Yên, Tu Lý - Hiền Lương cuộc khởi nghĩa giành chính quyền bù nhìn đầu sỏ ở tỉnh diễn ra thuận lợi, nhanh gọn và không gặp sự phản ứng nào. Quân đội Nhật hoàn toàn án binh bất động. ủy ban Quân sự cách mạng tỉnh đã ra mắt quần chúng trong niềm vui vô hạn của đông đảo nhân dân các dân tộc. Khởi nghĩa giành chính quyền ở tỉnh lỵ thành công là thắng lợi có ý nghĩa quyết định thúc đẩy mạnh mẽ và tạo điều kiện giải quyết tiếp việc giành chính quyền ở những nơi còn lại.
Ngày 25/8/1945, khởi nghĩa giành chính quyền châu Mai Đà thắng lợi. Sau đó lực lượng khởi nghĩa Mai Đà theo lệnh của Xứ ủy Bắc Kỳ đã tiến lên Sơn La, phối hợp cùng nhân dân địa phương giành chính quyền ở Mộc Châu thắng lợi.
Tại Lương Sơn, theo mối chỉ đạo từ Chương Mỹ, Mỹ Đức (tỉnh Hà Đông cũ - nay thuộc Hà Nội) và Ban chỉ huy khởi nghĩa tỉnh, việc giành chính quyền ở châu lỵ Lương Sơn giành thắng lợi nhanh gọn vào sáng 26/8/1945.
Châu Lạc Thủy thời gian này vẫn thuộc tỉnh Hà Nam, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở đây diễn ra thắng lợi ngày 22/8/1945 do Đảng bộ tỉnh Hà Nam chỉ đạo.
Như vậy, từ ngày 20 - 26/8/1945, bằng lực lượng từ các khu căn cứ kết hợp với lực lượng nhân dân vũ trang khởi nghĩa nổi dậy, nhân dân các dân tộc tỉnh Hòa Bình đã hoàn thành thắng lợi việc giành chính quyền ở châu, tỉnh, thị trấn và một số xã có cơ sở cách mạng.
* Những đóng góp, thành tích tiêu biểu của nhân dân các dân tộc tỉnh Hòa Bình trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược 1945 - 1954:
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, tỉnh Hòa Bình trở thành một trong những hậu cứ vững mạnh của chiến trường Liên khu III; chi viện sức người, sức của đến mức cao nhất phục vụ chiến trường chung; dặc biệt là đã bảo vệ thành công con đường giao lưu có ý nghĩa chiến lược giữa căn cứ địa Việt Bắc với Liên khu III, Liên khu IV.
Toàn tỉnh có 955 thanh niên các dân tộc tham gia quân đội, chiến đấu trên khắp mọi miền của Tổ quốc; cử 1.169 lượt người đi dân công, thanh niên xung phong phục vụ chiến trường với 2.543.620 ngày công; ủng hộ 708 con trâu bò, 4.720kg thịt lợn, 39.517 tấn thực phẩm khác, 600 tấn thóc gạo, 905 xe đạp thồ, cung cấp hàng chục triệu cây gỗ, bương, tre, nứa; vận chuyển 4.900.000 tấn hàng, 170.000 người xay giã 545 tấn thóc cho bộ đội và cung cấp cho mặt trận..., có 414 liệt sĩ, 58 thương binh.
Trên lĩnh vực chiến đấu, quân dân trong tỉnh đã đánh 1.831 trận lớn nhỏ, tiêu diệt 2.370 tên xâm lược; phá hủy 18 khẩu trọng pháo, trung đại liên, 56 xe vận tải, 3 kho quân trang, quân dụng; thu 529 súng các loại, trong đó có 40 trung đại liên, 120.000 viên đạn các loại...
Cùng với thắng lợi về quân sự, Đảng bộ, quân dân trong tỉnh còn giành được những thắng lợi to lớn trên các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. Đặc biệt là từng bước đã hạn chế, đi đến xóa bỏ về cơ bản chế độ nhà lang với những đặc quyền tuyệt đối của giai cấp phong kiến lang đạo, giải phóng nông dân thoát khỏi ách bóc lột, trói buộc nghiệt ngã của chế độ nhà lang tồn tại đã bao đời.
* Những đóng góp, thành tích tiêu biểu của nhân dân các dân tộc tỉnh Hoà Bình trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược 1954 - 1975:
Đảng bộ, chính quyền tỉnh Hòa Bình đã lãnh đạo nhân dân các dân tộc trong tỉnh thực hiện xuất sắc nhiệm vụ khôi phục kinh tế, cải tạo xã hội chủ nghĩa, tiến hành đồng thời hai nhiệm vụ chiến lược của Đảng: Vừa xây dựng chủ nghĩa xã hội, vừa đánh thắng hai lần chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ trên quê hương, chi viện sức người, sức của cho miền Nam giành chiến thắng, góp phần vào sự nghiệp thống nhất Tổ quốc.
Toàn tỉnh có 11.460 con em các dân tộc nhập ngũ, trong đó có 1.440 gia đình có từ 2 con nhập ngũ trở lên, 15.670 thanh niên xung phong, đóng góp nghĩa vụ cho Nhà nước 162.000 tấn lương thực, 14.336 tấn thực phẩm... Có 3.623 liệt sỹ, 670 thương binh, 624 bệnh binh. 14 Huân chương Quân công, 25 Huân chương Chiến công, 32 Huân chương Lao động, 705 đơn vị Quyết thắng, 29 chiến sĩ Quyết thắng, 396 cán bộ, chiến sĩ thi đua các cấp.
2 Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân là dồng chí Bùi Văn Nê, xã Hưng Thi, huyện Lạc Thủy, hy sinh năm 1972 và được truy tặng ngày 20/12/1973 và đồng chí Bùi Văn Hợp, xóm Tầm, xã Vĩnh Đồng, huyện Kim Bôi, hy sinh năm 1972 và được truy tặng ngày 15/1/1976.
1 Anh hùng lao động là chị Nguyễn Thị Khương, xã Thịnh Lang, huyện Kỳ Sơn (nay thuộc thành phố Hòa Bình).
Quân và dân Hòa Bình bắn rơi 49 máy bay, bắt sống hàng chục giặc lái.
Đảng bộ tỉnh đã có bước trưởng thành to lớn. Năm 1954, toàn Đảng bộ có 2.218 đảng viên sinh hoạt ở 124 chi bộ, năm 1975 đã có 12.223 đảng viên sinh hoạt ở các chi, đảng bộ hầu khắp xã, phường, xí nghiệp, công, nông, lâm trường, trạm, trại, trường học, bệnh viện.
* Một số trận chiến đấu tiêu biểu của quân, dân tỉnh Hòa Bình (1945-1975):
- Khởi nghĩa cướp chính quyền tỉnh lỵ Hòa Bình, ngày 23/8/1945.
- Trận mai phục tiêu diệt Đảng trưởng Lý Đông A (tức Trần Khắc Tường) và sào huyệt của tổ chức phản động Đại Việt duy dân tại Bến Chương của quân và dân châu Mai Đà (nay thuộc huyện Đà Bắc), ngày 2/5/1946.
- Trận phục kích tiêu diệt địch tại dốc Cha của trung đội du kích xã Toàn Sơn, châu Mai Đà (nay thuộc huyện Đà Bắc) ngày 10/9/1947.
- Trận phối hợp đánh 3 tầu địch trên sông Bôi của du kích xã Khoan Dụ, xã Xích Thổ và bộ đội chủ lực, ngày 5/11/1947.
- Trận đánh của Đội du kích Yên Lương - Phú Lẫm, huyện Lạc Sơn (nay là xã Phú Lương) tiêu diệt 250 tên địch bằng rượu cần lá ngón, ngày 30/10/1948.
- Trận chiến đấu bên dòng thác Mu (Lạc Sơn) của Đại đội 121- Trung đoàn 52 Tây Tiến, ngày 20/11/1948.
- Trận chiến đấu tập kích tiêu diệt địch tại Đồn Máy của du kích xã Hòa Bình, ngày 25/11/1949.
- Trận chiến đấu tập kích tiêu diệt địch tại Đồn Bò của dân quân du kích xã Lũng Vân, huyện Tân Lạc, ngày 10/12/1949.
- Trận tập kích tiêu diệt bộ máy ngụy quân, ngụy quyền Quận hành chính châu Lương Sơn, ngày 19/5/1950.
- Trận đánh tập kích địch tại Bình Hẻm của lực lượng du kích, bộ đội địa phương huyện Lạc Sơn, ngày 5/9/1950.
- Trận phối hợp phục kích tiêu diệt gọn 1 đoàn xe quân sự 34 chiếc của địch tại cầu Mè (Mông Hóa - Kỳ Sơn) của quân và dân huyện Kỳ Sơn cùng Trung đoàn 66 - Sư đoàn 304, ngày 2/12/1951.
- Trận Giang Mỗ, xã Bình Thanh, huyện Kỳ Sơn (huyện Cao Phong ngày nay) tiêu diệt và bắt sống hơn một đại đội lính âu Phi, phá huỷ nhiều xe cơ giới và xe tăng địch, ngày 13/12/1951.
- Trận phục kích đánh tàu chiến địch trên sông Đà của quân và dân xã Yên Mông, huyện Kỳ Sơn (nay là thành phố Hòa Bình), ngày 22/12/1951.
- Trận chiến đấu bắn rơi 1 máy bay phản lực F.4H không quân Mỹ của dân quân xã Liên Hòa (nay là xã Yên Nghiệp), huyện Lạc Sơn, ngày 31/5/1965.
- Trận chiến đấu bắn rơi máy bay RF101 Mỹ của quân và dân xã Trung Thành, huyện Đà Bắc, ngày 29/4/1966.
- Trận chiến đấu bắn rơi máy bay F.105 không quân Mỹ của dân quân xã Thu Phong, Kỳ Sơn (nay là huyện Cao Phong), ngày 20/7/1966.
- Trận chiến đấu bắn rơi máy bay phản lực F.105 không quân Mỹ của dân quân xã Mường Chiềng, huyện Đà Bắc, ngày 30/4/1967.
- Trận chiến đấu tại Đồi Bù của quân và dân xã Hợp Hòa, huyện Lương Sơn, từ ngày 22 - 29/12/1972.
(Bài dự thi có thể lựa chọn 5-7 trận chiến đấu tiêu biểu trong số trận chiến đấu mà Ban Tổ chức cuộc thi giới thiệu).
(Nguồn: Địa chí tỉnh Hòa Bình, Lịch sử Đảng bộ tỉnh Hòa Bình 1929-2010, Lịch sử Đảng bộ các huyện, thành phố trong tỉnh).
(Còn nữa)
Phát triển bởi ICT GROUP.
