Đậu mùa khỉ là căn bệnh đặc hữu, đồng nghĩa rằng căn bệnh này chỉ xuất hiện ở một số khu vực địa lý nhất định. Tuy nhiên, theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), căn bệnh này hiện đã lan ra 20 nước với hơn 200 trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ và hơn 100 ca nghi mắc đã được phát hiện tại các quốc gia vốn hiếm khi ghi nhận căn bệnh này.
Một em nhỏ mắc bệnh đậu mùa khỉ tại Bondua,
Liberia.
Trong bối cảnh số ca mắc đậu mùa khỉ tiếp tục
tăng, người dân cần nắm được một số kiến thức cơ bản về căn bệnh này, cũng như
cảnh giác trước một số thông tin sai lệch liên quan. Sau đây là những hiểu nhầm
phổ biến liên quan đến căn bệnh hiếm gặp này:
1. Đậu mùa khỉ là một virus mới
Mặc dù số ca mắc đậu mùa khỉ có xu hướng tăng nhanh trong thời gian gần đây,
song đây là không phải là virus mới. Các nhà khoa học lần đầu tiên phát hiện
bệnh đậu mùa khỉ trong số những con khỉ nghiên cứu vào năm 1958 và đến năm
1970, mới ghi nhận các ca nhiễm ở người tại CHDC Congo. Căn bệnh này sau đó tập
trung tại các quốc gia ở Trung và Tây Phi như Cameroon, CH Trung Phi, Gabon,
Liberia, Nigeria, và Sierra Leone. Ngoài ra, có một số ít trường hợp tại
Israel, Singapore, Anh và Mỹ. Do đó, thông tin liên quan đến bệnh đậu mùa
khỉ cũng rất nhiều. Theo WHO, vaccine ngừa bệnh đậu mùa cũng có hiệu quả trước
bệnh đậu mùa khỉ. Hiện cũng đã có phương thuốc kháng virus cho căn bệnh này.
2. Đậu mùa khỉ là bệnh lây qua đường tình dục
Mặc dù đậu mùa khỉ thường lây qua tiếp xúc gần với người mắc bệnh, song đây
không phải là bệnh lây qua đường tình dục (STD). Theo Tiến sĩ Joseph Osmundson,
nhà sinh học phân tử, giáo sư sinh học của Đại học New York (Mỹ), tác giả
nghiên cứu, quan hệ tình dục chỉ là một hình thức tiếp xúc gần có nguy cơ làm
lây nhiễm virus. Các hành động tiếp xúc gần khác như nắm tay, ôm, hôn đều có
thể khiến bệnh lây lan. Bên cạnh đó, virus cũng có thể lây qua dịch thể, hoặc
bám trên vật dụng sinh hoạt. Một lý do khác khiến bệnh đậu mùa khỉ bị nhầm lẫn
với STD, là các triệu chứng của bệnh có thể xuất hiện ở cơ quan sinh dục.
3. Đậu mùa khỉ chỉ ảnh hưởng đến người đồng tính và lưỡng tính
Thống kê cho thấy bệnh đậu mùa khỉ đã lây lan qua hoạt động đi lại quốc tế,
tiếp xúc gần gũi. Cho đến nay, việc các ca nhiễm chủ yếu ảnh hưởng đến một số
nhóm nhất định trong dân số, chẳng hạn như những người đồng tính nam hoàn toàn
là ngẫu nhiên. Giám đốc điều hành liên minh quốc gia về các bệnh lây qua đường
tình dục tại Mỹ David C. Harvey khẳng định xu hướng này không đồng nghĩa rằng
căn bệnh chỉ ảnh hưởng đến một nhóm dân số nhất định.
4. Đậu mùa khỉ sẽ là đại dịch tiếp theo sau COVID-19
Dù bệnh đậu mùa khỉ cũng đáng lo ngại, song căn bệnh này khác COVID-19 rất
nhiều. Thứ nhất, đây không phải là căn bệnh về hô hấp. Virus lây lan qua việc
tiếp xúc gần hoặc hít phải giọt bắn từ người bệnh trong không khí. Đây cũng
không phải căn bệnh tấn công hệ hô hấp như COVID-19. Do virus đậu mùa khỉ nằm
trong họ đậu mùa, nên vaccine ngừa đậu mùa cũng hiệu quả phần nào trước căn
bệnh này.
5. Đậu mùa khỉ chỉ ảnh hưởng đến người tại châu Phi
Nhiều người dùng trên trang Twitter đã chia sẻ hình minh họa cho bệnh đậu mùa
khỉ mà các hãng tin hay sử dụng là người da màu. Mặc dù đây là xu hướng phổ
biển, song bất cứ ai cũng đều có thể nhiễm virus nếu tiếp xúc gần với người
bệnh. Dù căn bệnh này phổ biến tại Trung và Tây Phi, song điều này không đồng
nghĩa chỉ những người dân từ khu vực này mới bị ảnh hưởng.
6. Đậu mùa khỉ không phải là căn bệnh đáng quan ngại
Dù không giống như COVID-19, song người dân vẫn nên cảnh giác trước bệnh đậu
mùa khỉ và xu hướng lây lan hiện nay. Cách tốt nhất để bảo vệ bản thân là cập
nhật kiến thức về bệnh, các điều kiện lây nhiễm và tình hình lây lan tại các
cộng đồng.
