Sáng đầu hè, xóm Hạ, xã Phú Lai (Yên Thủy) còn mờ sương. Trên triền đồi nhỏ, bà Bùi Thị Vinh lúi húi cắt cỏ voi, gọi con bê mới tách mẹ về chuồng. Vài năm trước, gia đình bà vẫn nằm trong danh sách hộ nghèo của xã. Giờ đây, nhờ sự hỗ trợ từ Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) giảm nghèo bền vững, cuộc sống có nhiều thay đổi.
Ở một huyện miền núi có gần 70% dân số là người dân tộc thiểu số như Yên Thủy, mỗi câu chuyện như của bà Vinh là một nét chấm phá sống động trong bức tranh giảm nghèo đang từng bước đổi màu, bền bỉ và có chiều sâu.
Đổi mới trong phương thức triển khai
Từ Nghị quyết số 16-NQ/TU, ngày 11/8/2017 của Tỉnh ủy Hòa Bình về tăng cường sự lãnh đạo thực hiện CTMTQG giảm nghèo bền vững đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, huyện Yên Thủy đã cụ thể hóa bằng loạt cơ chế đồng bộ, xuyên suốt từ huyện đến cơ sở. Nghị quyết không chỉ xác định giảm nghèo là nhiệm vụ chính trị thường xuyên, lâu dài của toàn hệ thống chính trị, mà còn đặt mục tiêu cụ thể: mỗi năm giảm từ 2 - 2,5% hộ nghèo, hướng đến tiếp cận đa chiều, bền vững.
Bám sát tinh thần đó, huyện Yên Thủy từng bước đưa chương trình trở thành một phần trong chiến lược phát triển toàn diện cả về kinh tế, xã hội lẫn quản trị. Theo đồng chí Bùi Huyên, Phó Chủ tịch UBND huyện, tỷ lệ hộ nghèo của huyện giảm còn 3,56%, với mức giảm trung bình gần 2% mỗi năm.
Phía sau tỷ lệ đó là một hệ thống vận hành bài bản: từ việc kiện toàn Ban chỉ đạo các CTMTQG, phân công nhiệm vụ cho từng phòng, ban, ngành, đến việc xây dựng kế hoạch gắn trách nhiệm đến từng xã và nhóm đối tượng. Mỗi đồng vốn được giải ngân, mỗi con bò được cấp, mỗi lớp học nghề được mở đều được rà soát, đánh giá, giám sát nhiều vòng, không chỉ bởi chính quyền mà còn bởi Mặt trận Tổ quốc, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân…
Giai đoạn 2022 - 2025, huyện được bố trí tổng ngân sách hơn 15,9 tỷ đồng từ Trung ương, trong đó phần lớn dành cho các dự án sự nghiệp như: đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo, đào tạo nghề, hỗ trợ việc làm, truyền thông, giám sát chương trình… Một phần nhỏ trong nguồn vốn được đầu tư nâng cấp hạ tầng, chủ yếu phục vụ hiện đại hóa thị trường lao động và xây dựng sàn giao dịch việc làm trực tuyến.
Những thành quả bước đầu
Mô hình chăn nuôi bò sinh sản của gia đình bà Bùi Thị Vinh là một lát cắt trong dự án đa dạng hóa sinh kế mà huyện Yên Thủy đã triển khai tại các xã đặc biệt khó khăn. Giai đoạn 2022 - 2025, từ nguồn vốn hơn 7,5 tỷ đồng được cấp từ ngân sách Trung ương, hàng trăm hộ nghèo, cận nghèo, mới thoát nghèo được hỗ trợ con giống, cây giống, hướng dẫn kỹ thuật và cam kết tiêu thụ sản phẩm.
Cũng theo đồng chí Phó Chủ tịch UBND huyện, dự án không dừng lại ở chuyện hỗ trợ, mà còn tạo đà để hộ dân tổ chức lại sản xuất theo nhóm, bước đầu hình thành tổ hợp tác - tiền đề cho liên kết lâu dài và thoát nghèo thực chất.
Song song đó, dự án phát triển giáo dục nghề nghiệp và việc làm bền vững cũng mở ra những cánh cửa mới từ… một chiếc máy tính. Với kinh phí gần 2,4 tỷ đồng, huyện đã đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, xây dựng sàn giao dịch việc làm trực tuyến và mở lớp dạy nghề cho người dân thuộc hộ nghèo, cận nghèo.
Tại một số xã vùng sâu của Yên Thủy, các phiên giao dịch việc làm lần đầu được tổ chức vào năm 2024 đã giúp hàng chục người dân kết nối việc làm tại các công ty trong và ngoài tỉnh. Một số hộ còn đăng ký học nghề nông nghiệp công nghệ cao, chuyển đổi từ trồng sắn sang trồng dưa lê, dưa hấu theo chuỗi liên kết với hợp tác xã.
Cùng lúc đó, tiểu dự án giảm nghèo về thông tin được triển khai tại các xã vùng III đã giúp nâng cấp hệ thống đài truyền thanh, phát hơn 1.000 tờ rơi, băng rôn, pano về chính sách giảm nghèo, hướng dẫn kỹ thuật sản xuất. Đó là những công cụ nhỏ nhưng lại có giá trị lớn, giúp người dân "đọc được” cơ hội mà trước đây họ không biết tới.
Từ một huyện nghèo, nơi nhiều người từng chỉ mong được hỗ trợ, Yên Thủy dần chuyển mình thành nơi người dân biết hỏi - học - làm - liên kết để vươn lên.
Nhìn lại hành trình hơn 3 năm qua, có thể thấy CTMTQG giảm nghèo bền vững ở Yên Thủy không chỉ trao cho người dân những con bò, những lớp học nghề hay vài buổi truyền thông. Quan trọng hơn là dần thay đổi cách người dân nhìn lại chính mình - từ chỗ chờ được giúp sang chỗ muốn đứng lên bằng đôi chân của mình.
Minh Vũ
