Ban Dân tộc tỉnh phối hợp trường PT DTNT THPT tỉnh đưa hoạt động truyền thông giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống vào trường học.

Theo thống kê của Ban Dân tộc tỉnh, giai đoạn 2015 - 2020, toàn tỉnh có 1.881 trường hợp TH, 18 trường hợp HNCHT, trong 22.825 trường hợp kết hôn (có 383 trường hợp cả 2 vợ chồng cùng chưa đủ tuổi, chiếm 26,68%trường hợp TH). Một số huyện có tỷ lệ TH, HNCHT cao như: Kim Bôi 422 trường hợp TH; Mai Châu 374 trường hợp TH, 1 trường hợp HNCHT; Lương Sơn 176 trường hợp TH; Đà Bắc 131 trường hợp TH, 17 trường hợp HNCHT… Đa phần các trường hợp TH, HNCHT tập trung chủ yếu ở vùng đồng bào dân tộc Mông, Tày, Mường, Dao. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng TH, HNCHT do công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật tại địa phương còn nhiều hạn chế; trình độ dân trí của một bộ phận đồng bào DTTS chưa cao, còn phong tục tập quán, quan niệm lạc hậu, hủ tục trong hôn nhân; việc quản lý con em của gia đình, nhà trường chưa được chú trọng. Thêm vào đó, sự phát triển của phương tiện thông tin đại chúng, du nhập của văn hóa ngoại lai, thiếu kinh nghiệm giới tính… dẫn đến tình trạng yêu sớm, có thai trong độ tuổi vị thành niên.

Trên thực tế, TH, HNCHT ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, làm suy giảm chất lượng dân số, chất lượng nòi giống Việt, là một trong những nguyên nhân dẫn đến tử vong chu sinh và sơ sinh. Trẻ đẻ ra thiếu cân, hoặc dị tật, dễ mắc các bệnh di truyền như: Mù màu, bạch tạng, da vảy cá, đặc biệt là bệnh tan máu bẩm sinh (Thalassemia), dẫn đến tàn phế suốt đời. Thực trạng này đã, đang trở thành vấn nạn trong vùng đồng bào DTTS, ảnh hưởng nghiêm trong đến chất lượng dân số.

Để khắc phục tình trạng trên, tiến tới xóa bỏ tình trạng TH, HNCHT, UBND tỉnh đã ban hành các quyết định, kế hoạch, đề án "Giảm thiểu tình trạng TH và HNCHT trong vùng đồng bào DTTS, giai đoạn 2015-2025”. Đến nay, đã thành lập, duy trì nhiều mô hình giảm thiểu tình trạng TH, HNCHT, lắp đặt gần 40 tấm pa nô tuyên truyền tại các xã có mô hình, các xã có tỷ lệ tảo hôn cao. Thành lập, duy trì hiệu quả các nhóm nòng cốt. Tổ chức hoạt động tuyên truyền, vận động, tư vấn nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của đồng bào DTTS trong hôn nhân, TH, HNCHT... Qua đó, số trường hợp TH, HNCHT có xu hướng giảm dần theo từng năm, từ 516 trường hợp TH, 5 cặp kết hôn cận huyết thống (năm 2015) giảm còn 225 trường hợp TH, không có cặp HNCHT năm 2019. Tính đến 6 tháng đầu năm nay chỉ có 71 trường hợp TH, không có cặp HNCHT. Điển hình như huyện Kim Bôi giảm từ 125 trường hợp TH (năm 2015) còn 35 trường hợp (năm 2019); huyện Tân Lạc giảm từ 50 trường hợp TH (năm 2015) còn 4 trường hợp (năm 2019)… Kết quả trên phần nào cho thấy, đề án đã có tác động lớn đến việc ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng TH, HNCHT trên địa bàn vùng DTTS, vùng đặc biệt khó khăn của tỉnh.

Mặc dù tình trạng TH, HNCHT giảm nhưng tỷ lệ vẫn còn cao, để kéo giảm tỷ lệ, tiến tới xóa bỏ tình trạng này đòi hỏi sự nỗ lực, quyết tâm, bằng nhiều giải pháp cụ thể của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội trong chuyển đổi hành vi hôn nhân của đồng bào DTTS.

Đỗ Hà